Unha imaxe de pseudocor de luz infravermella (temperatura corporal).
A
radiacion infravermella
[
1
]
e un tipo de
radiacion electromagnetica
con
lonxitude de onda
maior que a da
luz
visible, pero menor que a das
microondas
. O seu nome quere dicir "por debaixo do vermello", xa que o vermello e a
cor
de lonxitude de onda mais longa da luz visible, comprendida entre 700
nanometros
(
frecuencia
430
THz
) e un
milimetro
(300
GHz
).
[
2
]
No
espectro electromagnetico
, os infravermellos subdividense en infravermellos curtos (0,7-5
μm
), infravermellos medios (5-30 μm) e infravermellos longos (30-1000 μm). Mentres, esta clasificacion non e precisa porque en cada area de utilizacion, se ten unha idea diferente dos limites dos diferentes tipos. Os infravermellos estan asociados a
calor
porque os corpos na
temperatura
normal emiten
radiacion termica
no campo dos infravermellos. Malia que os
vertebrados
non poden percibir a radiacion infravermella en forma de luz, si que a poden percibir como
calor
por unhas terminacions nerviosas especializadas da pel conecidas como termorreceptores.
[
3
]
A radiacion infravermella foi descuberta en 1800 por William Herschel.
Os infravermellos foron descubertos en
1800
por
William Herschel
, un
astronomo
ingles de orixe
alema
. Herschel colocou un
termometro
de
mercurio
no espectro obtido por un prisma de cristal coa finalidade de medir a calor emitido por cada cor. Descubriu que a calor era mais forte ao lado do vermello do espectro, observando que ali non habia luz. Esta foi a primeira experiencia que demostrou que a calor pode ser transmitida por unha forma invisible de luz. Poren, o termo "infravermello" non apareceu ate finais do seculo XIX.
[
4
]
[
5
]
Localizacion no espectro electromagnetico
[
editar
|
editar a fonte
]
A radiaciom infravermella forma parte do
espectro electromagnetico
, que inclue todas as frecuencias das
ondas electromagnetiques
, e ordenanse en funcion da frecuencia dos sinais e da sua
lonxitude de onda
de acordo co que se sinala na taboa seguinte:
Diferentes rexions da radiacion infravermella
[
editar
|
editar a fonte
]
Unha fotografia dunha arbore. Amosase alternativamente a imaxe tirada cunha luz infravermella e a tirada con luz visible.
Os obxectos emiten radiacion infravermella o longo de todo o espectro de lonxitude de onda, pero habitualmente os sensores son desenados para detectar a radiacion dentro dun intervalo de lonxitudes de onda, a banda infravermella adoitase dividir en diversas seccions.
A
Comision Internacional da Iluminacion
(habitualmente conecida como
CIE
por mor do seu nome
frances
,
Commission internationale de l'eclairage
) recomenda a division da radiacion infravermella en tres bandas espectrais:
[
6
]
- IR-A: 700 nm?1400 nm
- IR-B: 1400 nm?3000 nm
- IR-C: 3000 nm?1 mm
Outra division en bandas espectrais moi habitual en
enxenaria
e esta:
[
7
]
- infravermella proxima
(NIR ou IR-A), 0,75?1,4 μm, definidos pola
absorcion
en
auga
e empregado habitualmente na comunicacion per
fibra optica
, grazas a pouca absorcion en vidros de SiO
2
.
- infravermella media
(MIR):
- infravermella de onda curta (SWIR ou IR-B), 1,4?3 μm, a absorcion en auga aumenta considerablemente a 1.450 nm
- infravermella de onda media (MWIR ou IR-C), 3?8 μm
- infravermella de onda longa (LWIR ou IR-C), 8?15 μm
- infravermella afastada
(FIR), 15?1.000 μm
A
Organizacion Internacional para a Estandarizacion
(ISO) especificou na norma "ISO 20473:2007" o seguinte esquema:
[
8
]
Designacion
|
Abreviacion
|
Lonxitude
de onda
|
Infravermella proxima
|
NIR
|
0,78?3 μm
|
Infravermella media
|
MIR
|
3?50 μm
|
Infravermella afastada
|
FIR
|
50?1000 μm
|
Esquema de infravermellos nas telecomunicacions
[
editar
|
editar a fonte
]
Feixe de fibras opticas.
Nas
telecomunicacions
baseadas na utilizacion da luz, a parte do espectro infravermello subdividese ainda en mais bandas espectrais, en funcion da resposta de detectores, amplificadores, fontes e
fibras opticas
:
[
9
]
Banda
|
Descricion
|
Lonxitude
de onda
|
Banda O
|
Orixinal
|
1260?1360 nm
|
Banda E
|
Estendida
|
1360?1460 nm
|
Banda S
|
Onda curta
|
1460?1530 nm
|
Banda C
|
Convencional
|
1530?1565 nm
|
Banda L
|
Onda longa
|
1565?1625 nm
|
Banda U
|
Onda ultralonga
|
1625?1675 nm
|
A banda C e a predominante nas redes de telecomunicacion de longa distancia. As bandas S e L baseanse en tecnoloxias pouco desenvolvidas e tenen pouca utilizacion.
Nas lonxitudes de onda adxacentes as da luz visible e mesmo naquelas duns poucos
micrometros
, μm, os fenomenos asociados son esencialmente os mesmos que os da luz visible, malia que compre ter presente que a resposta dos materiais a luz visible non e en absoluto indicativo do comportamento que presentan diante da luz infravermella. Por exemplo, para lonxitudes de mais de 2 micrometros, o
vidro
normal que atopamos ns nosas casas e
opaco
, o mesmo pasa con moitos
gases
, o que implica que haxa fiestras de absorcion (intervalos de lonxitudes de onda) nas que o ar e opaco e, polo tanto, tera unha serie de frecuencias do
espectro solar
que non nos chegan e non poderan ser observadas sobre a Terra. Entre 3 e 5 micrometros hai unha fiestra que corresponde co pico de emision de radiacion infravermella dos corpos moi quentes, esta banda empregase por exemplo nos sistemas de seguimento e busca de obxectivos dalgins tipos de
misiles
.
Pola contra, hai moitos materiais que os nosos
ollos
son perfectamente opacos pero que son mais ou menos
transparentes
nas lonxitudes de onda da radiacion infravermella. Por exemplo, o
silicio
e o
xermanio
presentan unha opacidade tan reducida a estas lonxitudes de onda que son utilizados para a fabricacion de
lentes
e fibras opticas (a atenuacion que presentan e da orde de 0,2
dB
/
km
no caso dunha lonxitude de onda de 1550 nm). Ademais, moitos tipos de
plastico
sintetico presentan unha boa transparencia a estas radiacions.
Para lonxitudes de onda mais grandes o comportamento asemellase mais o que atopamos no caso das
ondas de radio
.
Aplicacions dos raios infravermellos
[
editar
|
editar a fonte
]
Can visto con raios infravermellos.
Os infravermellos son utilizados nos equipamentos de vision nocturna cando a cantidade de luz visible e insuficiente para ver os obxectos. A radiacion e detectada e despois reflectida nunha tela. Os obxectos mais quentes se converten nos mais luminosos. Un uso moito comun do infravermello e para efectuar comandos a distancia (telecomandos), preferibles as
ondas de radio
por que non sofren interferencias doutras ondas electromagneticas como. por exemplo, os sinais de television.
A radiacion infravermella esta asociada a miudo coa
calor
, xa que os obxectos a
temperatura
ambiente ou superior emiten radiacion principalmente concentrada na banda da infravermella media. Iso permite empregar os infravermellos para determinar a temperatura de obxectos a distancia (se se conece a
emisividade
). Esta tecnica chamase
termografia
ou, no caso de obxectos moi quentes,
pirometria
. A termografia empregase basicamente en aplicacions industriais e militares.
As
camaras termicas
detectan a radiacion infravermella entre os 900 e os 14.000 nm do espectro electromagnetico (0,9 a 15 μm) e producen imaxes. Tendo en conta que a radiacion infravermella e emitida por todos os obxectos en funcion da sua temperatura, de acordo coa lei da radiacion dun
corpo negro
, a termografia fai posible “ver” a contorna coa iluminacion visible ou sen ela. A cantidade de radiacion que emite un obxecto medra coa temperatura, polo tanto, a termografia permite ver a variacion da temperatura dos corpos, de aqui o seu nome.
Os infravermellos tamen se empregan nos equipos de
vision nocturna
cando a cantidade de
luz visible
e insuficiente para ver os obxectos.
[
10
]
Os dispositivos de vision nocturna funcionan por medio dun proceso que converte os
fotons
da luz ambiente en electrons que son amplificados empregando metodos quimicos e electricos e despois convertidos outra volta en luz visible,
[
10
]
que se presenta nunha pantalla en forma de imaxes que poden ser monocromas, os obxectos mais quentes amosanse como os mais luminosos, ou tamen se pode empregar un sistema de falsas
cores
para representar as diferentes temperaturas. A utilizacion de fontes de radiacion infravermella permite aumentar a cantidade de luz ambiente que pode ser utilizada polos dispositivos de vision nocturna para xerar as imaxes, incrementando a visibilidade sen utilizar luz visible.
[
10
]
Os aparellos de vision nocturna estenderonse entre os
exercitos
de moitos paises porque permiten as operacions militares durante a noite en mellores condicions de visibilidade dos obxectivos.
Un telefono mobil cun porto de comunicacion por infravermellos de tipo IrDA. Por medio desta canle podemos intercambiar informacion entre o ordenador e o telefono, telefonos, imaxes, sons, etc.
A transmision de datos a traves da radiacion infravermella tamen se emprega en aplicacions de comunicacion a curta distancia, como por exemplo entre os
ordenadores
e os seus
perifericos
, ou entre os ordenadores e os
PDA
ou os
telefonos mobiles
. Estes aparellos que incorporan este tipo de comunicacion seguen polo xeral un estandar publicado pola
Infrared Data Association
ou
IrDA
. Outro uso moi comun e o que fan os
controis remotos
, que empregan os infravermellos no canto de ondas de radio, xa que asi non interfiren con outros sinais electromagneticos como os sinais de television. Os infravermellos son axeitados para ser utilizados en interiores e en presenza das persoas, non traspasan as paredes e non poden interferir cos aparellos que poida haber noutras habitacions. Tanto os controis a distancia como os aparellos IrDA utilizan
diodos emisores de luz
para xerar unha radiacion infravermella que pasa por unha
lente
de plastico. Do lado do receptor hai un
fotodiodo
de silicio que converte a radiacion infravermella que recibe nunha
corrente electrica
, e que so responde o sinal premendo o boton que crea o emisor, filtrando a radiacion infravermella do ambiente, que cambia pouco a pouco.
A
comunicacion optica
a traves do aire utilizando un
laser
de infravermellos e unha alternativa relativamente barata (especialmente se se compara co custo dunha ligazon de fibra optica) para ligazons de comunicacioos a areas urbanas, estas ligazons operan a mais de 4 xigabit/s (4000 Mbps).
Nas comunicacio¡ons a traves de fibra optica utilizanse laseres de infravermellos para conseguir a luz precisa para transmitir a informacion, a radiacion utilizada acostuma a ser dunha lonxitude de onda a redor de 1330 nm (se se quere acadar unha minima
dispersion
) ou 1550 nm (para acadar unha mellor transmision) no caso das fibras opticas estandardes de silicio.
A radicacion infravermella pode ser utilizada como unha fonte de calor. As suas aplicacions neste eido van dende a calefaccion domestica ate sistemas para eliminar o
xeo
das as dos
avions
, pasando por quentadores especiais para o tratamento de
fisioterapia
ou os quentadores de alimentos. Tamen hai aplicacions no eido da
industria
: formacion de plasticos, peche de contedores plasticos, soldadura de plasticos, etc.
Fotografia de Europa na banda infravermella tomada polo
Meteosat
o 29 de febreiro de 2008.
Os
satelites meteoroloxicos
estan equipados con escaneres que traballan na banda infravermella que permiten obter imaxes para determinar o espesor e o tipo das
nubes
ou calcular a temperatura da superficie da terra e da auga. Estes sensores traballan entre os 10,3 e os 12,5 μm.
As nubes altas formadas por particulas de
xeo
como os
cirrus
ou as nubes de gran desenvolvemento vertical como os
cumulonimbus
amosanse nunha cor branca brillante. Pola contra, as nubes baixas mais quentes como os
stratus
ou os
stratocumulus
amosanse en gris. A superficie da terra quente amosase como gris escuro ou negro. Unha das desvantaxes do infravermello radica no feito de que as nubes baixas e a
neboa
tenen unha temperatura semellante a da terra ou superficies marinas e non se poden diferenciar. Poren, empregando a diferenza de
luminosidade
da canle IR4 (10,3 a 11,5 μm) e a da canle de infravermellos proximos (1,58 a 1,64 μm) podense diferenciar as nubes baixas producindo unha “neboa” na imaxe. A gran vantaxe do infravermello e que as imatxes tamen se poden obter durante a noite, o que permite disponer dunha secuencia continua da evolucion do tempo.
No eido da
climatoloxia
, monitorizase a radiacion infravermella para detectar tendencias no intercambio de enerxia entre a
Terra
e a
atmosfera
. Estas tendencias achegan informacion sobre os cambios a longo prazo do clima terrestre. Este e, xunto coa
radiacion solar
, un dos principais parametros estudados na investigacion do
quecemento global
.
Os investigadores utilizan un aparello chamado
pirxeometro
para medir de xeito continuo a irradiancia terrestre. Tratase dun radiometro que traballa na banda infravermella, aproximadamente entre os 4,5 e os 50 μm.
Un espectrometro de infravermellos Varian Scimitar 1000 FT-IR.
A
espectroscopia de infravermellos
e unha tecnica que se emprega per identificar
moleculas
por medio da analise dos seus
enlaces
. Cada enlace quimico dunha molecula
vibra
a unha frecuencia caracteristica e en moitas moleculas esta frecuencia atopase dentro da radiacion infravermella. Cando unha molecula absorbe un foton, pasa do seu
estado fundamental
a un estado excitado (onde vibra). Nun espectro tipico de infravermellos nas
abscisas
atopamonos cunha escala de frecuencias expresada polo
numero de onda
, e nas
ordenadas
a porcentaxe de tansmitancia (o
cociente
entre o
fluxo radiante
que atravesa un medio e o que incide nel). De xeito que se un material e transparente na radiacion infravermella o seu espectro presentarase como unha lina paralela no eixo de abcisas. En troques, no caso dun material que non sexa completamente transparente, verificaranse as absorcions e as transicions entre os
niveis de enerxia
vibracionais. Neste caso, o espectro obtido caracterizarase por unha serie de picos de diferentes alturas que corresponderan a cada unha das transicions.
Alguns metodos especializados como a espectroscopia de infravermellos proximos ou NIRS (
Near infrared spectroscopy
) son especialmente utilizados na industria agroalimentaria para analizar a calidade dos produtos agricolas e dos
alimentos
a traves da determinacion da humidade, proteinas, fibres, etc. Este metodo tamen se emprega nas industrias quimicas, farmaceuticas e petroquimicas.
Duas imaxes do
Trapecio de Orion
na
Nebulosa de Orion
captadas polo
telescopio Hubble
. A da esquerda corresponde o espectro visible mentres que a da dereita e unha imaxe tomada por unha camera de infravermellos e amosa un enxame de estrelas que non se aprecian na imaxe da esquerda.
Os astronomos observen os
obxectos astronomicos
na rexion infravermella do espectro electromagnetico utilizando componentes opticos, espellos, lentes e detectores de estado solido. Para xerar unha imaxe sen interferencias e preciso que os componentes dun telescopio de infravermellos estean illados de calquera fonte de calor e que os detectores sexan refrixerados, e para esta funcion utilizase
helio
liquido
.
A sensibilidade dos telescopios de infravermellos situados na Terra e bastante limitada por mor da presenza de
vapor de auga
na
atmosfera
que absorbe unha porcion da radiacion infravermella que chega do espazo a traves dunha fiestra atmosferica (a parte do espectro electromagnetico que conten as radiacions que non foron absorbidas ou reflectidas pola atmosfera terrestre). Esta limitacion pode ser anulada parcialmente ponendo os
observatorios
a grande
altura
(
montanas
) ou transportando o telecopio a un avion ou un
globo
. Pero a maneira de eliminar completamente a limitacion e ponendo os telescopios fora da atmosfera da Terra, o
espazo exterior
e o lugar ideal para este tipo de telescopios de infravermellos.
A fraccion infravremella do espectro presenta diversos beneficios per os astronomos, por exemplo, permite detectar as
nubes moleculares
de gas e po da nosa
galaxia
porque locen o ser irradiados pola calor das
estrelas
que se estan a
formar
no seu interior. A infravermella tamen permite a deteccion das
protoestrelas
amtes de que comecen a emetir luz visible. As estrelas so emiten unha pequena parte da sua enerxia na fraccion infravermella do espectro electromagnetico, por iso os obxectos frios que hai nas suas proximidades como os
planetas
poden ser mais facilmente detectados (na fraccion visible do espectro o resplendor da estrela anula a luz reflectida polo planeta).
A radiacion infravermella tamen e moi util para observar os nucleos das
galaxias activas
que a miudo son tapados polo gas e o
po
interestelares
. As galaxias arredadas cun gran
desprazamento cara o vermello
tendran un pico no seu espectro desprazado para lonxitudes de onda mais longas, por iso son mais facilmente observables na banda infravermella.
[
11
]
O seguimento por infravermellos e un sistema de guia de
misiles
que se basea na emision de radiacion infravermella por parte dos obxectivos. Moitos obxectos como os
motores
dos
avions
ou dos
vehiculos
, e mesmo todalas
persoas
, xeran e emiten calor abonda como para que sexan visibles na parte infravermella das lonxitudes de onda en comparanza co resto de obxectos dos arredores.
[
12
]
A radiacion infravermella dividese, de acordo cos seus efectos bioloxicos e de maneira arbitraria, en tres categorias ou tipos: a radiacion infravermella curta (0,8 a 1,5 μm), a media (1,5 a 5,6 μm) e a longa ( 5,6 a 1000 μm). Os primeiros traballos cos diferentes tipos de radiacion de infravermellos, informaban das diferentes formas da accion bioloxica dos tres tipos de radiaciob (curta, media e longa).
[
13
]
Criase que a radiacion curta penetraba profundamente na
pel
sen causar un aumento importante da temperatura da superficie do
tecido epitelial
, mentres que a maioria da enerxia da radiacion infravermella media e longa era absorbida pola capa superior da pel e a miudo causaba efectos termicos prexudiciais, como queimaduras ou proido. Poren, alguns anos mais tarde presentouse unha nova vision da infravermella media e longa demostrando que todas as bandas de radiacion producen efectos bioloxicos de rexeneracion celular.
[
14
]
[
15
]
[
16
]
Estudos
in vitro
con radiacion infravermella curta sobre as
celulas
humanas
,
endoteliais
e
queratinocitos
, demostraron un aumento da producion de TGF-β1 (
factor de crecemento transformante
-β1) despois dunha unica irradiacion (36-108
J
/
cm
2
) e de maneira dependente do tempo para o contido de MMP-2 (
Metaloproteinasa de matriz
-2), sendo este ultimo tanto a nivel proteico como transcricional. Estas duas
proteinas
estan implicadas na fase de remodelacion da reparacion das lesions. E estes efectos foron considerados de natureza atermica porque os modelos utilizados como control termico non amosaron un aumento na sua expresion proteica.
[
3
]
Os experimentos con ratos
diabeticos
demostrou unha
aceleracion
da velocidade de peche dunha ferida con tratamentos diarios de radiacion infravermella curta, en comparanza cos grupos de control, cun crecemento da temperatura de aproximadamente 3,6
°C
despois de 30
minutos
de exposicion.
[
3
]
A utilizacion de
LEDs
(diodos emisores de luz) de luz infravermella curta demostrou a reversion dos efectos da
tetradotoxina
(TTX), un bloqueador das canles de
sodio
das
celulas
, e polo tanto un bloqueador do impulso nervioso, asi como a reducion dos danos na
retina
causados pola exposicion o
metanol
nos ratos.
[
17
]
[
18
]
Os experimentos coa radiacion infravermella longa demostraron unha inhibicion do crecemento
tumoral
nos ratos e unha mellora dos tecidos das feridas.
[
19
]
Tamen se demostrou un incremento do proceso de rexeneracion nos ratos sen aumento da
circulacion sanguinea
durante os periodos de irradiacion nin aumento na temperatura do epitelio. Outros datos indican un aumento da infiltracion de
fibroblastos
no tecido subcutaneo en ratos tratados con radiacion infravermella longa, en comparanza cos animais de control, e unha maior rexeneracion do
colaxeno
na rexion lesionada, asi como a expresion de TGF-β1. Da mesma maneira, a radiacion infravermella foi quen de provocar un aumento da
anxioxenese
no lugar da lesion e aumentar a resistencia na traccion do epitelio en rexeneracion.
[
20
]
[
21
]
[
22
]
- ↑
Definicions no
Dicionario da Real Academia Galega
e no
Portal das Palabras
para
infravermella
.
- ↑
Liew, S. C. Centre for Remote Imaging, Sensing and Processing, ed.
"Electromagnetic Waves"
. Consultado o 27 de outubro de 2006
.
- ↑
3,0
3,1
3,2
Danno, K.; Mori, N.; Toda, K-I.; Kobayashi, T.; Utani, A. 2001:
Near-infrared irradiation stimulates cutaneous wound repair: laboratory experiments on possible mechanisms
. Photodermatol. Photoimmunol. Photomed. 17: 261-265
- ↑
Herschel, William (1800). "Experiments on the Refrangibility of the Invisible Rays of the Sun".
Philosophical Transactions of the Royal Society of London
90
: 284?292.
JSTOR
107057
.
doi
:
10.1098/rstl.1800.0015
.
- ↑
Coolcosmos.ipac.caltech.edu (ed.).
"Herschel Discovers Infrared Light"
. Arquivado dende
o orixinal
o 25 de febreiro de 2012
. Consultado o 8 de novembro de 2011
.
- ↑
Henderson, Roy. Instituts fur Umform- und Hochleistungs, ed.
"Wavelength Considerations"
. Arquivado dende
o orixinal
o 28 de outubro de 2007
. Consultado o 18 de outubro de 2007
.
- ↑
Byrnes, James (2009).
Unexploded Ordnance Detection and Mitigation
. Springer. pp.
21
?22.
ISBN
9781402092527
.
- ↑
ISO 20473:2007
- ↑
Ramaswami, Rajiv (2002). IEEE, ed.
"Optical Fiber Communication: From Transmission to Networking"
(PDF)
. Consultado o 18 de outubro de 2006
.
- ↑
10,0
10,1
10,2
American Technologies Network Corporation (ed.).
"How Night Vision Works"
. Arquivado dende
o orixinal
o 24 de agosto de 2015
. Consultado o 2 de decembro de 2009
.
- ↑
NASA Infrared Astronomy and Processing Center (ed.).
"IR Astronomy: Overview"
. Arquivado dende
o orixinal
o 08 de decembro de 2006
. Consultado o 2 de decembro de 2009
.
- ↑
Mahulikar, S.P., Sonawane, H.R., & Rao, G.A.: (2007) "Infrared signature studies of aerospace vehicle. Progress in Aerospace Sciences
, v. 43 (7-8), paxinas 218-245.
- ↑
J. Dover, T. Phillips, K. Arndt
Cutaneous effects and therapeutic uses of heat with emphasis on infrared radiation
, Journal of the American Academy of Dermatology, Volum 20, no. 2, paxinas 278-286, 1989
- ↑
Honda, K.; Inoue, S. 1988.
Sleeping effects of far-infrared in rats
, Int. J. Biometeorol. 32(2):92-94.
- ↑
Inoue, S.; Kabaya, M. 1989.
Biological activities caused by far-infrared radiation
, Int. J. Biometeorol. 33:145-150.
- ↑
Udagawa, Y.; Nagasawa, H. 2000.
Effects of far-infrared Ray on reproduction, growth, behaviour and some physiological parameters in mice
, In Vivo 14:321-326.
- ↑
Wong-Riley, M.T.; Bai, X.; Buchmann, E.; Whelan, H.T. 2001.
Light-emitting diode treatment reverses the effect of TTX on cytochrome oxidase in neurons
. Neuroreport 12 (14), 3033-3037
- ↑
Eells, J.T.; Henry, M.M.; Summerfelt, P.; Wong-Riley, M.T.; Buchmann, E.V.; Kane, N.; Whelan, N.T.; Whelan, H.T. 2003.
Therapeutic photobiomodulation for methanol-induced retinal toxicity
, Proc. Natl. Acad. Sci. USA. 100 (6), 3439-3444
- ↑
Nagasawa Y, Udagawa Y, Kiyokawa S.
Evidence that irradiation of far-infrared rays inhibits mammary tumour growth in SHN mice
. Anticancer Res, 1999;19(3A):1797?800.
- ↑
Schindl, A.; Schindl, M.; Schindl, L. 1997.
Successful treatment of a persistent radiation ulcer by low power laser therapy
. J. Am. Acad. Dermatol. 37: 646
- ↑
Schindl, A.; Schindl, M.; Schindl, L. et al. 1999.
Increased dermal angiogenesis after low-intensity laser therapy for a chronic radiation ulcer determined by a video measuring system
. J. Am. Acad. Dermatol. 40: 481
- ↑
Schramm, J.M; Warner, D.; Hardesty, R.A.; Oberg, K.C. 2003.
A unique combination of infrared and microwave radiation accelerates wound healing
. Plast. Reconstr. Surg. 111(1): 258-266