Guam
esas grupo di insuli en
Pacifiko
qua apartenas ad
Usa
.
Posible l'unesma habitanti di Guam esis
Austroneziani
qui enmigris de sud-est
Azia
cirkum 2000 aK.
Fernao de Magalhaes
Nuna nomo dil insuli devenas del originala nomo
San Juan
, modifikita dal insulani a
San Guam
. L' insuli unesme videsis dal
Portugalana
explorero
Fernao de Magalhaes
en
1521
. Hispana generalo
Miguel Lopez de Legazpi
revendikis l'insuli por
Hispana imperio
ye la
26ma di januaro
1565
.
Hispani komencis koloniigar l'insulo di Guam en
15ma di junio
1668
, kande sacerdoto
Diego Luis de San Vitores
establisis l'unesma katolika misiono en l'insulo. Pos diversa militi inter 1670 e 1695, du forta
tifoni
en 1671 e 1693, ed un epidemio di
variolo
en
1688
, la habitantaro di raso
Chamoru
diminutis de cirkume 50.000 o 100.000 til min kam 5l000. En la
27ma di februaro
1767
Carlos la 3ma di Hispania
imperis l'ekpulso
jezuiti
de Hispana kolonii. Konseque, la jezuiti abandonis Guam ye la
2ma di novembro
1769
.
De
1565
til
1815
Guam, l'unika Hispan avanposteno este de
Filipini
, divenis kustumala portuo por
galinoni
de
Manila
vers
Acapulco
, en
Mexikia
. Por protektar la galioni, Hispania konstrutis multa strukturi por defendo, exemple la
fuorto
Nuestra Senora de la Soledad, en la vilajo Umatac, qua existas til nun.
En
1898
Usa
militis kontre Hispania en la
Hispana-Usa milito
. Pos Usana vinko, ol recevis Guam kom teritorio.
Batalio di Guam
, 1944.
Dum la
Duesma mondomilito
Guam okupesis dum cirkume 31 monati dal
Japoniani
. Dum l'okupeso, lokala habitantaro koaktesis laborar por la Japoniani, familii separesis e multa personi enkarcerigesis e mortigesis. Pos la
batalio di Guam
, qua eventis de la
21ma di julio
til la
10ma di agosto
1944
la Japoniani fine ekpulsesis.
Pos finir la milito, l'insulo divenis "teritorio ne enkorpigata ad Usa", e lua habitantaro recevis Usana civitaneso. Lua guberniestro indikesis dal Usana guverno til 1968, kande la habitantaro darfis elektar lu.
En 1968, l'aerala bazo Andersen uzesis dal Usan avioni dum la
milito di Vietnam
. En 1975 l'insulo tempale recevis 100.000 Vietnamana refujinti pos la falio di
Sud-Vietnam
.
Pos
1950
Guam konsideresas institucita teritorio de Usa. Lua habitanti esas Usana civitani, e til
1968
la prezidanto di Usa indikis lua guberniestro.
Nune, la guberniestro elektesas dal populo. Lua
parlamento
havas unika chambro kun 15 membri, qui nomizesas Senatani.
Aerala imajo pri la portuo Apra.
Guam jacas inter la
latitudi
13.2º N e 13.7º N, e
longitudi
144.6º E e 145.0º E. Ol esas la maxim granda insulo de
Mariani
, e la maxim granda de
Mikronezia
. Lua maxim alta punto esas monto Lamlam, kun 407 metri di
altitudo
. Lua
klimato
esas
tropikala
, kun marala influo.