Nagsasabtan
:
60°N
90°E
/
60°N 90°E
/
60; 90
Ruso a Pederasion
Российская Федерация
Rossiyskaya Federatsiya
|
---|
|
Nailian a kanta:
Государственный гимн Российской Федерации
Gosudarstvenny gimn Rossiyskoy Federatsii
("
Kanta ti Estado ti Pederasion a Ruso
")
|
|
Kapitolio
ken kadakkelan a siudad
| Moscow
55°45′N
37°37′E
/
55.750°N 37.617°E
/
55.750; 37.617
|
---|
Opisial a sasao
| Ruso
opisial iti amin iti daytoy a pagilian;
27 a dadduma a maikuyog nga opisial
iti sabsabali a rehion
|
---|
Grupgrupo ti etniko
(2010)
| 81% Dagiti
Ruso
3.7%
Tataro
1.4%
Ukrainiano
1.1%
Baskir
1%
Chuvash
11.8% ken dadduma pay a saan a nainaganan
[1]
|
---|
Relihion
| - 73% Kristianidad
- ?70% Ortodokso a Ruso
- ?3% Dadduma a Kristiano
- 15% Awan relihion
- 10% Islam
- 2% Dadduma
|
---|
Nagan dagiti umili
| Ruso
|
---|
Gobierno
| Pederal
semi-presidensial
a
republika
|
---|
|
| Vladimir Putin
(Владимир Путин)
|
---|
| Mikhail Mishustin
(Михаил Мишустин)
|
---|
| Valentina Matviyenko
(Валенти?на Матвие?нко)
(
UR
)
|
---|
| Vyacheslav Volodin
(Вячеслав Володин)
(
UR
)
|
---|
|
Lehislatura
| Pederal a Gimong
|
---|
| Konseho a Pederasion
|
---|
| Estado a Duma
|
---|
|
|
| 862
|
---|
| 882
|
---|
| 1169
|
---|
| 1283
|
---|
| 16 Enero 1547
|
---|
| 22 Oktubre 1721
|
---|
| 7 Nobiembre 1917
|
---|
| 10 Disiembre 1922
|
---|
? Ruso a Pederasion
| 25 Disiembre 1991
|
---|
|
|
? Dagup
| 17,098,246 km
2
(6,601,670 sq mi)
[3]
17,125,191 km2 (mairaman ti Crimea)
[4]
(
Umuna
)
|
---|
? Danum (%)
| 13
[5]
(mairaman dagiti kalugnakan)
|
---|
|
? Karkulo idi 2021
|
- 146,171,015
- (mairaman ti
Crimea
)
[6]
- 143,759,445
- (malaksid ti Crimea)
[6]
(
Maika-9
)
|
---|
? Densidad
| 8.4/km
2
(21.8/sq mi) (
Maika-181
)
|
---|
GDP
(
PPP
)
| Karkulo idi 2021
|
---|
? Dagup
| $4.328 trilion
[7]
(
Maika-6
)
|
---|
? Tunggal maysa a tao
| $29,485
[7]
(
Maika-55
)
|
---|
GDP
(nominal)
| Karkulo idi 2021
|
---|
? Dagup
| $1.710 trilion
[7]
(
Maika-11
)
|
---|
? Tunggal maysa a tao
| $11,654
[7]
(
Maika-64
)
|
---|
Gini
(2018)
| 37.5
[8]
kalalainganna
·
Maika-98
|
---|
HDI
(2019)
| 0.824
[9]
nangato unay
·
Maika-52
|
---|
Kuarta
| Rublo ti Rusia
(
?
) (
RUB
)
|
---|
Sona ti oras
| UTC
+2 to +12
|
---|
Pagmanehuan
| kanawan
|
---|
Kodigo ti panagtawag
| +7
|
---|
TLD ti internet
| |
---|
Ti
Rusia
wenno
(
Ruso
:
Россия
,
tr.
Rossiya
,
IPA:
[r??s?ij?]
(
dengngen
)
), opisial nga ammo a kas ti
Rusia
ken ti
Ruso a Pederasion
[10]
(
Ruso
:
Российская Федерация
,
tr.
Rossiyskaya Federatsiya
,
IPA:
[r??s?ijsk?j? f??d???rats?j?]
(
dengngen
)
), ket maysa a pagilian idiay akin-amianan nga
Eurasia
.
[11]
Daytoy ket maysa a
pederal
a
semi-presidensial
a republika, a buklen dagiti 83
pederal a suheto
. Manipud ti amianan a laud a mapan iti abagatan a daya, ti Rusia ket
makibingbingay ti pagbeddengan
iti
Norwega
,
Pinlandia
,
Estonia
,
Letonia
,
Lituania
ken
Polonia
(dagitoy dua ket babaen ti
Kaliningrad Oblast
),
Belarus
,
Ukrania
,
Georgia
,
Azerbaijan
,
Kazakhstan
,
Tsina
,
Mongolia
, ken
Amianan a Korea
. Adda pay daytoy dagiti
maipapan ti baybay a pagbeddengan
iti
Haon
babaen ti
Baybay ti Okhotsk
, ken ti estado ti Etados Unidos iti
Alaska
babaen ti
Nailet a Baybay Bering
. Iti 17,075,400 kuadrado kilometro (6,592,800 sq mi), ti Rusia ket isu ti
kadakkelan a pagilian iti lubong
, a mangsakop iti sumurok a pagkawalo iti matagtagitao a lugar iti Daga. Ti Rusia ket isu pay ti maikawalo a
kaaduan ti populasion a pagilian
nga adaan ti 146.2 a riwriw a tattao.
[12]
Sumakop daytoy ti ballasiw ti sibubukel iti
akin-amianan nga Asia
ken 40% iti Europa, agsangapda kadagiti
siam a sona ti oras
ken agitiptipon iti maysa a nalawa a sakup iti
kapalikmutan
ken dagiti porma ti daga. Ti Rusia ket adda ti kadakkelan a reserba kadagiti mineral ken dagiti rekurso ti enerhia iti lubong
[13]
ken isu ti kadakkelan nga agpatpataud iti
lana
ken
masna nga alingasaw
iti sangalubongan. Ti Rusia ket addaan iti kadakkelan a
reserba a kabakiran
ken dagiti danawna ket aglaon iti agarup a maysa a pagkapat iti
di-naapgad a danum
iti lubong.
[14]
Ti pakasaritaan iti daytoy a pagilian ket nangrugi kadagiti
Daya nga Eslabo
, nga immungar a kas dagiti malaslasin a grupo idiay Europa a nagbaetan dagiti maika-3 ken maika-8 a siglo AD.
[11]
Binangon ken tinurayan babaen ti maysa a
Barangiano
a napili a mannakigubat ken dagiti kaputotanda, ti
mediebal
nga estado iti
Rus
ket rimsua idi maik-9 a siglo. Idi 988 inamponna ti
Ortodokso a Kristianidad
manipud iti
Imperio a Bisantino
,
[15]
a nagrugian ti sintesis dagiti Bisantino ken Eslabo a kultura a nagilawlawag ti
Ruso a kultura
para kadagiti
sumaruno a milenio
.
[15]
Ti Rus' ket naapday ken nagbalin kadagiti nadumaduma a babassit nga estado; kaaduan kadagiti Rus' a dagdaga ket sinakop babaen dagiti
panagraut ti Mongol
ken dagitoy ket nagbalin a tributario dagiti nomadiko a
Nabalitokan a Horda
.
[16]
Ti
Nalatak a Dukado ti Moscow
ket nagininut a nangtipon kadagiti nakapalikmut a Ruso a prisipalidad, nakaganab ti pannakawayawayas manipud iti Nabalitokan a Horda, ken nangituray ti kultura ken politika a legado iti
Kievan Rus'
. Babaen ti maika-18 a siglo, daytoy a pagilian ket kaaduan a nagpalawa babaen ti panagrukma, panangikapet, ken
eksplorasion
a nagbalin iti
Imperio a Ruso
, nga isu daytoy ti maikatlo a
kadakkelan nga imperio
iti pakasaritaan, a sumakop manipud iti Polonia idiay Europa aginggana idiay
Alaska
iti Amianan nga Amerika.
[17]
[18]
Sakbayan ti
Ruso Rebolusion
, ti Rusia ket nagbalin ti kadakkelan ken ti umuna a kumaduaan iti
Kappon ti Sobiet
, ti immuna a batay-linteg a
sosialista nga estado
iti lubong ken mabigbigan a maysa a nalatak a bileg,
[19]
a daytoy ket nagbanagan ti naikeddeng a papel dagiti
Kumadua
a panagballigi iti
Maikadua a Sangalubongan a Gubat
.
[20]
[21]
Ti panawen ti Sobiet ket nakakita kadagiti
kaaduan a nagun-od iti teknolohia
iti maika-20 a siglo, a mairaman ti
umuna a panagbanniaga ti nagtagitaon iti limbang
iti lubong. Ti Ruso a Pederasion ket nabangon sakbay ti
pannakarunaw iti Kappon ti Sobiet
idi 1991, ngem daytoy ket mabigbigan a kas ti nalinteg a personalidad iti Sobiet nga estado.
Ti
Ruso nga ekonomia
ket isu ti
maikasiam a kadakkelan
iti lubong babaen ti
nominal a GDP
ken
maikanem a kadakkelan
babaen ti
pagpadaan ti kapigsa ti panag-gatang
, nga adda ti
maikatlo a kadakkelan
a nominal ti militar a busbos. Ti Rusia ket maysa kadagiti
kapardasen nga agrangrang-ay a kangrunaan nga ekonomia
iti lubong. Maysa pay kadagiti lima a
mabigbig
a
naarmasan ti nuklear nga estado
ken agtagikua kadagiti
kadakkelan ti reserba dagiti armas iti dagup a panagdadael
. Ti Rusia ket maysa a
nalatak a bileg
ken agnanayon a kameng iti
Konseho ti Salaknib ti Nagkaykaysa a Pagpagilian
, kameng iti
G8
,
G20
, ti
Konseho ti Europa
, ti
Pagtitinnulongan ti Ekonomia ti Asia-Pasipiko
, ti
Gunglo ti Pagtitinnulongan ti Shanghai
, ti
Komunidad ti Eurasiano nga Ekonomiko
, ti
Gunglo iti Salaknib ken Pagtitinnulongan iti Europa
(OSCE), ti
Gungloti Komersio iti Lubong
(WTO), ken ti daulo a kameng iti
Mankomunidad dagiti Nawaya nga Estado
.
- ^
"Archive copy"
. Naiyarkibo manipud iti
kasisigud
idi 2012-01-18
. Naala idi
2012-02-21
.
{{
cite web
}}
: Panagtaripato ti CS1: naiyarkibo a kopia a kas titulo (
silpo
)
- ^
"Religious Belief and National Belonging in Central and Eastern Europe"
.
Pew Research Center
(iti Ingles). 10 Mayo 2017
. Naala idi
9 Septiembre
2017
.
- ^
Statistics Division, United Nations Department of Economic and Social Affairs (2016).
World Statistics Pocketbook, 2016 Edition
(PDF)
(iti Ingles). New York: United Nations.
ISBN
978-92-1-161612-5
. Naala idi
24 Abril
2018
.
- ^
Сведения о наличии и распределении земель в Российской Федерации на 1 Enero 2017 (в разрезе субъектов Российской Федерации)
[Information About Availability and Distribution of Land in the Russian Federation as of 1 January 2017 (by Federal Subjects of Russia)] (Tables) (iti Ruso). Naiyarkibo manipud iti
kasisigud
idi 23 March 2019
. Naala idi
19 September
2021
– babaen ti rosreestr.ru.
- ^
"The Russian Federation: General Characteristics"
.
Federal State Statistics Service
(iti Ingles). Naiyarkibo manipud iti
kasisigud
idi 28 Hulio 2011
. Naala idi
5 Abril
2008
.
- ^
a
b
Оценка численности постоянного населения на 1 января 2021 г. и в среднем за 2020 г.
[Estimated population as of 1 January 2021 and on the average for 2020]
(XLS)
.
Федеральная служба государственной статистики
[
Federal State Statistics Service
] (iti Ruso)
. Naala idi
6 Abril
2021
.
- ^
a
b
c
d
"World Economic Outlook Database, April 2021"
(iti Ingles). International Monetary Fund
. Naala idi
17 Abril
2020
.
- ^
"GINI index (World Bank estimate) ? Russian Federation"
(iti Ingles). World Bank
. Naala idi
22 Marso
2020
.
- ^
United Nations Development Programme (2020).
Human Development Report 2020
(PDF)
(Reporta) (iti Ingles).
ISBN
978-92-1-126442-5
. Naala idi
15 Disiembre
2020
.
- ^
"Dagiti nagan a Ruso a Pederasion ken Rusia ket nasken nga agpadpadan to".
"Consititution of the Russian Federation, Article 1"
[Ti Batay-linteg iti Ruso a Pederasion, Artikulo 1] (iti Ingles)
. Naala idi
25 Hunio
2009
– babaen ti constitution.ru.
- ^
a
b
"Russia"
[Rusia].
Encyclopædia Britannica
(iti Ingles)
. Naala idi
31 Enero
2008
.
- ^
Федеральная служба государственной статистики
(Federal State Statistics Service) (2011).
"Информационные материалы об окончательных итогах Всероссийской переписи населения 2010 года (
Information on the final results of the 2010 All-Russian Population Census
)"
.
Всероссийская перепись населения 2010 года
(2010 All-Russia Population Census)
(iti Ruso). Federal State Statistics Service
. Naala idi
2011-12-28
.
- ^
"Panorama of Russia"
[Panorama iti Rusia].
Commission of the Russian Federation for UNESCO
[
Komision iti Ruso a Pederasion para iti UNESCO
] (iti Ingles). Naiyarkibo manipud iti
kasisigud
idi 2011-03-23
. Naala idi
29 Oktubre
2010
.
- ^
Curtis, Glenn E., ed. (1998).
"Topography and Drainage"
[Topograpia ken Pagayusan ti Danum].
Russia: A Country Study
[
Rusia: Panagadal ti Pagilian
] (iti Ingles). Washington, DC: Federal Research Division, Library of Congress [Pederal a Panagsukisok Dibision, Biblioteka iti Kongreso]. pp. 126?134.
ISBN
0-8444-0866-2
.
LCCN
97007563
.
- ^
a
b
Curtis, Glenn E., ed. (1998).
Russia: A Country Study
[
Rusia: Panagadal ti Pagilian
] (iti Ingles). Washington, DC: Federal Research Division, Library of Congress [Pederal a Panagsukisok Dibision, Biblioteka iti Kongreso]. pp. 1?10.
ISBN
0-8444-0866-2
.
LCCN
97007563
.
- ^
Prawdin, Michael (2005).
The Mongol Empire: Its Rise and Legacy
[
Ti Mongol nga Imperio: Ti Ibabangon ken Legado
] (iti Ingles). Somerset, N.J.: Transaction. pp. 512?550.
- ^
Taagepera, Rein (1997).
"Expansion and Contraction Patterns of Large Polities: Context for Russia"
[Panagpalawa ken Panagpabassit a Tabs dagiti Dakkel a Turay: Kontesto para iti Rusia].
International Studies Quarterly
[
Pagkapat nga Internasional a Panagadadal
] (iti Ingles).
41
(3): 475?504.
doi
:
10.1111/0020-8833.00053
.
- ^
Turchin, Peter; Adams, Jonathan M.; Hall, Thomas D. (2006).
"East-West Orientation of Historical Empires and Modern States"
[Daya-Laud Orientasion iti Pakasaritaan dagiti Imperio].
Journal of World-Systems Research
[
Warnakan iti Lubong-Sistema a Panagsukisok
] (iti Ingles).
12
(2): 219?229.
doi
:
10.5195/jwsr.2006.369
.
- ^
Dagiti politika dagiti nalatak a Bileg: ti panagbalbaliw iti Estado Unidos ken ti Kappon ti Sobiet
Books.Google.com
- ^
Weinberg, G. L. (1995).
A World at Arms: A Global History of World War II
[
Nakaarmas a Lubong: Ti Sangalubongan a Pakasaritaan iti Maikadua a Sangalubongan a Gubat
] (iti Ingles). Cambridge University Press [Cambridge nga Unibersidad ti Pagmalditan]. p. 264.
ISBN
0-521-55879-4
.
- ^
Rozhnov, Konstantin (2005-05-05).
"Who Won World War II?"
[Sino ti Nangabak ti Maikadua a Sangalubongan a Gubat?].
BBC News
(iti Ingles)
. Naala idi
2021-09-20
.
Dagiti midia a mainaig iti
Rusia
iti Wikimedia Commons
Pakaammo ti panagbiahe idiay
Rusia
manipud iti Wikivoyage
(iti Ingles)
|
---|
Sapasap
| |
---|
Dagiti nailian a biblioteka
| |
---|
Dagiti sientipiko a database
| |
---|
Dadduma
| |
---|