| Fani
|
Skjaldarmerki
|
|
|
|
|
|
| Upplysingar
|
| Herað:
|
Overijssel
|
| Flatarmal:
|
134,38 km²
|
| Mannfjoldi:
|
98.337
(
1. januar
2014
)
|
| Þettleiki byggðar:
|
732/km²
|
| Vefsiða:
|
www.deventer.nl
|
| Lega
|
|
Deventer
er borg i heraðinu
Overijssel
i
Hollandi
og er með 98 þusund ibua (
2014
). Deventer er iðnaðarborg en gjarnan kolluð kokuborgin, enda eru kokurnar þaðan þekktar viða um landið.
Deventer er hafnarborg við ana Ijssel um miðbik Hollands. Næstu borgir eru
Apeldoorn
til vesturs (20 km),
Zwolle
til norðurs (35 km),
Arnhem
til suðvesturs (40 km) og
Almelo
til norðausturs (40 km). Deventer er staðsett við austurbakka Ijssel en nokkrir smabæir fyrir vestan tilheyra sveitarfelaginu.
Skjaldarmerkið
synir svartan orn a gylltum grunni. Borgin var aður fyrr meðlimur
Hansasambandsins
og leyfðist þvi að nota þyska rikisorninn sem merki. Orninn kom fyrst fram i borginni a miðri
15. old
en hefur breyst nokkuð með timanum. Koronan efst er takn
þyska rikisins
. Nuverandi skjaldarmerki (með hermenn sem skjaldbera) var formlega tekið upp
13. juli
1921
. Faninn er somuleiðis með svarta rikisorninn. Hann er að oðru leyti eins og fani
Pollands
, hvit rond að ofan og rauð að neðan.
Uppruni heitisins Deventer er ekki vitaður með vissu. Helsta tilgatan er su að heitið se leitt af Deven (dauð / dauðu) ter (tre) og þa att við frumstæða bru við anna þar sem bærinn er.
Af oðrum tilgatum ma nefna þa að borgin beri nafn ensku borgarinnar Daventry i
Northamptonskiri
, enda var kristniboðinn Lebuinus þaðan og reisti fyrstu kirkjuna i Deventer. En þessi tilgata er i dag verulega diskretiteruð enda kom kristniboðinn Lebuinus ekki til borgarinnar fyrr en longu eftir að hennar er getið. Liklegra þykir að Daventry i Englandi hafi einfaldlega sama uppruna.
Husið Proosdij i Deventer er elsta steinhus Hollands sem enn er buið i, en það var reist 1130
Deventer var stofnuð af enska kristniboðanum Lebuinusi arið 768 eða 769 en hann reisti kirkju við arbakka Ijssel. Rumlega old siðar, 882, gerðu
vikingar
viða strandhogg a svæðinu og logðu Deventer i rust. Þegar bærinn var endurbyggður, fekk hann jafnframt varnargarða. Hann varð bratt mikilvæg siglinga- og verslunarbær við Ijssel. Biskuparnir i
Utrecht
settust þar að a 9. og 10. old, en fluttu þo aftur til Utrecht. Þeir veittu Deventer borgarrettindi 956. Mynt fra Deventer fra þessum tima fannst i uppgreftri a
Sandi
i
Færeyjum
1863
. Deventer gekk i Hansasambandið a 13. eða 14. old. Kaupmenn þaðan versluðu mikið með norskan þurrkaðan fisk (
ysu
og
þorsk
), og fengu borgarbuar þannig auknefnið Deventer Stokvis (
Deventer þurrfiskur
). Auknefnið er enn notað i dag.
Deventer arið 1652
A siðmiðoldum stofnaði Geert Groote bræðralagið
Sameinaða lifið
i Deventer, en það var kaþolskur skoli sem var mjog vinsæll aður en
siðaskiptin
foru fram. Einn þekktasti nemandi skolans var
Erasmus fra Rotterdam
en hann stundaði nam þar
1475-
84
. I Deventer var fyrsta prentvel Hollands komið upp (asamt velinni i
Haarlem
) en hun var smiðuð þar
1477
. I kjolfarið upphofst mikil bokautgafa i borginni. Til að mynda var þar mesta humanistiska bokautgafa i
Norður-Evropu
. Eftir sjalfstæðisstið Hollendinga breyttist verslun i heraðinu og minnkaði þa vægi borgarinnar. Auk þess grynnkaði i anni Ijssel, þannig að stor skip komust ekki lengur upp ana. Þetta olli miklum busifjum i borginni og naði hun ser aldrei a strik eftir þetta.
A miðri
19. old
, þegar
iðnbyltingin
hofst, varð Deventer að iðnaðarborg. Þar var
jarn
unnið ur jorðu, en einnig var þar matvælaframleiðsla og
vefnaður
. Sokum þessa varð borgin fyrir loftarasum bandamanna i
heimstyrjoldinni siðari
, enda hofðu Þjoðverjar þa hertekið borgina. Sprengjurnar eyðilogðu mikið af iðnaðinum og hofnina en gamla miðborgin slapp að mestu. A
8. aratugnum
var jarniðnaðinum hætt i borginni. Arið
1977
var stormyndin
A Bridge Too Far
kvikmynduð i Deventer. Sogusviðið er Arnhem og striðsatokin um bruna yfir
Rin
en byggingarnar i Arnhem voru orðnar of nytiskulegar fyrir myndina.
Bækur til solu i Deventer
Deventer Boekenmarkt er stærsti bokamarkaður
Evropu
. Hann er haldinn fyrsta sunnudag i
agust
og sækja hann um 120 þusund manns. Þar ma finna morg hundruð þusund titla i samtals 875 buðum. Her er einnig um timarit að ræða. Buðirnar mynds alls 6 km langa verslunarroð.
Dickens-hatiðin er helguð skaldsagnapersonum ur verkum
Charles Dickens
. Hun var innleidd
1990
og stendur yfir i tvo daga helgina fyrir
jol
. I miðborginni eru leikin atriði ur verkum Dickens og koma þar fyrir ymis gervi ur sogum hans. Um 150 þusund manns sækja hatiðina heim arlega.
Helsta
knattspyrnulið
borgarinnar er
Go Ahead Eagles
, sem fjorum sinnum hefur orðið hollenskur meistari (siðast
1933
). Meðal þekktra fyrrum leikmanna felagsins ma nefna landsliðsmennina
Jan Jongbloed
og
Marc Overmars
.
Krikketfelagið
Koninglijke UD
er elsta krikketfelag Hollands en það var stofnað
1875
. Liðið hefur þo ekki orðið hollenskur meistari nema einu sinni,
1990
.
Lebuinuskirkjan er helsta kennileitið i Deventer
- Lebuinuskirkjan er onnur aðalkirkja miðborgarinnar. Það var enski kristniborðinn Lebuinus sem reisti kirkju fyrstur manna a reitnum en nuverandi bygging var reist
1450
?
1525
. Turninn er fra lok
16. aldar
. Aðeins grafhvelfing upphaflegu kirkjunnar er eftir.
- Nikulasarkirkjan stendur a hæð i miðborginni og kallast einnig Bergkerk (
fjallakirkjan
). Hun var reist
1198
?
1209
i romonskum stil. Turnarnir voru þo ekki reistir fyrr en a
15. old
. Við siðaskiptin toku motmælendur kirkjuna til eignar og er hun það enn i dag.
- Waag er gamla vogarhusið i Deventer. Það var reist
1528-
31
og er elsta vogarhusið i Hollandi. I husinu voru verslunar- og tollvorur vigtaðar i gegnum tiðina. Vogin var i notkun allt til arsins
1862
. Siðan
1913
er sogusafn i husinu.
- Bolwerksmolen er gomul mylla i Deventer og er a vestri arbakka Ijssel. Hun var reist sem sogunarmylla
1863
. Siðan
1967
er hun i eigu borgarinnar. I upphafi 21. aldar var myllan tekin i sundur, smiðaður nyr grunnur og myllan siðan sett saman aftur a nyja grunninum. Verkinu lauk
2007
og þjonar myllan nu við að ausa vatni.
- Gamli vatnsturninn stendur a hæð i borginni. Hann var reistur
1892
og er 53 metra har. Tankurinn rumar 500 m
3
af vatni og er það pumpað upp neðan ur jorðinni. Turninn er friðaður i dag.
-
Nikulasarkirkjan
-
Gamla vogarhusið
-
Bolwerksmolen
-
Gamli vatnsturninn
Fyrirmynd greinarinnar var ?
Deventer
“ a
hollensku
utgafu
Wikipedia
. Sott 30. agust 2011.