Portal : Noruega

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.

Noruega (en noruegues : Norge ( bokmal ), Noreg ( nynorsk ), en saami : Norga ), e un pais nordico gobernado por unha monarquia constitucional que ocupa a porcion oeste da peninsula escandinava . O pais fai fronteira con Suecia , Finlandia e Rusia . O pais ten unha poboacion duns 5,1 millons de habitantes e a sua capital e principal cidade e Oslo . Noruega ten duas linguas oficiais, o bokmal e o nynorsk , sendo a primeira a mais falada. A moeda do pais e a coroa norueguesa (NOK).

Le pays, peuple d’environ 5,1 millions d'habitants, a pour capitale Oslo. La Norvege a deux langues officielles : le bokmal (prononcez boukmol) et le nynorsk. La langue majoritaire est le bokmal et la monnaie est la couronne norvegienne (NOK).

Forman parte do Reino de Noruega os territorios articos de Jan Mayen e das Illas Svalbard , cuxa soberania foi establecida polo tratado de Svalbard asinado en 1920 . Poren os territorios meridionais da Illa de Bouvet na parte sur do oceano Atlantico e a Illa de Pedro I no sur do Oceano Pacifico consideranse dependencias e polo tanto non conforman parte do reino como tal. Noruega e ademais un dos paises que reclama territorio na Antartida , concretamente o sector conecido como Terra da Raina Maud .

Dende a Segunda Guerra Mundial , o pais experimentou un rapido crecemento que contribuiu a que o pais estea na actualidade entre aqueles cun maior nivel de vida grazas ao seu sistema nacional de subsidios. Este crecemento economico debese en parte ao desenvolvemento e explotacion das reservas costeiras de gas e petroleo do pais. O desenvolvemento humano de Noruega e un dos maiores do mundo, ocupando o pais o primeiro posto na listaxe de paises por nivel de desenvolvemento humano ( IDH ) entre o 2001 e o 2007 (compartindo este posto con Islandia no 2007 ). E ademais un dos membros fundadores da Organizacion das Nacions Unidas e pertence a outras organizacions internacionais como a Organizacion do Tratado do Atlantico Norte , o Consello de Europa , a Organizacion para a Cooperacion e o Desenvolvemento Economico e do Consello Nordico .

Artigo destacado

editar

Os ruxios eran unha tribo xermanica cuxa orixe se remonta a rexion de Rogaland no sur de Noruega , que significa literalmente "terra engurrada", debido ao relevo accidentado dos fiordes nordicos. Do seculo -III ata fins do seculo -I , a poboacion desta area migra para o sur en procura de areas mais quentes, debido a baixada das temperaturas de Europa neste periodo. Establecense na illa de Rugen , no mar Baltico , dando o seu nome a esta illa.

A tribo e mencionada polo escritor romano Tacito no seculo I , no seu libro Germania . Segundo Tacito, os rugii habitaban a costa do mar Baltico entre os rios Vistula e Oder , eran vecinos dos godos e utilizaban escudos redondos e espadas curtas. Existe un gran intervalo de rexistro historico, sendo citados os ruxios despois de Tacito soamente no seculo V . Con todo, podense suponer indirectamente alguns eventos. Presionado por guerras contra os godos na finais do seculo I, os ruxios son atopados desprazandose cara ao sur, cara a rexion do Danubio e os Carpatos entre os anos 200 e 300. No 390 fanse un pobo vasalo dos hunos invasores, xunto a outras nacions xermanicas, como os ostrogodos . Convertense ao cristianismo ariano . No 451 participan, xunto con Atila , na invasion da Galia e na Batalla dos Campos Catalaunicos (batalla de Chalons). Logo da morte de Atila, no 454 ocorre a Batalla de Nedao , onde unha federacion de pobos xermanicos derrota aos hunos e alcanza a independencia.

Cidade destacada

editar

Oslo e a capital e cidade mais poboada de Noruega . A cidade constitue ao mesmo tempo un condado e un concello . A cidade e o centro economico e gobernamental de Noruega, asi como o centro da actividade comercial, bancaria, industrial e de transportes, e e un importante centro da industria maritima e de transporte maritimo europeo.

Fundada no ano 1040, e establecida como "kaupstad" ou mercado en 1048 polo Rei Harald III , en 1070 foi elevada a bispado , sendo proclamada capital do pais en torno ao ano 1300 por Haakon V . En 1624 a cidade foi arrasada polo lume, sendo posteriormente trasladada a un emprazamento mais proximo a fortaleza de Akershus durante o reinado de Cristian IV e renomeada Christiania no seu honor. Estableceuse como concello ( formannskapsdistrikt ) o 1 de xaneiro de 1838. Logo dunha reforma ortografica, a cidade foi conecida como Kristiania entre 1877 e 1925, momento no cal o seu nome orixinal noruegues foi restaurado.

O 1 de xaneiro de 2016, o concello de Oslo tina unha poboacion de 658.390 habitantes, mentres que a poboacion da sua area urbana ascendia a 942.084 habitantes, e a sua area metropolitana a 1,71 millons de habitantes. A poboacion da cidade aumenta a un ritmo record, sendo a cidade co crecemento mais rapido de Europa . Este crecemento debese principalmente a inmigracion internacional e a alta tasa de natalidade, asi como a migracion dentro do propio pais. A poboacion inmigrante aumenta a un ritmo maior que a poboacion norueguesa, elevandose a poboacion inmigrante da cidade ao 25%.

Categorias
Biografia destacada

editar

Edvard Munch , nado en Løten o 12 de decembro de 1863 e finado en Ekely o 23 de xaneiro de 1944 , foi un pintor e gravador noruegues expresionista . As suas evocativas obras sobre a angustia influenciaron profundamente o expresionismo aleman aos comezos do seculo XX .

O berro (1893; orixinalmente titulado Desesperacion ), e a sua obra mais conecida e considerada coma unha icona da angustia existencial. Como en moitas das suas obras realizou numerosas versions. Foi roubada do museo Munch en Oslo, Noruega o 22 de agosto de 2004 e recuperada o 30 de agosto do 2006 con danos menores reparables.

O pintor dicia de si mesmo que, do mesmo modo que Leonardo da Vinci estudara a anatomia humana e disecado corpos, el tentaba disecar almas. Xa que logo, os temas mais frecuentes na sua obra foron os relacionados cos sentimentos e as traxedias humanas, coma a soidade ( Melancolia ), a angustia ( O berro ), a morte ( Morte dun bohemio ) e o erotismo ( Amantes , O bico ). Consideraselle o precursor do expresionismo, pola forte expresividade dos rostros e as actitudes das suas figuras, ademais do mellor pintor noruegues de todos os tempos.

Imaxe destacada

editar

Oso polar saltando entre dous bloques de xeo da banquisa na illa Spitsbergen .
Vexa o artigo Svalbard .


Sabias que...?

editar

Cubo de Rubik.


Artigos de calidade e bos

editar

Artigos de calidade (0)

Artigos bos (0)

Proxectos relacionados
Portais relacionados
Proxectos irmans

editar

Wikimedia Commons
Wikimedia Commons

en Commons