Miguel VIII Paleologo
, nado en
1225
e finado o
11 de decembro
de
1282
, foi o fundador da
dinastia dos Paleologo
que reinou no
Imperio bizantino
ata a
caida de Constantinopla
en
1453
. Restaurou o debilitado Imperio en
1261
e gobernouno ata a sua morte.
Miguel VIII era o fillo do
megas domestikos
Andronico Ducas Comneno Paleologo
e de
Teodora Paleoloxina
, neta de
Aleixo III Anxo
, o ultimo emperador bizantino lexitimo. Malia que os nosos conecementos sobre xenealoxia bizantina son bastante incompletos, podense atopar ata once emperadores entre os antepasados de Miguel VIII. Era un dos homes de mais nobre estirpe na
Constantinopla
da sua epoca, e seguramente naceria emperador se non fose pola conquista latina de Constantinopla en
1204
.
A idade moi tempera alcanzou moitas distincions e chegou a capitanear un corpo de mercenarios franceses contratados polo emperador de
Nicea
. Poucos dias logo da morte de
Teodoro II Lascaris
en
1259
, Miguel, grazas ao asasinato de Muzalon (que se supon que o alentou, ainda que non esta probado), converteuse en rexente, xunto co patriarca
Arsenio
, do novo emperador
Xoan IV Ducas Lascaris
, que enton era un neno de oito anos. Pouco despois seria investido co titulo de
despota
, para ser finalmente proclamado emperador conxunto co apoio dos
xenoveses
.
En
1261
, Miguel arrebatou Constantinopla ao emperador latino
Balduino II de Constantinopla
, e fixose coroar co seu fillo mais novo Andronico como co-emperador. A finais do mesmo ano, mandou cegar e deportar a Xoan Lascaris. Por mor disto, foi excomungado por Arsenio, condena que non foi levantada ata seis anos despois (
1268
) cando se nomeou un novo patriarca. Tras incapacitar deste xeito a Xoan Lascaris para o trono, Miguel casou as irmas de Xoan con principes estranxeiros, para evitar asi que os seus descendentes ameazasen os dereitos dos seus propios fillos ao titulo imperial.
Ao acceder ao trono, Miguel aboliu todos os costumes latinos e restaurou moitas das cerimonias e institucions bizantinas que existiran antes da
conquista latina
. A sua maior ambicion era reconstruir o Imperio grego como un forza a ter en conta na politica internacional. Pero era consciente do perigo que suponia o Occidente latino, en especial que os seus vecinos de
Italia
(
Carlos de Anjou
, o Papa
Martino IV
e os
venecianos
) se aliasen na sua contra; por iso procurou evitar os erros de
Manuel I Comneno
.
En
1263
e
1264
respectivamente, Miguel, co apoio do Papa
Urbano IV
, asinou as paces con
Guillerme II Villehardouin
, principe de
Acaia
, e con Miguel, despota de
Epiro
, que foran incitados polo Papa a atacalo, pero que foron derrotados na
batalla de Pelagonia
en
Tesalia
(1259). Villehardouin viuse obrigado a ceder
Mistra
,
Monemvasia
e Maina, en
Morea
. Posteriormente, Miguel tamen loitou contra os xenoveses e venecianos, cuxa influencia en Constantinopla queria reducir, mantendo o equilibrio de forzas entre ambos grupos de italianos.
Co fin de aproximarse ao Papado, e separalo dos seus outros inimigos, Miguel decidiu unificar a
Igrexa bizantina
coa
catolica
: para iso, asinouse unha debil union entre ambas igrexas no
Segundo Concilio de Lion
en
1274
. Tomou esta decision con grandes prexuizos no seu Imperio, pois as suas prisions encheronse con moitas persoas fieis a fe ortodoxa. Durante certo tempo pareceu que a medida funcionara, pero finalmente, o Papa Martino IV (que en parte seguia as ordes de Carlos de Anjou) o
excomungou
. Agora necesitaba unha nova tactica e fixo uso da diplomacia bizantina para conseguir que os catalans de
Pedro III de Aragon
atacasen
Sicilia
, nas famosas
Vesperas sicilianas
, partindo asi en dous o reino de Carlos de Anjou.
Ao reconstruir o Imperio bizantino, Miguel recuperou a antiga administracion sen preocuparse de corrixir os seus abusos. Asi, reduciu a lei das moedas, o que conduciu a decadencia do comercio bizantino. Morreu en
Tracia
en decembro de
1282
, pero a sua dinastia se prolongou durante case dous seculos, un periodo mais longo co de calquera outra da historia romana.
En
1253
, Miguel VIII casou con
Teodora Ducas Vatatzaina
, sobrina-neta de
Xoan III Ducas Vatatzes
,
emperador de Nicea
. Orfa na sua nenez, foi educada polo seu tio Xoan III, de quen se dicia que a
amaba como a sua propia filla
, e que dispuxo o seu matrimonio con Miguel. Os seus fillos foron:
- Manuel (c. 1254 - 1259).
- Andronico II Paleologo
(
1259
-
1332
).
- Constantino (
1261
-
1306
).
- Irene Paleoloxina
, casada co tsar
Ivan Asen III de Bulgaria
.
- Ana Paleoloxina
, casada con
Demetrio Anxo
.
- Eudoxia Paleoloxina
, casada co emperador
Xoan II de Trebisonda
.
- Teodora Paleoloxina
, casada co rei
David VI Narin
de
Xeorxia
e
Imereti
.
Coa sua amante, unha Diplobatatzaina, tivo duas fillas ilexitimas:
- Eufrosina Paleoloxina
, casada con
Nogai Khan
.
- Maria Paleoloxina
, casada con
Abaga Khan
.
- Nicol, Donald.
The Last Centuries of Byzantium, 1261-1453
, 1993
- Vannier, J-F.
Les premiers Paleologues
(Etudes prosopographiques), 1989