Inmunidade
e un termo medico que describe o estado de ter suficientes defensas bioloxicas para evitar a
infeccion
,
enfermidade
ou outra invasion bioloxica non desexada. A inmunidade implica a componentes especificos contra determinados axentes infecciosos e a outros non especificos. Os componentes non especificos actuan como barreiras ou como eliminadores de patoxenos para deter a infeccion por microorganismos antes de que estes poidan causar a doenza. Outros componentes do
sistema inmunitario
adaptanse a cada nova doenza encontrada e son capaces de xerar inmunidade especifica contra o xerme patoxeno.
Unha representacion dunha
epidemia
de
colera
do
seculo XIX
.
O concepto de inmunidade intrigou a humanidade durante miles de anos. A vision prehistorica das enfermidades era que estaban causadas por forzas sobrenaturais, e que a enfermidade era unha forma de castigo divino ou dos nosos inimigos por “malos actos” ou “pensamentos malvados” que visitaban a
alma
.
[
1
]
Desde o tempo de
Hipocrates
ata o
seculo XIX
, cando se estableceron os alicerces do
metodo cientifico
, as doenzas atribuianse a unha alteracion ou desequilibrio nun dos
catro humores
(sangue, flegma, bile amarela e bile negra).
[
2
]
Tamen foi popular durante ese tempo a
teoria miasmatica
, que sostina que as enfermidades como o
colera
ou a
Peste Negra
eran causadas por un miasma, unha forma nociva de "aire afogado".
[
1
]
Se alguen era exposto ao miasma, podia coller a enfermidade.
A palabra moderna “inmunidade” deriva do
latin
immunis
, que significa exencion do servizo militar, do pago de impostos u doutros servizos publicos.
[
3
]
A primeira descricion escrita do concepto de inmunidade puido ser a que fixo o ateniense
Tucidides
que, no ano 430 a. C., describiu que cando a peste afectou a
Atenas
“os doentes e os moribundos estiveron coidados pola atencion compasiva daqueles que se recuperaran, porque sabian o tratamento da doenza e estaban eles mesmos libres de temor. Ningun foi atacado xamais unha segunda vez, ou non cun resultado fatal”
.
[
3
]
O termo “immunes”, tamen se encontra no poema epico “
Farsalia
” escrito arredor do 60 a. C. polo poeta
Marco Anneo Lucano
para describir a resistencia dunha tribo norteafricana ao veleno das serpentes.
[
2
]
A primeira descricion clinica da inmunidade que se fixo dunha enfermidade especifica debida a un organismo causante e probablemente a incluida no
Kitab fi al-jadari wa-al-hasbah
(
Un tratado sobre a variola e o sarampelo
) escrito polo medico
islamico
Al-Razi
no seculo IX. No tratado, Al-Razi describe a presentacion clinica da
variola
e o
sarampelo
e pasa a indicar que esta exposicion a estes axentes especificos outorga inmunidade duradeira (ainda que non usa este termo).
[
2
]
Poren, foi coa
teoria xerminal das enfermidades
de
Louis Pasteur
cando a incipiente ciencia da
inmunoloxia
comezou a explicar como as bacterias causaban as enfermidades, e como, despois da infeccion, o corpo humano aumentaba a capacidade de resistir mais ataques.
[
3
]
Louis Pasteur no seu laboratorio, 1885.
O nacemento da inmunoterapia pasiva puido ter comezado con
Mitridates VI
, que tratou de acostumarse ao veleno, e tomou doses de veleno non letais diariamente para desenvolver tolerancia. Tamen se di que Mitridates creou un "antidoto universal" para protexerse de todos os velenos terrestres.
[
2
]
Durante case 2000 anos, creuse que os velenos eran a causa directa das enfermidades, e usabase unha complicada mestura de ingredientes, chamada Mitridate, para curar o envelenamento durante o
Renacemento
.
[
2
]
Unha version actualizada desta cura, chamada Theriacum Andromachi, usouse bastante no seculo XIX.
[
4
]
En 1888
Emile Roux
e
Alexandre Yersin
illaron a
toxina
da
difteria
, e despois do descubrimento da inmunidade contra a
difteria
e o
tetano
baseada en antitoxinas en 1890 por
Behring
e
Kitasato
, a
antitoxina
converteuse no primeiro grande exito da inmunoloxia terapeutica moderna.
[
2
]
En
Europa
, a inducion da inmunidade activa xurdiu nun intento de conter a
variola
. Poren, a
inmunizacion
existira en varias formas durante polo menos un milenio.
[
3
]
O uso mais antigo da inmunizacion e desconecido, pero arredor do ano 1000 d. C., os
chineses
comezaron a practicar unha forma de inmunizacion secando e inhalando pos derivados das crostas das lesions da variola.
[
3
]
Arredor do seculo XV na
India
, o
Imperio Otoman
, e
Africa Oriental
, a practica da variolacion (meter na pel material en po derivado das crostas da variola) converteuse en bastante comun.
[
3
]
A variolacion foi introducida en Occidente a principios do
seculo XVIII
por
Lady Mary Wortley Montagu
, esposa do embaixador britanico na corte otoma.
[
3
]
En 1796,
Edward Jenner
introduciu o metodo moito mais seguro da
inoculacion
co virus da variola vacua, un virus non mortal que tamen inducia inmunidade a variola. O exito e a aceptacion xeral do procedemento de Jenner levaria mais tarde a
vacinacion
desenvolvida por Pasteur e outros contra finais do seculo XIX.
[
2
]
Os tipos de inmunidade poden clasificarse segundo distintos criterios. Falase de inmunidade innata ou inespecifica cando as defensas reconecen e responden aos patoxenos de forma xenerica, e de inmunidade adaptativa, adquirida ou especifica, cando responden reconecendo e atacando determinados antixenos caracterisitcos de cada especie. O sistema da
inmunidade innata
esta presente desde o nacemento e protexe a un individuo de patoxenos sen importar as experiencias, mentres que a
inmunidade adaptativa
se presenta so despois dunha infeccion ou inmunizacion e, polo tanto, "adquirese" durante a vida.
A
inmunidade innata
esta constituida por unha serie de barreiras fisicas e quimicas que impiden a penetracion do patoxeno, pola
fagocitose
, a reaccion
inflamatoria
e o
sistema do complemento
. E o primeiro que actua contra os patoxenos. A resposta innata adoita desencadearse cando os microbios son identificados por receptores de reconecemento de patrons, que reconecen componentes que estan presentes en grandes grupos de microorganismos, ou cando as celulas danadas, lesionadas ou estresadas envian sinais de alarma, moitos dos cales (pero non todos) son reconecidos polos mesmos receptores que reconecen os patoxenos. As defensas do sistema inmunitario innato son inespecificas, o cal significa que estes sistemas reconecen e responden aos patoxenos dunha forma xenerica. O sistema inmunitario innato e o sistema dominante de proteccion na gran maioria dos organismos.
A
pel
impide a penetracion da maioria dos microorganismos, se non hai feridas, as
mucosas
son outra barreira protectora, asi como as barreiras de
mucus
ou as secrecions acidas do estomago ou a producion de substancias bactericidas nos tecidos como o
lisozima
. A reaccion inflamatoria ataca os focos de infeccion e as
celulas fagociticas
como os
macrofagos
,
neutrofilos
e outros eliminan moitos patoxenos. O
sistema do complemento
esta formado por unha serie de componentes do soro sanguineo, que se activan en cascada e lisan as celulas bacterianas. Ademais, como os elementos do sistema innato son os primeiros que contactan cos antixenos estranos, alguns dos seus componentes funcionan como
celulas presentadoras de antixenos
para as celulas do
sistema inmune adaptativo
.
A
inmunidade adaptativa
, adquirida ou especifica a miudo subdividese en dous grandes tipos dependendo de como se introduciu a inmunidade e consiste na producion de anticorpos (
inmunidade humoral
dos
linfocitos B
) ou a realizacion de actividaes celulares citotoxicas ou regulatorias (
inmunidade celular
dos
linfocitos T
). Pode subdividirse ainda mais, atendendo a cantidade de tempo que dura a proteccion. Na
inmunidade pasiva
o corpo non fabrica os seus propios anticorpos, e e a curto prazo, e normalmente dura como maximo uns poucos meses. Na
inmunidade activa
o corpo activa os seus propios linfocitos, e fabrica os seus propios anticorpos e
celulas de memoria
, e dura mais tempo, as veces toda a vida. Pode ser tamen unha inmunidade producida por causas naturais ou ben por causas artificiais creadas polo ser humano.
A
inmunidade pasiva
Consiste en recibir
anticorpos
producidos por outro individuo. Pode orixinarse de modo
natural
cando os anticorpos producidos pola nai pasan a traves da
placenta
ao feto ou ao neno lactante a traves do leite; aqui o papel do sistema inmunitario do neno e pasivo. Tamen pode ser
artificial
cando a provoca o home ao administrar anticorpos producidos por outro individuo ou especie (o que se chama un antisoro); xeralmente os anticorpos son producidos polo
cabalo
contra unha
toxina
ou
patoxeno
, extraidos do seu sangue, e administrados a persoa doente.
[
5
]
A inmunidade pasiva proporciona proteccion inmediata, pero pouco duradeira porque o corpo non desenvolve
memoria inmunitaria
.
[
6
]
Inmunidade pasiva humoral natural
[
editar
|
editar a fonte
]
E a inmunidade pasiva materna que pasa ao fillo. A nai transmite anticorpos
IgG
pola placenta ao
feto
durante o terceiro mes de
embarazo
. As celulas da placenta tenen un
receptor Fc
neonatal.
[
7
]
[
7
]
Despois do nacemento, o neno recibe a traves do
leite materno
IgA
, o que protexe ao menino de infeccions bacterianas ata que el poida sintetizar os seus propios anticorpos.
[
6
]
Unha das primeiras ampolas de antitoxina para a
difteria
do ano 1895.
Inmunidade pasiva humoral artificial
[
editar
|
editar a fonte
]
Consiste na administracion de anticorpos normais extraidos do
plasma sanguineo
doutras persoas ou animais, ou
anticorpos monoclonais
. Esta transferencia pasiva usase
profilacticamente
como prevencion en caso de
inmunodeficiencias
, como a
hipogammaglobulinemia
.
[
8
]
Tamen se usa no tratamento de varios tipos de infeccions agudas, e para tratar os
envelenamentos
.
[
5
]
A inmunidade producida e de curta duracion e hai un risco potencial de que se produzan reaccions de
hipersensibilidade
contra o anticorpo alleo, e a enfermidade do soro.
[
6
]
[
8
]
Inmunidade pasiva celular artificial
[
editar
|
editar a fonte
]
A transferencia pasiva ou "adoptiva" de inmunidade por medio de celulas faise transferindo celulas T activadas ou sensibilizadas dun individuo a outro. Raras veces se usa en humanos porque require doantes histocompatibles, que son con frecuencia dificiles de atopar, xa que se pode producir unha reaccion do tipo do "enxerto contra receptor".
[
5
]
Utilizouse para tratar certas enfermidades como alguns tipos de
cancro
e
inmunodeficiencias
. Este tipo de transferencia difire dun
trasplante de medula osea
, onde se transfiren
celulas nai hematopoeticas
.
Curso temporal dunha resposta inmune. Debido a formacion de memoria inmunoloxica, a reinfeccion en momentos posteriores leva a un rapido incremento na producion de anticorpos e da actividade efectora da celula T. Estas infeccions posteriores poden ser suaves ou inaparentes.
A
inmunidade activa
dase cando as
celulas B
e as
celulas T
son activadas por un patoxeno, orixinanse as celulas
B
e
T de memoria
. Ao longo da vida dun animal estas celulas de memoria “lembraran” cada patoxeno especifico encontrado, e poderan montar unha resposta forte e rapida se o patoxeno se detecta de novo. Este tipo de inmunidade e
activo
e
adaptativo
porque o sistema inmunitario do corpo se prepara el mesmo para futuros desafios. A inmunidade activa a miudo implica tanto inmunidade celular coma humoral (e a intervencion do sistema inmunitario innato).
A inmunidade activa adquirida de maneira natural ocorre cando unha persoa esta exposta a un patoxeno vivo, e desenvolve unha resposta inmune primaria, que leva a formacion dunha memoria inmunoloxica. Por tanto, tratase dunha inmunizacion por anteriores infeccions.
[
5
]
Este tipo de inmunidade e “natural” porque non esta inducida polo ser humano. Moitos trastornos do funcionamento do sistema inmunitario poden afectar a formacion da inmunidade activa como a
inmunodeficiencia
(tanto na forma adquirida coma na conxenita) e a
inmunosupresion
.
A inmunidade activa adquirida artificialmente pode inducirse por medio dunha
vacina
, unha substancia que conten un antixeno. Unha vacina estimula unha resposta primaria contra o antixeno sen causar os sintomas da enfermidade.
[
5
]
O corpo orixina celulas de memoria contra os antixenos do patoxeno presentes na vacina, e adquire unha inmunidade duradeira contra el.
Cartel de 1979, promovendo a vacinacion contra a variola.
Hai catro tipos de
vacinas
tradicionais:
[
9
]
- As vacinas inactivadas estan compostas de microorganismos mortos pola aplicacion de calor ou substancias quimicas e xa non son infecciosos. Por exemplo, as da
gripe
,
colera
,
peste
e
hepatite A
. A maioria das vacinas deste tipo e probable que requiran vacinas de reforzo.
- As vacinas vivas atenuadas estan compostas por microorganismos que se cultivaron en condicions que inutilizaron a sua capacidade de inducir enfermidades. Estas respostas son mais duradeiras e xeralmente non requiren vacinas de reforzo. Exemplos: a da
febre amarela
,
sarampelo
,
rubeola
e
papeiras
.
- Os
toxoides
son compostos toxicos inactivados de microorganismos usados para inmunizar cando e o toxoide que libera o microorganismo (mais que o propio microorganismo) o causante da doenza. Exemplos de vacinas baseadas en toxoides son a do
tetano
e a
difteria
.
- As vacinas de subunidades estan compostas por pequenos fragmentos (cos antixenos) de organismos causantes da enfermidade. Un exemplo e a da
hepatite B
.
- ↑
1,0
1,1
Lindquester, Gary J. (2006)
Introduction to the History of disease.
Arquivado
21 de xullo de 2006 en
Wayback Machine
. Disease and Immunity, Rhodes College.
- ↑
2,0
2,1
2,2
2,3
2,4
2,5
2,6
Silverstein, Arthur M. (1989) History of Immunology (Hardcover) Academic Press. Nota: As primeiras seis paxinas deste texto estan disponbles en lina (
Amazon Online Reader
)
- ↑
3,0
3,1
3,2
3,3
3,4
3,5
3,6
Gherardi E.
The Concept of Immunity. History and Applications.
Arquivado
02 de xaneiro de 2007 en
Wayback Machine
. Immunology Course Medical School, University of Pavia.
- ↑
Este artigo incorpora contido da
Cyclopaedia
de 1728, unha publicacion no
dominio publico
.
"
Mithridate
".
- ↑
5,0
5,1
5,2
5,3
5,4
Microbiology and Immunology On-Line Textbook
Arquivado
08 de abril de 2020 en
Wayback Machine
.: USC School of Medicine
- ↑
6,0
6,1
6,2
Janeway, Charles; Paul Travers, Mark Walport, and Mark Shlomchik (2001).
Immunobiology; Fifth Edition
. New York e Londres: Garland Science.
ISBN 0-8153-4101-6
.
.
- ↑
7,0
7,1
Coico, R., Sunshine, G., and Benjamin, E. (2003). “Immunology: A Short Course.” Px. 48.
- ↑
8,0
8,1
Keller, Margaret A. and E. Richard Stiehm (2000).
"Passive Immunity in Prevention and Treatment of Infectious Diseases."
.
Clinical Microbiology Reviews
13
(4): 602?614.
PMID 11023960
. Arquivado dende
o orixinal
o 08 de abril de 2020
. Consultado o 07 de febreiro de 2013
.
- ↑
Immunization: You call the shots.
Arquivado
29 de setembro de 2006 en
Wayback Machine
. The National Immunization Program at the Centers for Disease
Control and Prevention