Casa Batllo
(1905) do catalan
Antoni Gaudi
, en
Barcelona
.
Fachada principal do
edificio Simeon
(1906) dos irmans galegos
Gomez Roman
, en
Vigo
.
Modernismo
e o termo co que se designa a unha corrente de renovacion artistica e literaria desenvolvida a finais do
seculo XIX
e principios do
XX
. Segundo os distintos paises, recibiu diversas denominacions:
Art Nouveau
(en
Belxica
e
Francia
),
Sezession
(en
Austria
),
Jugendstil
(
Alemana
),
Liberty
(
Inglaterra
) e
Floreale
(en
Italia
). En catalan,
modernisme
ou
Estilo modernista
.
As caracteristicas mais importantes de dita corrente literaria son o preciosismo, exotismo, a alusion os nobres, mundos desaparecidos (a idade media cabaleiresca, as cortes dos Luises en Francia, as monarquias chinesas e xaponesas). Mencion dos obxectos preciosos. Simbolo: cisne.
O modernismo opon o latino o anglosaxon.
O modernismo e unha reaccion que vai en contra do positivismo, e interesase pola teosofia.
Na narrativa oponse o realismo, optando pola novela historica ou a cronica de experiencias da alucinacion e a
loucura
; a descricion de ambientes de refinada bohemia. Introduce o personaxe da muller fatal, que leva os homes o pracer e a morte
De acordo con
Francisco Rico
, a palabra modernismo, foi un calco dunha tendencia heterodoxa con respecto o catolicismo tradicional, condenada como modernismo por
Pio X
e
Leon XII
, e que foi debatido nas duas ultimas decadas. Posteriormente foi un calco despectivo do moderno. Ata que os modernistas a adaptaron como signo de identidade. (Rico, Francisco "O Modernismo como actitude" p. 46).
Todas estas denominacions fan referencia a intencion de crear unha arte nova, levando a cabo unha rutura cos estilos dominantes na epoca, tales como o historicismo ou o eclecticismo. Tratase de crear unha estetica nova, en que predominen a inspiracion na natureza a vez que se incorporen novidades derivadas da revolucion industrial. E asi en arquitectura e frecuente o emprego do ferro e o cristal. Asi a todo, e igualmente unha reaccion a pobre estetica da arquitectura en ferro, tan en voga por eses anos.
En gran medida as suas aspiracions baseanse nas ideas de
John Ruskin
e
William Morris
, que podemos resumir en democratizar a beleza no sentido de que ata os obxectos mais cotians tenan valor estetico e sexan accesibles a toda a poboacion (socializacion da arte), grazas as tecnicas de producion masiva facilitadas pola revolucion industrial. Por iso o modernismo non so se da nas artes maiores, senon tamen no deseno de mobiliario e todo tipo de obxectos utiles na vida cotia. A miudo os artistas modernistas son artistas "integrais", pois non so desenan edificios, senon os mobles e outros aparellos de uso diario. Asi pois moitos arquitectos modernistas son tamen desenadores, pois as suas creacions non se limitan o edificio en si, dado que tamen elaboran a sua decoracion e os utensilios que ha de conter.
Consecuentemente, deuse en arquitectura, pintura, escultura e nas
artes decorativas e menores
(mobles, lampadas, xoias, carteis etc. ).
Unha das suas caracteristicas e o uso da lina curva e a disimetria, tanto na plantas e o alzado dos edificios como na decoracion. Nesta ultima e moi frecuente o uso da chamada "lina latego". Unha derivacion deste estilo na decada de 1920 e a denominada
Art deco
.
Arquitectura modernista en Galicia
[
editar
|
editar a fonte
]
Torre dos Moreno
, en
Ribadeo
.
Casa Rey
, na
Coruna
.
O modernismo entra en Galicia no ano
1900
, ainda moi influenciado polo
eclecticismo
burgues, o modernismo puro chega a Galicia algo mais tarde ca no resto de Europa (
1908
-
1914
) seguindo o modernismo ou
art nouveau
europea. Salientan obras nas cidades da Coruna, Vigo, Ferrol e Santiago de Compostela. A partir de 1914, co estoupido da
primeira guerra mundial
a arquitectura volve ao
eclecticismo
para rematar no
racionalismo
contra o ano
1930
[
1
]
O modernismo en Galicia ven da man de burgueses enriquecidos co comercio ultramarino e pola incipiente industria naval e conserveira, que amosaba a sua prosperidade economica e cultural a sociedade do seu tempo.
O modernismo galego caracterizase polo uso de fabrica de
pedra
de
granito
e de
galerias
por mor da necesidade de luz no interior dos edificios, onde salienta a cidade da Coruna, coas suas belas galerias de fermosos enfeites na decoracion das fachadas. Estas galerias construense en madeira e sempre van pintandas en cor branca e apoian en
canzorros
de pedra. Tamen salientan os
balcons
de ferro forxado.
[
2
]
.
Entra da man do arquitecto asturiano
Julio Galan Carvajal
, diferentes casas. Con
Ricardo Boan
fai a casa da rua de Juana de Vega; e segue co
Pazo de Xustiza
e coa
Casa Rey
. Tamen salientaron os galegos
Antonio Lopez Hernandez
e
Andres Reboredo
- Palacio de Xustiza da Coruna
(1908), de
Julio Galan Carvajal
- Casa Rey
(1911), de
Julio Galan Carvajal
- Edificio Ricardo Boan
- Casa da Rua de Feijoo, de Ricardo Boan.
- Casa da Rua de San Nicolao, de Ricardo Boan.
- Casa de San Andres, de Ricardo Boan.
- Casa de Juana de Vega
- Casa na Rua de Compostela.
- Casa Salorio, na
Praza de Pontevedra
, de Antonio Lopez Hernandez.
- Casa Arambillet, na
Praza de Lugo
, de Antonio Lopez Hernandez.
- Casa Reboredo, na Praza de Lugo, de
Juan de Ciorraga
.
Edificios modernistas na
praza da Ferreria
en
Pontevedra
.
Salientou
Antonio Lopez Hernandez
coa sua casa da Praza da Estrela ou a casa de
Prudencio Landin
.
- Cafe Moderno
, (1902).
- Palace Hotel, (1904), de Andres Lopez de Ocariz Robledo, na praza de Galicia, 4 (demolido a finais dos anos 70).
- Casa da Confraria da Peregrina
, de
Antonio Lopez Hernandez
.
- Pazo de Lourizan
, de
Jenaro de la Fuente Dominguez
- Casas centrais da praza da Ferreria
, a do numero 8 (1912) de Andres Lopez de Ocariz Robledo, a do numero 9 dos anos 20.
- Casa Luciano Dazevedo, (1914), de Andres Lopez de Ocariz Robledo na rua Garcia Camba, 5.
- Edificio Gran Garaje
, (1915), de Maximiliano Limeses Artime.
- Casa Sanz Diaz, de
Antonio Lopez Hernandez
na avenida da Coruna, 20.
- Instituto Valle-Inclan
, (1926), de Joaquin Roji Lopez-Calvo e Jose Maria Lorite Kramer.
- Casa de Correos e Telegrafos
, de Carlos Gato Soldevilla.
Salientou
Rodolfo Ucha Pineiro
, foi arquitecto municipal en 1908 despois de volver licenciado de Madrid.
Edificio Banco de Vigo
,
eclectico
con toques modernistas.
O modernismo vigues caracterizase pola sinxeleza e o uso do
granito
, que lle proporciona caracteristicas de seu. O seu representante mais salientabel foi
Benito Gomez Roman
, que xa no seu edificio de Garcia Barbon de
1901
inclue elementos premodernistas. En
1906
crea o espectacular
Edificio Simeon
, moi influenciado pola obra viguesa de
Michel Pacewicz
. A morte prematura de Benito fai que a sua obra sexa rematada polo seu irman
Manuel Gomez Roman
. Tamen salientan Luis Vidal e especialmente o vigues
Jose Franco Montes
, consciente do seu modernismo.
O vigues
Jose Franco Montes
realiza unha casa na zona vella, para despois abandonar o modernismo polo
eclecticismo
. En Compostela o modernismo sofre a presion da Igrexa.
Jesus Lopez de Rego
impuxo o seu modernismo de grande elegancia influenciado pola escola de
Glasgow
entre
1906
e
1912
.
Antonio Palacios
viuse premido pola Igrexa na construcion do
Pavillon de Recreo Artistico e Industrial
de
1909
.
- Casa de Ramon Nunez, salienta o
claustro
, de Jesus Lopez de Rego.
- Pazo do Espino
, de Jesus Lopez de Rego.
- Vivendas de Preguntoiro
, de Jesus Lopez de Rego.
- Vivendas en Casas Reais, de Jesus Lopez de Rego.
- Vivenda en Orfas, de Jesus Lopez de Rego.
- Vivenda en
Acibecheria
, de Jesus Lopez de Rego.
- Vivenda en Carreira do Conde, de Jesus Lopez de Rego.
- Casa da Rua Senra (1912), de Jesus Lopez de Rego.
- Pavillon de Recreo Artistico e Industrial
(1909), de
Antonio Palacios
.
- Edificio Castromil
(1926), desaparecido en 1975.
O modernismo chega mais tarde. Salienta
Daniel Vazquez-Gulias Martinez
, arquitecto municipal entre
1909
e
1914
, cando usou elementos do modernismo internacional nalguns dos seus edificios eclecticos, influenciado polo modernismo corunes e pola obra de
Otto Wagner
.
- Casa para Ricardo Sampayo, (1909), de Daniel Vazquez-Gulias Martinez.
- Casa na Praza Maior (1909), de Daniel Vazquez-Gulias Martinez, clara influencia da obra de
Julio Galan Carvajal
na Coruna.
- Casa Alfonso Junquera
(1913), de Daniel Vazquez-Gulias Martinez.
Os arquitectos do grupo corunes:
Julio Galan Carvajal
,
Ricardo Boan
e
Antonio Lopez Hernandez
, desenvolveron obras modernistas na vila de
Sada
.
Obras importantes fora de Galicia
[
editar
|
editar a fonte
]
- Azul (de Dario, en
Nicaragua
)
- Casa Batllo
(de Gaudi, en
Barcelona
)
- Bocas do Metro (de Guimard, en
Paris
)
- Casa Tassel (de Horta, en
Bruxelas
)
- Friso Beethoven (de Klimt, en
Viena
)
- Escola de Arte (de Mackintosh, en
Glasgow
)
- Edificio Sezession (de Olbrich, en Viena)
- Edificio da Caixa Postal (de Wagner, en Viena)
- Henriquez Urena, Mac. Breve historia do modernismo. Mexico: Fondo de cultura Economica, 1978.
- Rico, Francisco.
Historia y critica de la Literatura espanola: Modernismo y 98
. Barcelona: Editorial Critica, 1980.
- Schmutzler, Robert.
El modernismo
. Madrid: Alianza Forma, 1985.
- Ward, Thomas. "Los posibles caminos de Nietzsche en el modernismo".
Nueva Revista de Filologia Hispanica
50.2 (2002): 489-515