???? ?????

???? ????????, ???????????? ???????
? ??????????????? ??????? ?????, ??? ????? ?-4 ??????? ???? (???? ??????? ???? ???? ???? ???????? ???? ????) ????? ? ?????? ???????????

???? ????? ?? ???????? (? ?????? : Abiogenesis ) ??? ????? ????? ???? ? ???? ???? , ????? ?? ???????? ? ???? ?? ??? ???? ???? . ????? ????? ????? ????? ? ?????? ?????? ?????? ?? ??? ???? ???? ????? ???????? ??????? ????? ????. [1]

????? ?????? ?????? ????? ????? ??????? ????? ??????? ?????? ??? ???? ????? ?????? ????????? ?????? ???????? ?????? ?????? ????, ????? ????? ????? ???? ??? ?????? ????? ???? ????? ????.

????? ?????? ??? ?????? ????? ????? ????? ???? ? ?????? ??????????? , ?????? ?????? ?? ??????? ???? ???????. [2] ??????? ??? ?????? ?????? ??????? ??????? ????? ???????? ???????? ???????? ???????, ????? ??? ??????? ??????? ?? ???????? ??? ?? ????? ??????? ????? ???? ????. [3] ??????? ??? ?????? ?????? ????? ????? ??????? ????? ??????? ??? ( ??' ) .

???? ????????? ?????? ???? ????? ???? ??????? ???????? ??????? ???? ?????? ?????? ???? ?????? ????. ???? ???? ????? ?????? ????? ????? ?? ????? ??? ??????. ??? ???? ???? ??? ????? ?? ???? ????? ?????. ???? ?????? ??????? ????????? ??????? ?? ??????? ??????? ??????? ?? ?????? ????.

????? ???? [ ????? ??? ???? | ????? ]

?????? ????? ?? ??????? ?????? ?????? ????? ?? ?????? ??? ?'???? ?????? ??? ???? ? ???????? . ?????? ????? ?? ????? ?????? ???? ?????? ?????? ?? ???? ????? , ? ?????? ??????, ?????? ?? ???, ??? ????? ?? ???????? ???????? ????????.
?-1924 ???? ???????? ??????? ??? ??????? ?????? ?????? ????? ???? ????? ???? ????? ???? ??????? ?? ???? ?? ????? ??????? ?????????:

  1. ????? ???? ??????? ??????? ?????? ?????? ?? ???????? ?????.
  2. ????? ????? ?? ??? ???? ???? ??? ????? ???? ??????? ?????? ???? ???? ???? ?????: ??? ?????? ??????? ???? , ?????? , ???? ????.
  3. ?????? ??? ????? ??????? ???????? ?????? ??????????? ??? ???? ?? ???? ?????? . ?????? ???? ??? ???????? ?? ??????? ??? ??????? ?????? ?????? ??? ????? ?????? ?? ?????? ?????? ?????? ?????? ?? ?????? ??????? ????????????? ( ??' ) .
  4. ????? ?? ??????? - ????? ???????? ????? - ???? ? ????? ????? ??? ????? ?? ????? ?????? ???????? ??????????? ?????? ????? ?????? ????? ????.

???? ????? ?????? ?????? ????? ????? ?????? ????? ????? ???????? ?-2011. ?? ?? ??????? ???? ??? 3.4 ??????? ???. [4] [5] ?? ?? ???? ?? ???? ????, ??? ????? 2.4 ??????? ????, ???? ??? ????????? ?????? ?? ???? ( 12 C ?- 13 C ), ???? ( 56 Fe, 57 Fe ?- 58 Fe) ? ????? ( 32 S, 33 S, 34 S ?- 36 S) ????? ?? ?? ?????? ?? ??????? ??????? ??? ?????? [6] [7] ??????? ?????????? ??????? ?? ????? ?? ?????????? . [8] [9]

?????? ??????? ????? [ ????? ??? ???? | ????? ]

?'?? ???? , ?????? ?????, ???? ?? ???????? ????? ?????? ?????? ?????:

?? ??? ?????? ??? ???? ????? ??????? ????.

????? ???????? [ ????? ??? ???? | ????? ]

????? ?????? ??? ?? ??????? ? ???????? ???????? ????? ?? ? ???? ??????? ?? ? ????????? ????. ???? ?-4 ??????? ???? ???? ???? ??? ??? ????????? ??? ???? ?????? ??????? ?????? ??????????? ??????? ??????? ???? ??. ????? ??? ?????? ????? ??? ??? ????. ???? ?????? ???? ??????????? ?? ???? ???? ?????? ?? ????? ???? ????? .

????? ? ??????? ????? ???? , ??????? ????? ???? , ????? ???? ?? ????? ? ????? ????-???? ????? ???? 1953 ? ?????????? ????? . ??? ????? ????? ????? ???? ? ?????? ?????? ?? ?????????? ???? ????? ????? ????? ???? ???? 3.5 ??????? ??? - ?????? ???? ?? ????, ??????, ???? ????. ????? ???? ?????? ????? ???? ????????? ??????? ????? ????????? ??????? ?????? ????? . ??? ???? ????? ??????? ???? ???? ????? ?????? ?????? ??????? ???? ????? ?? ??????? , ??????? ??????? ??????. ???????? ????? ?????? ????? ????? ??? ????? ??????? ?????? ???? ?????? ?????? ?????? ????? ?????? ??? ?????? ????? (???? ?????? ?? ? ??"? ?? ??"? ) ? ?????? ??????. ???? 2008 ???? ????? ???? ?? ???????, ?????? ?? ?????? ????-???? ????? 32 ?????? ?????, ??? 3. [10] 20 ???? ??????? ???? ?? ??????? ????? ????.

???? ???? ??????? ???????? ???? ????? ????? ??????? ?? ???? ??????. [11] ?????? ????? ??????? ??????? ??? ????? ????? ?????? ?????? ????? ???? ?? ???? ??????. ??? ?? ????? ??? ????? ??? ????? ?????? ???????? ?????? ???????? ????? ???? ?? ???, ??? ??????? ???? ?? ??????? ????????? ???????? ?? ?????? ???.

??? ?????? ????? ?? ???? ????? ??? ????? ???? ????? ?????? ???? ????????? ?? ???????? ???????? , ??? ?????? ????? ?? ?????? . ????? ????-???? ?? ????? ????? ????? ?????????????? ?????? ???? ???. ????? ??? ?????? ?? ????? ???? ? ???? ???? ????? ? ??????? ????'???? ?????? ?? ???? ??????? ? ????? ???? ??????. ???? ????? ????? ??????? ?? ????? ? ??? ????? ? ??????? ?????? ????? ????? ???? ???-????? . ???????? ???? ???????? ??????? ?? ????? ????-????? ?? ???? ????????? ?? ???????? ???????? ???????.

???? ??????? ??????????? ?????? ??????? ?????? ??????? ?? ?????? ???????. [3]

???? 1968 ????? ???? ?????? [12] ????? ????????? ????? ???? ??? ?? ?????? ????? ???????? ???????? ????? ???? ??????? ????? ?????? ??????? ? ??????? . ?-2007 ????? ???? [13] ????? ??????? ?????? ??????? ??? ??????? ?? ???? ???? ???? ???? ??? ?????? ?????? ?????? ?? ???. ?????? ?????? ????? ????? ??????? ?????? ?? ????? ??????? ?-1968 ??????? ??? ??????? ???????. [14] [15] ??? ?? ????? ????? ?????????? ????. [16]

???? 2020 ?????? ??????? ?????? ?????? ????????? ??????? ?????? ???????? ?? ???????? ??????? ???? ??????? ???????? ???. [17]

????? ???????? [ ????? ??? ???? | ????? ]

??? ??????? ???????? ????? ??? ???? ?-RNA . ?? ?? ????? ??, ???????? ???????? ???? ? ???????? ?????? ??????? ??????? ????????? ?????. ??? ??? ?? ???????? ????, RNA , ??? ?? ??? ????? ???? ?????? ?????? ??????, ???? ????? ???? ??? ??? ????? ???? ???? ?????? ????. ?????? ????? ?? ?????, ???????? ?????? ?? ??? ???????? ??????? ??? ?????? ??????? ???? ????? ???? ?- DNA ???? ???? ?????? ??, ?? ????? ??????? ??? ??????? ????????? ???? ????? RNA. ?? ?????? ????? ?? ????? ?-RNA ???? ??? ?? ?? ?????? ????? ???????? ????, ?? ?????? ????? ?-DNA ??? ?????? ???? ?????? ??-DNA ?? ???? ????? ????????.

?? ?? ??????, ??????? ??????? ?-RNA ?????? ?????? ?????? ????? ??????? ?????? ? ????? ???????? ???????? ????????? ?? ?????? ????? ????? ??? ????? ???? ?? RNA ????? ??????? ??????? ????? ?????? ???????.

???? 2017 ????? ???????? ???? ?? ????? ?????? ????????? ???? RNA ???????? ?????? ????? ???? ???? ?????, ??? ?????? ????? ?????? ??????? ?????? ?????? ?? ??? ????????? ??? ?????? ?? ????. [18]

???? 2022 ????? ???? ????? ??????? ?? ??????? ??????? ????? ?????? ??????? ???????? ??????? ?????? ??????? ???? ??????. [19]

????? ?? [ ????? ??? ???? | ????? ]

?????? ???? ?? ????? ????? ??????????? - ?? ?? ????? ??, ? ??????? , ?????? ????? ??????? ???????, ?????? ?????? ???????????? ??????? ?????????? (Coacervate) ( ??' ) , ???????? ????? ????? ??????. ?????? ?????? ?????? ????? ?? ?????, ????? ?? ?????? ????? ????? ?? ????? ??????.

?????? ?????? ??????? ???? ??? ????? ???? ???? ????? ????? ?????? ??????? ??? ????, ???? ????? ????? ???. ?? ?????? ??? ???? ???? ???? ???? ?????? ????? ???? ??????? ????.

?????? ?????? ?????? ?? ?-DNA ????? ???????? ?????? ??????. ???? ?????? ?????? ?????? ??? ????? ?? ???? ???????? ???? ????? ?? ?????? ??????? ?????. ?????? ?????? ???? ???? ?? ????? ?? ??????? ?????? ?????? ?? ?????? ???????? ????????? (??????).

????? ????? ??? ????? ? ??????? - ???????? ???? ??????, ??? ????? ???? ???????? ?????? ????? ( ?????? ) ??? ?????? ??????? ?????? ??????? ????????. ?? ????? ????? ?? ??? ???? ???? ?????? ?????? ???? - ???? ????? ?? ???????, ?????? "?????" ?????????? ???????? ????? ?????? ?????. [20] ?????? ???? ???? ?????? ????? ????? ?????. [21] ?????, ????? ???? ????? ????? ???????? ?????? ?? ?????? ???? ?????? ?????? ???? ????? ????? ?? ?????? ???? ????. [22] [23]

????? ????? [ ????? ??? ???? | ????? ]

????? ????? ?????? ????? ???? ????? ??? ????? ?????? ? ???????: ????? ????? : ????? ?? ????? ???? ????? ???? ?????? ?? ??? ??? ?? ???? ?????? ?????? ???? ????? ??? ??? ??? ??? ??????. ??????: ?????? ???? : ????? ????? ?? ??? ???????? ????? ???? ????? ??? ???? ??????? ????? ???????. ????? ??? ???? ????? ???? ?? ??????? ???? ?????? ?????? ????.

???? ?????? ???? ??? ???? ????? ??????? ??? ?????? ?? LUCA (??? ?????? ??????), ???? ???? ????? ??? ?????? ??? ???? ??????? ???? ?????? ????? ???? ??????? ???? ???? (???? ???? ) ?? ???, ?????? ??????? ?? ????? ????? ??? ????? ???? ???"? . ????? ?? ?????? ?? ????? ? ??????? ?-1981, ????? ?? ????? ??"? ???????? ????? ???? ????? ????? ???? (?????? ???"?), ???? ???? ??????? ????? ??? ??????? ???"? ?????? ?? ??????. ????? ?? ??????? ???"? ???? ???? ?????? ??????? ???? ???, ????? ????? ??? ??? ????? ???????? ??????. ?????? ???? ?-70 ???? ????? ????? ?????? ??????? ?? ???????? ??"? ?????? ?????? ????? ????? ????????? ?? ????? ???? .

??????? ?????? ??? ?? ????? [ ????? ??? ???? | ????? ]

???? ???? ?? ????? ???????????? ??? ??????????? ???????? ?????? ?? ??? ????-????, ???? ?-4 ??????? ????. ????????? ????? ????? ?? ?????? ??????? ????????? ??????????? ?? ???? ????? ???. ??? ?? ??????? ?????? ????? ???????????? ???? ?????? ??????? ????. ????? ????? ??? ?? ?????? ?? ?????????? : ? ?????? ?? ????? . ?????? ?????? ???? ?? ? ???? ?-80 ?? ???? ?-20 ??? ?? ????? ??????? ?? ???????? ?? ?????? ??????????? ??????.

??????? ???? ???? ??????? ??? ??????, ????? ? ??????????? ??????? ??????? ? ????? . ?????? ?????? ??? ??????? ??????? ???? ?????????? . ??? ?????? ??????? ?? ??????? ??? ?? ????? ??????? ?? ??????. ?????? ????? ??????? ?? ???????? ??????? ?? ????? ?? ???? ?????? ?????? ?? ?????? ??????? ???????. ??????? ????? ???? ??????? ??????????? ?? ??????. ???????? ?????? ? ???????????? ?? ????????? . ??????, ????? ???? ??? ???? ?????? ??????? ?? ??????? ?? ?????? ??? ??? ?? ?????? ??????? ??????????, ???? ??? ?????????. ???????????? ????? ??????? ??????? ????? ???? ?? ?????????? ????, ?????? ?????? ?????? ???? ???????????? ??????????? ???? ????? ??? ??? ???? ????? ???????. ?????? ???????? ???????????? ??????? ??? ???? ?????????? ???? ?? ????????? ???? ???? ???? ???????. ??????? ????? ?????????? ????? ??????? ???? ???? (?????? ?? ???? ??????? ?????????). ?? ?????? ????? ?????????? ????? ???? ? ????? , ??????? ?? ??? ?????? ??????? ?? ??? ???? ???? ?????? ?????? ??? ???? ????????? ?????????.

??????? ???-????? [ ????? ??? ???? | ????? ]

???? ???????? ???? ???? ?????? ??????????? ?????????? ??-?????. ???????? ???????????? ?? ??????????? ???-????? ?????? ???? ????? ??????? ????-?????? ??????????? ????? ??? ??????? , ?????? , ??????? , ?????? ???????????.

????? ???? ??????, ????? ?????? ??????????? ????? ???? ?-10 ?????? ????. ??????? ?? ?????? ?????? ????? ??????????? ?????? ??? ???? ????, ??? ?? ????? ?????? ?????? ??? ????? ???-?? ????-???. ???????? ?????? ???????? ???????????? ?????? ?????? ?????? ?????? ??????? ???? ????? ?????????? ?????? ??????? ???????????. ???? ???? 500 ?????? ???? ???? ????? ??????? ????? ?? ?????, ?????? ?????? ????? ?????? ???? ?????? ????? ??????? ????? ???? ???? ?????? ??????. ??????????? ?????? ???????? ???? ????????? ???? ???? . ???? ?????? ?????? ??-???? , ??????? ??????? ?? ????? ???? ???? 300 ?????? ????. ??? ????? ?????? ?????? ???? ?????? ? ?????? ???? 200 ?????? ???? ????. ???????? ?????? ?? ?????????? ???? ?????? ? ????? ???? 100 ?????? ????. ?? ??????? ??????????? ???????, ?????? ??????????? ??????, ???? ???? ????????? ???? ??? ?? ????????? ??????? ????? ? ?????? ?? ??????? ????? ???? ??? ?? ????? ??????????? ?????.

?????? ????? ?????? [ ????? ??? ???? | ????? ]

????? ???????????? [ ????? ??? ???? | ????? ]

??? ???? ?? ??????? ???? ?????? ????? ????? , ?? ??????????? ?????, ????? ?? ? ??? , ????? ?????? ?????? ?? ??? ????, ?????? ???? ?????? . ?? ???????? ???? ?? ???????? ?? ???? ???? - ??????: ??? ???? ?? ????? ??????, ???? ???? ?? ?????? ?????, ???'. ???? ?? ????? ???? ?????? ???? ???????????? ???? ???? ?? ????? ????? ???? ???????? ????? ????????? (??? ?? ???????? ).

?????? ?? ???????? ????? (??? ????? ????? ), ???????? ?? ????? ????? ????? ???????? ????? ??? ????? ?? ??????? ?????, ???? ?? ?????? ?? ??? ??????? ??? ???? ???? ??????? ?????? ?? ?????? ?????????, ?????? ?? ?????? ???? ????????. ????? ?? ?????? ?? ?? ??? ????? ????? ??? ???? ?? ???? ?????? ????? ?? ??? ?? ?????? ??????? ???? ????? ???.

??? ??? [24] ??????? ??????, ?????? ?? ??????? ????????? ?????. ???? ?? ?? ???? ??? ??? "??? ?? ??? ???? ?? ???? ???? ??? ?????? ?????? ?????? ????. ????? ??? ????, ?????? ???????, ??? ?????? ??? ???? ??? ???? ????? ??? ???? ???? ???????? ?????? ?? ???". ????? ???? ????????? ????? ?????? "????" - ???? ????? ????? ???? ?? ???? ????, ??? ????? ????? ?"????" - ????? ?????? ???? ???? ?? ?????? ?????? ??? ????? ????? ??? ???? ??????? ????????. ?? ?? ???? ?? ????????? ??? ?? ????? ???? ?????? ?????? ???? ?? ????? ??? ???? ???? ????????? ???? ???? ??????, ??? ???????? ?????? ?????.

?????? ??????? ?????? [ ????? ??? ???? | ????? ]

?????? ????????
?????? ?????? ??? ????? ?????, ??????? ??????? ?????? ??????? ?????? ????? ????. ?? ???? ?????? ??????? ? ???? ????? , ? ????? ?????? ? ??? ????. ?? ??"? ????? ?? ???? ????? ???? ?????"? ????? ??????? ????? "?? ?????" ?????? ??, ?????? ????? (??????) ???????? , ??? ???? ????? ??? ?????? ?? ?????? . ?????? ?? ???? ????? ??????? ????? ???, ??? ? ??? ?-17 ???? ??????? ????? ???? ???????? ?? ?????? ????????. ????? ?- 1646 ??? ????? ????? ??? ???????? ????? ???? ?? ???? ??????? ?????????. ????? ??????? ???? ?? ????? ??, ?- 1668 ????? ? ?????? ??????? ??? ?????? ?? ?????? ??????? ?? ?????? ???? ?? ????? ???????? ?????? ??. ????? ?-17 ?????, ????? ???????? ?????? ?????? ????? ?? ????? ?? ???? ??????? ?????????; ?????? ??? ???? ??? ?????? ?? ???? ?????? ????????????. ??? ????? ????, ?? ?????? ?????? ??????? ????? ????. ?? ????? ?? ??? ???? ??????? ????????? ?????? ????? ?? ??? ???? ???? ????? ?? ??????? ?- 1861 . ????? ???? ?? ?? ??????? ????? ???? ????? ??????? ???? ??????.
????? ????? /?????? ? ?????
???? ???? ?????, ???? ???? ??????????? ???, ??? ???? ??? ???? ????. ??? ?????? ???? ?? ??? ???????? ?????? ?????? ??????????? ??? ?????? ???? ?????? ??? ?????. ?? ???? ?? ?? ????? ???? ?????? ???? ?? ??????? ????? ??????? ??????.

??? ?? [ ????? ??? ???? | ????? ]

?????? ????? [ ????? ??? ???? | ????? ]

??????? ???????? [ ????? ??? ???? | ????? ]

ויקישיתוף ???? ?????? ????? ???? ????? ? ??????????

????? ?????? [ ????? ??? ???? | ????? ]

  1. ^ A. R. Mushegian, E. V. Koonin, A minimal gene set for cellular life derived by comparison of complete bacterial genomes. , Proceedings of the National Academy of Sciences 93, 1996-09-17, ??' 10268?10273 doi : 10.1073/pnas.93.19.10268
  2. ^ ????????? ?????? ?????, ? ????? ?? ??? ???? ???? ????? ???????? ???? ??????, ?? ???, ?? ?????? ?????? ????? , ???? " ????? ", 1 ??????? 2017
  3. ^ 1 2 Abiogenic Hydrocarbon Production at Lost City Hydrothermal Field
  4. ^ Schopf JW, Kudryavtsev AB, Agresti DG, Wdowiak TJ, Czaja AD ( ???? 2002 ). "Laser--Raman imagery of Earth's earliest fossils". Nature . 416 (6876): 73?6. doi : 10.1038/416073a . PMID   11882894 . {{ cite journal }} : ( ???? ) ?????? - ?????: multiple names: authors list ( link )
  5. ^ Wilde SA, Valley JW, Peck WH, Graham CM ( ?????? 2001 ). "Evidence from detrital zircons for the existence of continental crust and oceans on the Earth 4.4 Gyr ago". Nature . 409 (6817): 175?8. doi : 10.1038/35051550 . PMID   11196637 . {{ cite journal }} : ( ???? ) ?????? - ?????: multiple names: authors list ( link )
  6. ^ Hayes, John M.; Waldbauer, Jacob R. (2006). "The carbon cycle and associated redox processes through time". Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences . 361 (1470): 931?950. doi : 10.1098/rstb.2006.1840 .
  7. ^ Archer, Corey; Vance, Derek (2006). "Coupled Fe and S isotope evidence for Archean microbial Fe(III) and sulfate reduction". Geology . 34 (3): 153?156. doi : 10.1130/G22067.1 .
  8. ^ Cavalier-Smith, Thomas; Brasier, Martin; Embley, T. Martin (2006). "Introduction: how and when did microbes change the world?". Phil. Trans. R. Soc. B . 361 (1470): 845?850. doi : 10.1098/rstb.2006.1847 .
  9. ^ Summons, Roger E. (2006). "Steroids, triterpenoids and molecular oxygen". Phil. Trans. R. Soc. B . 361 (1470): 951?968. doi : 10.1098/rstb.2006.1837 .
  10. ^ ???? ?????, ? ???? ????? ???? ????? , ???? " ????? ", 13 ???? 2011
  11. ^ ?"? ?? ????????', ????? ????? ?????? , ????? " ????? ??? " ???? ?? ???? ??????? ?????? ???? , 25 ???? 2020
  12. ^ Anbar, M., "Cavitation during impact of liquid water on water: Geochemical implications," Science, v. 161, pp. 1343-1344 (1968)
  13. ^ Ben-Amots, N. Anbar, M. Sonochemistry on primordial Earth ? Its potential role in prebiotic molecular evolution, Ultrasonic Sonochemistry, v. 14, No. 5, pp. 672-675 ( July 2007). https://doi.org/10.1016/j.ultsonch.2006.12.007
  14. ^ Dharmarathne, Leena, and Grieser, Franz, "Formation of amino acids on the sonolysis of aqueous solutions containing acetic acid, methane, or carbon dioxide, in the presence of nitrogen gas," J. Phys. Chem. A, v. 120, pp. 191-199 (2016).
  15. ^ Patehebieke, Y., Zhao, Z.R., Wang, S., Xu, H.X., Chen, Q.Q., Wang, X., Cavitation as a plausible driving force for the prebiotic formation of N9 purine nucleosides. Cell Reports Physical Science, v. 2(3), 100375 (March 24, 2021). https://doi.org/10.1016/j.xcrp.2021.100375
  16. ^ Kalson, Natan-Haim, Furman, David, and Zeiri, Yehuda, "Cavitation-Induced Synthesis of Biogenic Molecules on Primordial Earth" ACS Central Sci. (September 11, 2017).
  17. ^ Starr, Michelle ( 3 ???????? 2020 ). "A New Chemical 'Tree of The Origins of Life' Reveals Our Possible Molecular Evolution" . ScienceAlert . ???? ?- 3 ???????? 2020 . {{ cite news }} : ( ???? )
  18. ^ Pearce, Ben K. D.; Pudritz, Ralph E.; Semenov, Dmitry A.; Henning, Thomas K. (2017-10-24). "Origin of the RNA world: The fate of nucleobases in warm little ponds" . Proceedings of the National Academy of Sciences (???????). 114 (43): 11327?11332. Bibcode : 2017PNAS..11411327P . doi : 10.1073/pnas.1710339114 . ISSN   0027-8424 . PMC   5664528 . PMID   28973920 .
  19. ^ Th. Henning, S. A. Krasnokutski; N. Ueberschaar, K.-J. Chuang; C. Jager (2022). "A pathway to peptides in space through the condensation of atomic carbon". Nature Astronomy (???????). doi : 10.1038/s41550-021-01577-9 .
  20. ^ ???? ?????, ? ????? ???? ????? ???? , ???? " ????? ", 18 ??????? 2000
  21. ^ ??? ?????, ? ??? ?????? ?????? ???????: ????? ?? ????' ???? ????? ????? ?? ????? ????? ??????? ??????? ?? ???? ????? , ???? ????? , 14 ??????? 2019
  22. ^ https://www.nature.com/articles/s41570-021-00329-7
  23. ^ ??? ???? ?????, ???? ????? ????, ?????? ??? ????: ?? ???? ????? ?????-???? , ???? ynet , 8 ??????? 2022
  24. ^ ???? ?? ???? ????? ??? ?-2016, 96% ?? ?????? ?-85% ?? ?????? ?????? ?? ?????? "??? ??? ??????? ???? ????? ??????? ?????? ??????? ??? ????? ????" ?? ??? ????? ????? ???? ????????.
    About half of Israeli Jews believe in evolution . Pew Research Center, March 3, 2016