La
Batalio di Castillon
esas
batalio
qua eventis ye la
17ma di julio
1453
inter armei komandita da
Henry la 6ma di Anglia
, e da
Charles la 7ma di Francia
. Lasta granda batalio di
Centyara milito
, ol finis per vinko
Franca
. Ol ank esis l'unesma batalio en qua
artilrio
montris esar efikiva.
La 300-yara longa dominaco Angla en
Aquitania
nek adportis mizerio a la regiono, nek opreso. Vicee, ol adportis
komercala
relati profitebla por amba lateri. L'
Angla
reji grantis autonomeso e facilaji kun liberala charti pri komoni.
Aquitania
esis preske rikonquestita dal Franci, ma la postuli di Charles facis regretar l'Angla tutelo. Henry komisis
John Talbot, 1ma komto de Shrewsbury
, riprenar la provinco. Pos rapida kampanio,
Bordeaux
kontrolesis ye la
23ma di oktobro
1452
. Castillon aceptis la
Godoni
. Franci decidis lore kontreatakar. Li avancis til la valo di Dordogne, prenis Gensac ye la
8ma di julio
1453
, proximeskis Castillon ma ne siejis olu. Ta konduto ruptis kun sua ofensiva strategio qua permisis prenar multa fort-placi. Sua skopo ne esis konquestar urbo pos urbo, vice destruktar l'armeo di Talbot e regulizar tale la fato di Aquitania. Bureau-frati konocis Castillon e sua proxim per havar kaptita la placo en
1451
kun l'armeo di Penthieve.
La Franca armeo instalis su 1.8 km este de Castillon, che valo sur la dextra rivo di Dordogne. Li esis cirkume 10 000 homi di ≪omna provinci≫, 1.800 lancieri, arkeri, artilrio kun 300 kanoni servita da 700 manulaboreri. La selektita loko havis granda avantaji. Norde, il adosis su en
Lidoire
, mikra rivero kun eskarpoza rivi, ube la nivelo povis augmentesar kun greto-digo. Weste, sude ed este, 1,6-kilometra fosato cirkondis ol, protektita per arboro-trunki. Tale la kampeyo esis longa de 200 til 300 metri norde til sude, e 600 metri weste til este. Ante extensis su la planajo di Dordogne, rivero qua povas sole travadar a Rauzan.
La Franca kontingento rinforcesis per du suporti: 700 homi qui okupis la prioreyo de Saint-Florent, nord-weste de la kampeyo, e 240 lancieri de
Bretona
kavalrio por uzar kom rezervo-trupi, qui stacis 1,5 km norde.
Informita da la Castillonani pri arivo di Franci, Talbot en Bordeaux komence hezitis, e pose decidis departar por helpar li. Ilu dormis en
Libourne
ed ye la
17ma di julio
matine, deskovris la trupi da Rouault celita che boski exter la prioreyo. Pro konsilo da Castillonani, ilu hastis e shok-pulsis la febla garnizono di Saint-Florent. Ta lasta fugis ed esforcis atingar la kampeyo di Bureau. Ma la retreto esas desfacila, on sequis la kolineto super la rivero e pos sangoza batalio, fuginti atingis la kampeyo. Posible fatigita, Angli retroiris a prioreyo por dejunar e plu sendurstigar kun bona vino.
Talbot iris audar meso, kande ilu recevis informo ke Franci cedabis la fortifikuro. Fakte, polvo-nubi superstacis este. On savis pose ke esis bagajo-truki, neuzebla por kombato. Erorita per ta sembli, Talbot ne hezitis pluse e hastis kun sua trupi por atakar.
L'asalto esis masakro. Quik, 4 000 homi di Talbot mortigesis, inkluzite lu propra e lua filiulo. La cetera homi persequesis per kavalrio e kaptesis.