Xoan de Borbon e Battenberg
, conde de
Barcelona
, nado no
Palacio Real de La Granja de San Ildefonso
o
20 de xuno
de
1913
, e finado en
Pamplona
o
1 de abril
de
1993
, foi o terceiro fillo varon do rei
Afonso XIII
e pai do rei
Xoan Carlos I
.
Desde o
15 de xaneiro
de
1941
ata o
14 de maio
de
1977
foi o Xefe da
Casa Real espanola
.
[
1
]
[
2
]
Nese dia, nun discurso dado no
Palacio da Zarzuela
, renunciou oficialmente os seus dereitos sucesorios en favor do seu fillo o rei
Xoan Carlos I
, reservandose para si mesmo o titulo de
conde de Barcelona
, propio dos
soberanos espanois
.
Nado
Juan Carlos Teresa Silverio Alfonso de Borbon y Battenberg
,
[
3
]
era fillo de Afonso XIII e de
Vitoria Uxia de Battenberg
. Tras realizar os seus primeiros estudos en
Madrid
, ingresou na Escola Naval Militar de
Cadiz
(actualmente en
Marin
). Tivo que interromper a sua formacion, que continuou na
Royal Navy
, ao ter que partir cara ao exilio coa proclamacion da
Segunda Republica espanola
.
No ano
1927
foi nomeado cabaleiro da
Orde do Velaro de Ouro
.
Como terceiro fillo varon de Afonso XIII, non estaba destinado a herdar a coroa. Con todo, o primoxenito, Afonso, renunciou a coroa para poder casar cunha persoa que non pertencia a realeza en
1933
. O segundo,
Xaime de Borbon
, foi obrigado a renunciar porque era
xordomudo
(ainda que mais tarde arrepentiuse e quixo recobrar os seus dereitos). Tamen utilizouse como argumento, que reforzaria a renuncia de Xaime, a sua ligazon cunha muller que, ainda que nobre, non pertencia a realeza. A continuacion vinan as suas duas irmas mais vellas (Beatriz e Maria Cristina) sobre as que tivo preferencia por ser mulleres, o que converteu a Juan en herdeiro dos dereitos dinasticos da
Casa de Borbon
.
Coa proclamacion da Republica numerosos monarquicos espanois, como
Jose Calvo Sotelo
, perseguiron a abdicacion do seu pai e o nomeamento de don Xoan como xefe da Casa Real espanola. Ao tempo, pretendiase unificar na figura de don Xoan a todos os monarquicos espanois, escindidos entre afonsinos e
carlistas
. Con todo, a negativa de Afonso XIII a renunciar ao trono e a desconfianza dos carlistas acabaria por imposibilitar a operacion.
[
4
]
O comezo da
Guerra Civil espanola
, co apoio do seu exiliado pai Afonso XIII, pretendeu unirse aos sublevados contra a
Segunda Republica
. O
1 de agosto
de
1936
cruzou a fronteira espanola por
Dancharinea
escoltado por un grupo de navarros monarquicos. Pasou coa identidade falsa de
Juan Lopez
e traballador do Hotel "La Perla" de
Pamplona
. Chegou ao hotel pola mana onde foi saudado polo director e puxose unha funda azul co simbolo da falanxe e unha boina vermella que lle regalaron. Ao asomarse a unha das xanelas foi reconecido por
carlistas
que estaban no proximo "Circulo Tradicionalista" e recriminaronlle o uso do seu simbolo. Estes denunciarono e el partiu inmediatamente cara a
Burgos
para evitar ser conecido e que isto impedise a sua incorporacion. Pola noite, cando ceaba no parador de
Aranda de Duero
, telefonoulle o xeneral
Fidel Davila
, que transmitia ordes do xeneral en xefe do levantamento militar,
Emilio Mola
, no que dispuxo que retornase, algo que fixo, pasando a fronteira o
2 de agosto
.
[
5
]
Monumento a Juan de Borbon en
Madrid
Desde a renuncia de Afonso XIII como xefe da Casa Real espanola o
15 de xaneiro
de
1941
(apenas un mes antes da sua morte), Juan foi o pretendente ao trono de
Espana
e encabezou a defensa da causa monarquica contra a
ditadura de Franco
, ligando o proxecto de restauracion da monarquia a unha concepcion politica liberal e democratica (
Manifesto aos espanois
,
1945
), liderando parte da oposicion ao franquismo. En
1946
instalouse en
Estoril
,
Portugal
coa sua familia e desde ali, asesorado por un consello privado, despregou un paciente labor diplomatico en favor da sua propia causa.
No ano
1956
sufriu un duro golpe que afectou a sua familia: a morte accidental do seu fillo mais pequeno, o infante Afonso, de 15 anos, mentres xogaba cun revolver co seu irman Xoan Carlos. O irman mais vello de Xoan e tio de Xoan Carlos I,
Xaime de Borbon
, arrepentido de renunciar aos seus dereitos sucesorios, solicitaria mais tarde unha investigacion en profundidade, ao considerar que tal suceso podia afectar a lina sucesoria.
Varias entrevistas co
xeneral Franco
convencerono de que non tina intencion de devolverlle o Trono; pero consentiu en que o seu fillo Xoan Carlos fose educado en
Espana
baixo a tutela do ditador e en que este o nomease sucesor co titulo de rei na
Xefatura do Estado
(
19 de xullo
de
1969
). Este feito distanciou durante alguns anos a pai e fillo. De feito, non se pode considerar rei a
Xoan Carlos I
segundo a tradicion borbonica ata que Juan de Borbon abdicou na persoa do seu fillo en 1977, unha vez que comprobou as conviccions democraticas do seu fillo, que o propio Juan de Borbon puxera en dubida tras aceptar a proposta de Franco de aceptar a Xefatura do Estado a sua morte. Conseguiuse asi a reinstauracion da monarquia borbonica, ainda que a custa de renunciar as suas propias aspiracions a Coroa, pois foi Xoan Carlos I quen fora proclamado
rei de Espana
, o
22 de novembro
de
1975
segundo desexo do xeneral Franco, que esperaba que mantivese o rexime imperante. Ate o
9 de marzo
de
1976
non tivo o primeiro encontro co seu fillo tras a sua proclamacion como rei. Para iso fixo unha viaxe a
Madrid
desde
Lisboa
, volvendo o mesmo dia.
O
14 de maio
de
1977
, nunha sinxela e breve cerimonia celebrada no
Palacio da Zarzuela
, Juan de Borbon renunciou oficialmente aos seus dereitos dinasticos, cedendo ao seu fillo, o xa rei Xoan Carlos I desde 1975, a xefatura da Casa Real espanola. Desde enton mantivo o titulo de conde de Barcelona, que xa usara durante o seu exilio.
No ano
1978
foi nomeado Almirante Honorario da
Armada Espanola
. O goberno ascendeulle o
4 de decembro
de
1988
a Capitan Xeneral da Armada.
No ano
1980
diagnosticouselle no Memorial Hospital de
Nova York
un
cancro de larinxe
, enfermidade que lle provocou a morte o
1 de abril
de
1993
, aos 79 anos de idade, na Clinica Universitaria de
Navarra
. Foi soterrado no
Mosteiro de San Lorenzo de El Escorial
, con honores de rei de Espana.
Juan de Borbon casou coa sua prima a princesa
Maria das Merces de Borbon-Duas Sicilias
o
12 de outubro
de
1935
na basilica d'Os Anxos en
Roma
, tiveron catro fillos:
- S.A.R. a infanta
Pilar de Borbon e Borbon-Duas Sicilias
, duquesa de Badaxoz (
Maria del Pilar Alfonsa Juana Victoria Luisa Ignacia de Todos los Santos
) (n. 1936), quen casou con Luis Gomez-Acebo e Duque de Estrada, Vizconde da Torre.
- S.M. o rei Xoan Carlos I (
Juan Carlos Alfonso Victor Maria de Todos los Santos
) (n. 1938), quen casou coa princesa
Sofia de Grecia e Dinamarca
, hoxe raina consorte de Espana.
- S.A.R. a infanta
Margarida de Borbon e Borbon-Duas Sicilias
, duquesa de Soria e de Hernani (
Margarita Maria de la Victoria Esperanza Jacoba Felicidad Perpetua de Todos los Santos
) (n. 1939), quen casou co doutor Carlos Zurita y Delgado.
- S.A.R. o infante Afonso (
Alfonso Cristino Teresa Angelo Francisco de Asis y Todos los Santos
) (1941?1956)
- ↑
Paxina web oficial da Casa da Sua Maxestade o Rei
- ↑
Diaz Arenas, Angel (1995),
Introduccion a la lectura de la obra narrativa de Manuel Vazquez Montalban
, Edition Reichenberger, pag.285
- ↑
Boletin Oficial del Estado
- ↑
Gonzalez Calleja, Eduardo (2011). "O 10 de agosto e as suas consecuencias, 1932-1933".
Contrarrevolucionarios: Radicalizacion violenta de las derechas durante la Segunda Republica, 1931-1936
(en castelan)
. Alianza.
ISBN
9788420664552
.
- ↑
"Fernando Hualde. El paso de Don Juan por el puesto de Dantzarinea. Diario de Noticias. Reportaje del 1 de noviembre de 2009."
. Arquivado dende
o orixinal
o 16 de decembro de 2009
. Consultado o 13 de setembro de 2010
.
- ↑
Ventura i Esturgo, Maria,
Los principes de Asturias
, Revista Hidalguia numero 235. Ano 1992, pag.811