Xoan I
Kourkouas
, chamado
Tzimisces
(en
grego
: Ioannes "Tzimisces" Kourkouas, escrito Ιωάννης ≪Τζιμισκής≫ Κουρκούας), viviu c.
925
-
10 de xaneiro
de
976
e foi
emperador bizantino
desde o
11 de decembro
de
969
ata a sua morte.
Nacera cara a 925; o seu pai era da familia
Kourkouas
e a sua nai dos
Focas
. Ambas eran distinguidas familias de
Capadocia
, de orixe posibelmente
armenia
, e contabanse entre as mais destacadas da emerxente aristocracia militar de
Asia Menor
. Varios dos seus membros serviran en altos cargos militares, entre eles o irman da sua nai,
Niceforo Focas
.
As fontes contemporaneas describen a Xoan como unha persoa de pouca estatura fisica pero forte, cos cabelos louros avermellados, barba e ollos azuis, que resultaba moi atractivo. Parece que entrou no exercito sendo moi novo, primeiro baixo o mando do seu tio materno Niceforo, o cal e considerado tamen o seu instrutor na arte da guerra. En parte debido as suas conexions familiares e en parte grazas as suas habilidades persoais, Xoan ascendeu con rapidez. Obtivo o mando politico e militar da provincia de Armenia antes de cumprir os vinte e un anos.
Na epoca en que o Imperio estaba en guerra co seu vecino oriental, o
califato abasida
,
Armenia
era a fronteira entre ambas potencias, e Xoan logrou defender con exito esta provincia. El coas suas tropas unironse ao corpo principal do exercito que loitaba contra o inimigo baixo o mando de Niceforo Focas. Niceforo significa "portador da vitoria", e este xustificou o seu nome cunha serie de vitorias que lle permitiron estender a fronteira cara ao leste coa toma dunhas 60 cidades fronteirizas, entre elas
Alepo
. Cara a
962
, os abasidas pediron un tratado de paz favorabel aos bizantinos, que aseguraba as suas fronteiras durante varios anos. Xoan distinguiuse durante a guerra tanto en accions xunto ao seu tio como no mando dos seus propios corpos de exercito. Era bastante popular entre as suas tropas, e ganouse a reputacion de tomar a iniciativa no campo de batalla, logrando cambiar o curso dalgunhas batallas. Por todo iso, considerabaselle unha especie de heroe militar.
O
15 de marzo
de
963
, o emperador
Romano II
morreu inesperadamente a idade de vinte e seis anos. A causa da sua morte resulta dubidosa: tanto as fontes contemporaneas como os historiadores posteriores opinan que o novo emperador esgotou a sua saude cos excesos da bebida e da sua vida sexual, mentres que outros sospeitan que a sua esposa, a emperatriz
Teofano
(c.
941
- logo de
976
), o envelenou. Teofano xa enton se ganou unha reputacion como muller intelixente e ambiciosa, posteriormente estenderiaa a sua falta de escrupulos para conseguir os seus fins. Antes da sua morte, Romano coroara como coemperadores aos seus dous fillos: os futuros emperadores
Basilio II
e
Constantino VIII
. Pero enton, Basilio so tina cinco anos e Constantino tres, e por iso non podian asumir os deberes propios dos seus titulos. Teofano, xa que logo, foi nomeada rexente.
Pero non se lle permitiu gobernar soa.
Xose Bringas
, un
eunuco
e alto funcionario de palacio, que chegara a ser conselleiro principal de Romano, mantivose no seu posto. Segundo as fontes contemporaneas, Bringas pretendeu conservar nas suas mans o poder decisorio para os asuntos de importancia, no canto de que este recaese na xove emperatriz. Tamen tratou de facerse con parte do poder que estivera en mans de Niceforo Focas: o vitorioso xeral fora aceptado como o xeneral en xefe do exercito e mantina intensas conexions coa aristocracia. Bringas temia que Niceforo puidese reclamar o trono co dobre apoio do exercito e da aristocracia. As intrigas de Bringas durante os meses que seguiron fixeron que Teofano e Niceforo se aliasen na sua contra: sen que este o soubese, a emperatriz nai e o xeneral comezaran a negociar entre eles.
Tras apoiar ao seu tio materno para que este ascendese ao trono como Niceforo II e para recuperar as provincias orientais do Imperio, Xoan perdeu o seu poder por mor dunha intriga, por iso aliouse con Teofania, a esposa de Niceforo, para asasinalo.
Elixido gobernante no seu lugar, para xustificar a sua usurpacion Xoan concentrou todas as suas forzas na loita contra os invasores estranxeiros do Imperio. Nunha serie de campanas contra a recentemente establecida potencia rusa de
Kiiv
(
970
-
973
), expulsou os inimigos de
Tracia
, atravesou o
monte Haemus
e asediou a fortaleza de Dorystolon no
Danubio
. Tras varias batallas derrotou aos rusos de tal modo que o consideraron senor dos
bulgaros
orientais.
Ademais reforzou a sua fronteira setentrional levandose a Tracia algunhas colonias de
bogomilos
sospeitosos de proximidade aos sarracenos do leste. En
974
volveuse contra o Imperio abasida e recuperou con facilidade alguns territorios do interior de
Siria
e un tramo medio do
Eufrates
.
Morreu repentinamente en 976, retornando da sua segunda campana contra os sarracenos. O seu sobrenome parece derivarse do
armenio
tshemshkik
, que significa "bota vermella".