Palacio de Versalles
, lugar do asinamento.
O
Tratado de Trianon
(en
frances
:
Traite de Trianon;
en
hungaro
:
Trianoni bekeszerz?des
) foi un tratado de paz asinado no
palacio do Grand Trianon
, en
Versalles
,
Francia
, o
4 de xuno
de
1920
entre as forzas aliadas na
Primeira guerra mundial
e o
Reino de Hungria
, tralo remate da guerra.
O tratado regularizaba a situacion dos antigos territorios do Reino de Hungria, trala desaparicion do
Imperio Austrohungaro
, do que formaba parte, trala derrota na primeira guerra mundial. Os ganadores do tratado foron as "Forzas aliadas" (os
Estados Unidos
, o
Reino Unido
,
Francia
,
Italia
, e o
Xapon
) ademais das "Forzas asociadas" (os beneficiarios do tratado:
Romania
, o
Reino dos Serbios, Croatas e Eslovenos
, e
Checoslovaquia
). O unico perdedor do tratado foi
Hungria
, que perdeu o 77% da sua superficie e o 66% da sua poboacion.
Disgregacion do
Imperio Austrohungaro
trala
Primeira guerra mundial
e perdas territoriais de Hungria.
Hungria proclamou a sua independencia fronte a Austria o
16 de novembro
de
1918
.
[
1
]
As fronteiras temporais ≪
de facto
≫ de Hungria foron as mesmas que as trazadas polas linas do
armisticio
de novembro de 1918. En comparacion co antigo Reino de Hungria, esas fronteiras non incluian:
- Parte de
Transilvania
, ao sur do
rio Maros
(en
romanes
:
Mure?
) e ao leste do rio Szamos (
rio Some?
), que pasou a
Romania
(conforme ao cesamento de hostilidades de Belgrado, asinado o
13 de novembro
de 1918)
[
2
]
. O 1 de decembro de 1918, a Asemblea Nacional dos Romaneses de Transilvania votou a unificacion de Transilvania co Reino de Romania.
- Croacia-Eslavonia
,
Voivodina
e
Bosnia e Herzegovina
, que se uniron no recentemente establecido
Reino dos Serbios, Croatas e Eslovenos
, xunto coas cidades de
Pecs
,
Mohacs
,
Baja
e
Szigetvar
(conforme ao mesmo cesamento de hostilidades); dende o reconecemento internacional do Reino dos Serbios, Croatas e Eslovenos en 1919, esa foi a fronteira oficial ate a firma do Tratado de Trianon.
- Eslovaquia
, que chegou a ser parte de
Checoslovaquia
(
statu quo
das lexions checoslovacas aceptado pola
Tripla Entente
o
25 de novembro
de 1918).
- A cidade de
Rijeka
(en
italiano
: Fiume), que chegou a ser unha fonte de disputas entre o
Reino de Italia
e o Reino dos Serbios, Croatas e Eslovenos.
A Tripla Entente pediu a Hungria que reconecese os novos territorios pertencentes a Romania, a traves dunha lina trazada ao longo do
rio Tisza
. Sen a posibilidade de rexeitar eses termos, pero tampouco querendo aceptalos, os lideres da
Primeira Republica Hungara
dimitiron e os
comunistas
chegaron ao poder. Formouse a
Republica Sovietica Hungara
e organizouse rapidamente un
Exercito Vermello Hungaro
. Ese Exercito tivo, nun principio, exito contra as lexions checoslovacas e chegou preto da antiga fronteira de
Galitzia
(polaca), separando dese xeito as tropas checoslovacas das forzas romanesas. O
1 de xullo
de
1919
asinouse o cesamento de hostilidades entre o Exercito Vermello e as tropas checoslovacas, mentres que as tropas romanesas cruzaron o rio Tisza, derrotaron ao Exercito Vermello hungaro e ocuparon
Budapest
o
4 de agosto
de 1919.
O Estado hungaro foi restablecido pola Tripla Entente, quen axudou ao
almirante Horthy
a chegar ao poder, no mes de novembro de 1919. En decembro de 1919, unha delegacion hungara foi invitada a Conferencia de Paz de Versailles.
[
3
]
As condicions expostas no tratado foran aprobadas polos vencedores o 26 de febreiro de 1919, pero so presentaronse a delegacion hungara un ano mais tarde, o 16 de xaneiro de 1920.
[
4
]
As protestas do Goberno magiar de
Karoly Huszar
foron presentadas o 10 de febreiro e incluian a peticion de plebiscitos nas zonas que debian ser cedidas aos paises vecinos e o rexeitamento a asuncion de que as minorias desexaban separarse de Hungria.
[
4
]
As alegacions hungaras foron rexeitadas o 6 de maio, indicandose aos seus representantes que a redaccion do tratado considerabase definitiva.
[
4
]
Contrario a aceptar as condicions esixidas, o Goberno de Huszar dimitiu pouco despois, o 14 de marzo.
[
4
]
As fronteiras definitivas de Hungria foron fixadas polo Tratado de Trianon, asinado o 4 de xuno de 1920,
[
4
]
que deixaban fora do pais a case 3 millons de maxiares (maioritarios en moitos distritos e municipios fronterizos).
[
4
]
Ademais dos territorios mencionados anteriormente, Hungria perdeu outros territorios ocupados como parte do Imperio Austrohungaro:
- O resto de Transilvania, que pasou a Romania.
- Rutenia
, que pasou a Checoslovaquia, conforme ao
Tratado de Saint-Germain
de 1919.
- A maior parte de
Burgenland
, que chegou a ser parte do novo Estado de
Austria
, tamen conforme ao Tratado de Saint-Germain; o distrito de
Sopron
optou por quedar como parte de Hungria logo dun plebiscito organizado en decembro de 1921.
- Međimurje
e
Prekmurje
, que chegaron a ser parte do Reino dos Serbios, Croatas e Eslovenos.
Conforme ao Tratado de Trianon, as cidades de Pecs, Mohacs, Baja e Szigetvar, temporalmente baixo administracion iugoslava, pasaron a Hungria. Un comite asignou pequenas partes do norte dos antigos distritos Arva e Szepes a
Polonia
, posto que ai vivia unha maioria de poboacion polaca.
En total, dun territorio en vesperas da guerra mundial de 325 000 quilometros cadrados, o novo Estado independente so conservaba 93 036, mentres que Romania obtivo 103 093, Checoslovaquia 61 633, Iugoslavia 63 092 e Italia, Austria e Polonia porcions menores.
[
5
]
- ↑
Szilassy (1971), p. 24
- ↑
Szilassy (1971), p. 29
- ↑
Szilassy (1971), p. 70
- ↑
4,0
4,1
4,2
4,3
4,4
4,5
Szilassy (1971), p. 72
- ↑
Szilassy (1971), p. 73