| Este artigo (ou seccion) esta desactualizado(a).
A informacion fornecida mudou ou e insuficiente.
|
Hugo Rafael Chavez Frias
, nado en
Sabaneta
,
Barinas
, o
28 de xullo
de
1954
e finado en
Caracas
o
5 de marzo
de
2013
[
1
]
, foi un
militar
e
politico
venezolano
, 53º
[
2
]
[
3
]
Presidente de Venezuela
dende o
2 de febreiro
de
1999
ate a sua morte.
Hugo Rafael Chavez Frias foi o segundo dos seis fillos do humilde fogar formado por
Hugo de los Reyes Chavez
e
Elena Frias
, ambos os dous mestres de
Educacion primaria
. Sendo moi pequeno, os seus pais confiarono a sua avoa paterna, Rosa Ines Chavez, para que esta se ocupase da sua crianza. En 1966 culmina a educacion primaria no Grupo Escolar Julian Pino e comeza o bacharelato no Liceo Daniel Florencio O'Leary de
Barinas
. Desde mozo foi afeccionado o
beisbol
. Foi
acolito
e tivo inclinacions pola
pintura
, a escritura creativa e o
teatro
. En 1971 graduouse de
Bachiller
en
Ciencias
e tres semanas mais tarde ingresa na
Academia Militar de Venezuela
, onde se graduara en 1975 en
Ciencias e Artes Militares
, na especialidade de
Enxenaria
. En 1974 viaxa o
Peru
como parte dunha delegacion de cadetes venezolanos que asiste os actos pola conmemoracion dos 180 anos da
Batalla de Ayacucho
. En 1977 e ascendido a
Tenente
e e destinado a cidade de
Maracay
. Nesta epoca comeza a investigar a vida de
Pedro Perez Delgado
, alcunado
Maisanta
, o seu bisavo materno, quen, a principios do
seculo XX
liderara unha loita contra a
ditadura
de
Juan Vicente Gomez
. Tamen nesta epoca casa con Nancy Colmenares, con quen tera tres fillos: Rosa Virginia, Maria Gabriela e Hugo Rafael. En 1982 e ascendido a
Capitan
e comeza a conspirar no seo do
Exercito
.
En 1982 fundou o
Movimiento Bolivariano Revolucionario 200
(MBR200), en alusion o douscentos cabodano do nacemento de
Simon Bolivar
, que se celebraria un ano mais tarde. O
17 de decembro
(dia da morte de Bolivar) dese ano xura baixo o Saman de Guere, xunto con
Felipe Acosta Carlez
,
Jesus Urdaneta Hernandez
e
Raul Isaias Baduel
reformar o Exercito e iniciar unha loita para construir unha nova Republica. Este movemento estaba formado por oficiais de rango medio de ideoloxia
bolivariana
, mesturada con algunhas ideas de
Simon Rodriguez
e de
Ezequiel Zamora
("A arbore das tres raices"). Nesta epoca Hugo Chavez inicia unha relacion sentimental e ideoloxica coa historiadora e socialista
Herma Marksman
. Igualmente manten contactos con persoas da esquerda venezolana. En 1985 e destacado na vila de
Elorza
, en
estado Apure
. En 1986 ascende a
Maior
e en 1988 e asignado Axudante do Secretario do Consello Nacional de Seguridade e Defensa, localizado no
Pazo de Miraflores
. En 1989 observa con estupor como miles de manifestantes son masacrados por forzas do Exercito no
Caracazo
.
En 1990 ascende a
Tenente Coronel
e inicia un
Mestrado
en
Ciencias Politicas
na
Universidade Simon Bolivar
, estudos que non conclue. En 1991 asume o mando da Brigada de Paracaidistas Coronel Antonio Nicolas Briceno con base en
Maracay
. Escribe, en segredo, "Proyecto de Gobierno de Transicion" e "Anteproyecto Nacional Simon Bolivar". A finais dese ano, os conxurados ponen data a sublevacion: Principios do mes de febreiro.
O presidente Carlos Andres Perez co presidente americano George H. W. Bush
A sublevacion comezou simultaneamente en
Maracaibo
,
Caracas
,
Valencia
e
Maracay
, aproximadamente as 11 da noite do 4 de febreiro de 1992. En Maracaibo,
Francisco Arias Cardenas
logra apoderarse da sede do goberno rexional e toma como prisioneiro o Gobernador do Zulia,
Oswaldo Alvarez Paz
. En Caracas, Chavez establece o seu centro de operacions na sede do
Museo Historico Militar
, localizado en
La Planicie
, cerca do Pazo de Miraflores, mentres que as suas forzas toman a estacion estatal
Venezolana de Television
. Outro grupo enfrontase a Garda Nacional en
La Casona
(residencia presidencial), mentres que outros intentan tomar o Pazo de Miraflores. Xa a media mana a derrota da sublevacion era notoria. Chavez decide renderse e pide facelo por television coa escusa de chamar tamen a rendicion os outros sublevados que seguian combatendo en Caracas, Valencia e Maracay. O mediodia Chavez presentase ante as camaras de television e converte unha derrota militar nun triunfo politico.
En algo mais dun minuto, o Tenente Coronel Hugo Chavez, segundo todolos analistas, dixo exactamente o que tina que dicir. Comezou dicindo "Buenos dias". Logo identifica o seu movemento: "este mensaje bolivariano". Reconece o labor dos seus copartidarios: "ustedes lo hicieron muy bien". Reconece a sua derrota: "Nosotros aqui en Caracas no logramos controlar el poder". Lanza un reto: "lamentablemente, por ahora, los objetivos que nos planteamos no fueron logrados": asume a responsabilidade: "Asumo la responsabilidad de este movimiento militar bolivariano" e da unha mensaxe de esperanza: "El pais tiene que enrumbarse hacia un destino mejor".
[
4
]
O cruento saldo da asonada militar do 4 de febreiro de 1992, deuse a conecer o dia 5: de acordo coas cifras oficiais do Ministerio da Defensa
[
5
]
, houbo 14 mortos e 53 feridos. Con todo, estimacions extraoficiais localizan dito saldo en 50 mortos e mais de 100 feridos
[
5
]
.
Os combatentes en Valencia e Maracay renderonse. Chavez foi levado prisioneiro o
Cuartel San Carlos
, no norte de Caracas.
O expresidente Rafael Caldera nunha imaxe de 1972
O dia seguinte da rebelion, o expresidente
Rafael Caldera
, parlamentario e principal dirixente do
partido Social Cristian COPEI
(COPEI), dirixiu un discurso ante o Congreso no que atacou duramente a Perez, xustificando en certo modo o alzamento militar ("No se le puede pedir al pueblo que defienda la democracia cuando tiene hambre"). Unha enquisa revelou que o 60% da poboacion estaba a favor do Golpe. Mentres tanto, centos de persoas facian cola as portas do Cuartel San Carlos para visitar a Chavez e entregarlle regalos. Os poucos dias, o goberno decide trasladalo a un carcere localizado en
San Francisco de Yare
,
estado Miranda
.´
O 27 de novembro outro grupo de oficiais, maioritariamente da Forza Aerea, sublevanse infrutuosamente contra o goberno.
Todos estes feitos debilitaron o goberno de
Carlos Andres Perez
. Iniciouse un xuizo contra el no Congreso que culminou coa sua remocion da presidencia o 2 de maio de 1993, acusandoo de
corrupcion
.
Rafael Caldera foi o principal beneficiado politico da rebelion. Poucos meses despois desligouse do Partido Social Cristian COPEI. Funda "
Convergencia
" e lanzase a candidatura para as eleccions presidenciais de 1993, que acabara vencendo. Chavez, desde o carcere, chamara a abstencion.
Chavez, xunto cos principais lideres da
intentona
, pasou dous anos na prision de San Francisco de Yare esperando xuizo. Ali coescribe
Como salir del laberinto
. A sua popularidade aumenta. E liberado o 27 de marzo de 1994 tralo
sobresemento
que lle outorgou Caldera, como parte dun acordo politico con sectores de esquerda, como o
MAS
e o
PCV
[
6
]
, para lograr apoio o seu goberno.
Logo do MVR fundado por Chavez.
Xa libre, Chavez, tendo no seu haber unha gran popularidade, o colapso dos partidos tradicionais e o crecemento do rechazo popular as medidas politicas e economicas
neoliberais
, inicia o seu propio movemento politico-electoral, que frutifica no Partido
Movimiento Quinta Republica
(
MVR
) que conta co apoio de homes de esquerda como
Luis Miquilena
ou
Jose Vicente Rangel
. O 14 de decembro de 1994
Fidel Castro
recibeo n'
A Habana
. Chavez, entre 1995 e 1997 percorre todo o pais, explicando o seu proxecto politico, que se baseaba, principalmente, na necesidade de convocar a unha
Asemblea Nacional Constituinte
que "refunde la Republica". Chega 1998, ano das eleccions presidenciais.
A Campana politica ten tres principais contendentes:
Irene Saez Conde
,
Henrique Salas Romer
e Hugo Chavez Frias, que esta apoiado polo denominado "
Polo Patriotico
", conformado polo Movemento Quinta Republica (MVR), Movemento o Socialismo (MAS),
Partido Comunista de Venezuela
(
PCV
),
Patria Para Todos
(
PPT
) e outras catro organizacions menores. O candidato do outrora moi forte partido,
Accion Democratica
,
Alfaro Ucero
, non logrou sequera superar o 2% nas intencions de voto. Practicamente toda a esquerda venezolana se alinara con Chavez. Irene Saez estaba apoiada por COPEI e Salas Romer por dous novos partidos "
Proyecto Venezuela
" e "
Primero Justicia
". Xa a mediados de 1998 Hugo Chavez era o primeiro en todalas enquisas. O 8 de novembro tiveron lugar as eleccions lexislativas. O MVR obten 49 dos 189 escanos da
Camara dos Deputados
e o 21,3% dos votos (Case igual que os obtidos por Accion Democratica). Demostrabase que era a segunda forza politica do pais. Ante estes resultados, COPEI retira o seu apoio a Irene Saez e Accion Democratica retirallo a Alfaro Ucero. Ambos os partidos deciden apoiar a Henrique Salas Romer, autodenominandose
Polo Democratico
. O 6 de decembro Chavez obten cos votos o que non puidera coas armas: E elixido Presidente de Venezuela co 56,5% dos votos. (Ver:
eleccions presidenciais de 1998
). Neste ano Chavez casa con
Marisabel Rodriguez
, nai da sua ultima filla, Rosines.
Chavez gana as eleccions coa promesa de cambiar a
constitucion
vixente (1961
[
7
]
) por medio dun proceso Constituinte
[
8
]
.
Chavez a bordo do USS Yorktown
O primeiro periodo presidencial (febreiro 1999-agosto 2000)
[
editar
|
editar a fonte
]
Chavez asume o poder o 2 de febreiro de 1999. (O 17 de xaneiro dese ano visitara novamente Cuba). Xurou sobre a Constitucion de 1961 ("...juro sobre esta moribunda constitucion..."). Despois do acto no Capitolio Federal, dirixiuse o Pazo de Miraflores acompanado por un grupo de simpatizantes. Desde ali decretou a activacion do "Poder Constituinte". O 25 de abril tivo lugar un Referendo. O 92% dos votantes estiveron de acordo con convocar unha Asemblea Constituinte. O 23 de maio inicia o seu programa televisivo "Alo Presidente". O 25 de xullo tenen lugar as eleccions para os integrantes da Asemblea Nacional Constituinte. O Polo patriotico obtivo 121 escanos. A oposicion so obtivo 7. O 3 de agosto, dita Asemblea inicia as suas sesions. Entre os seus integrantes encontrase a sua esposa, Marisabel Rodriguez. O 20 de novembro a Asemblea termina o proxecto de Constitucion.
. O 15 de decembro realizase un referendo. O 70% dos votantes aproba a nova Constitucion.
En xullo de 2000, xa cunha nova Constitucion, hai eleccions para "relexitimar todolos poderes". Chavez gana co 59,76% dos votos. En agosto visita varios paises da
OPEP
. Entrevistase con
Saddam Hussein
en
Bagdad
.
O Centro Carter monitoreou as eleccions. Os enviados dixeron que, debido a falta de transparencia,
a percepcion de parcialidade no Consello Nacional Electoral (CNE), e a presion politica do goberno de Chavez que resultou en eleccions adiantadas, resultoulle imposible validar os resultados oficiais do CNE. Poren, concluiron que a eleccion presidencial lexitimamente expresaba a vontade da xente.
O segundo periodo presidencial (agosto 2000-xaneiro 2007)
[
editar
|
editar a fonte
]
En setembro ten lugar en Caracas o Segundo Cumio da OPEP. A finais de outubro recibe na capital a Fidel Castro,
presidente de Cuba
. A principios de 2001 realiza unha xira por varios paises asiaticos. O 30 de maio asiste en
Indonesia
a unha reunion do Grupo dos Quince (G-15).
A Lei Habilitante. A primeira desavinza cos Estados Unidos e o Primeiro Paro
[
editar
|
editar a fonte
]
O Congreso aproba un Decreto Habilitante que lle da poderes especiais o presidente para aprobar un conxunto de leis, incluindo a Lei de Terras (que impulsa unha
Reforma agraria
), unha nova Lei de Hidrocarburos e a Lei de Pesca.
Se ben son aprobadas unhas 49 leis, a oposicion dirixida principalmente pola patronal mais importante do pais (Fedecamaras) e a
Confederacion de Trabajadores de Venezuela
(
CTV
), concentranse en loitar contra as tres leis antes mencionadas.
En novembro, na cadea nacional de Radio e Television, amosou unhas fotos de nenos afgans, vitimas dos bombardeos dos Estados Unidos nese pais e exclamou: "No se puede combater el terror con mas terror". O Departamento de Estado rexeitou estas declaracions e chamou a sua embaixadora en Caracas.
O 10 de decembro, mentres daba un discurso na Base Aerea Francisco de Miranda, mais conecida como La Carlota, no leste de Caracas, varias persoas manifestaronse en contra das suas politicas. Fedecamaras e a CTV chamaron a un primeiro
paro nacional
.
Se ben o paro foi cualificado como exitoso, a oposicion non logrou o seu obxectivo de facer retroceder o goberno co paquete de leis habilitantes. A polarizacion no pais comezou a ganar forza e a maioria dos medios de comunicacion comezaron a asumir unha posicion netamente anti-goberno.
Derrocamento temporal de Hugo Chavez
[
editar
|
editar a fonte
]
A polarizacion continuou en 2002. En xaneiro renuncia Luis Miquilena, Ministro do Interior. O 7 de febreiro, un coronel de aviacion interven nun foro televisado e pide a renuncia de Chavez (a intencion dos golpistas era manter a Hugo Chavez en Venezuela). Pouco despois fano os oficiais Pedro Jose Flores, Carlos Molina Tamayo, Alberto Pogglioli e Guaicaipuro Lameda. O 5 de marzo Fedecamaras, CTV, a Universidade Catolica Andres Bello e a cupula da Igrexa Catolica asinan un pacto contra Chavez. Seguen as desercions nas Forzas Armadas.
O 7 de abril o presidente Chavez anuncia por television o despedimento de altos xerentes da empresa PDVSA. As protestas nas ruas intensificaronse. O 9 de abril a CTV e Fedecamaras anuncian o paro xeral de vinte e catro horas para apoiar os xerentes de PDVSA. A oposicion convocou o 11 de abril a unha marcha que reuniu a centos de miles de persoas, que orixinalmente ia destinada e autorizada ata a sede de PDVSA situada en Chuao
[
9
]
, pero os animos se caldearon e foi desviada cara o Pazo de Miraflores, onde habia multitude de simpatizantes de Hugo Chavez, buscando este desvio entrar nunha confrontacion directa. O chegar o centro da cidade, as protestas converteronse en violentos disturbios e enfrontamentos entre os opositores, os partidarios do goberno e a intervencion da Garda Nacional e a Policia Metropolitana de Caracas.
Durante os feitos, Chavez encontrabase no Pazo de Miraflores, desde onde se dirixiu o pais en Cadena nacional e solicitou as Forzas Armadas a activacion do chamado
Plan Avila
, un plan especial das Forzas Armadas venezolanas cando hai unha conmocion interna que ameaza a estabilidade e seguridade nacional. Mentres tanto, as estacions de television privadas dividiron as pantallas. Nun lado viase a Chavez e no outro escenas dos disturbios que ocorrian no centro de Caracas. O goberno, ante isto, respondeu mandando a sacar do aire a ditas canles
[
Compre referencia
]
, pero estas, cun plan alternativo, lograron, cinco minutos despois, seguir transmitindo cunha imaxe de menor calidade. Os feridos e mortos comezaron a sucederse sobre as 13:30, existindo francotiradores que disparaban os manifestantes. Terminando a tarde, as televisions transmitiron unha mensaxe previamente gravada dun grupo de almirantes e xenerais que negaban o goberno de Hugo Chavez. Pouco despois, Venevision transmite imaxes dun grupo de afectos o goberno que disparan desde a ponte Llaguno cara o sur. As canles nunca amosan a quen lles disparaban, dicindo que os partidarios de Hugo Chavez eran os que disparaban a multitude, cando existen imaxes que amosan que a rua debaixo da ponte estaba absolutamente baleira e os chavistas estaban disparando os francotiradores
[
10
]
.
Finalmente, houbo dezanove mortos (a maioria afectos o goberno) e uns cen feridos. Nove policias e dous efectivos da Garda Nacional foron xulgados por varias desas mortes. Acusase a
francotiradores
(entre eles a un concelleiro do partido oficialista MVR, imputado ante o Tribunal 26 de Control
[
11
]
de ser os causantes doutras
[
12
]
, se ben foron declarados inocentes en 2004.
Xa de noite, o presidente Chavez foi permido polos militares que lideraban o golpe, que lle exixiron entregarse e renunciar ou para evitar un ataque o pazo presidencial, ainda rodeado de civis chavistas.
[
13
]
A iso das 12 da noite, o Xeneral Lucas Rincon Romero, Ministro de Defensa, dirixiuse o pais por television e expresou que o presidente "se le solicito la renuncia, la cual acepto", ainda que en realidade nunca renunciou, segundo testemunas da reunion
[
14
]
. Na madrugada do 12 de abril, Chavez accedeu a entregarse, abandonou Miraflores e foi transportado inicialmente a base militar localizada en Fuerte Tiuna, Caracas. As imaxes do ocorrido ese dia dentro do pazo presidencial foron captadas polas cineastas Kim Bartley e Donnacha O'Brien no documental "
La revolucion no sera televisada
".
Na tarde do 12 de abril foi xuramentado
Pedro Carmona
, presidente de Fedecamaras, como presidente interino. Acto seguido emitiu un decreto que derrogou as leis habilitantes, disolveu o Parlamento, o
Tribunal Supremo de Xustiza
, a Fiscalia, a Defensoria do Pobo e se deu a si mesmo poderes por encima da Constitucion, o que causou unha grande indignacion entre os partidarios do Presidente Chavez e nalguns sectores moderados da oposicion e terminou por restarlle apoio internacional. Entre os paises que apoiaron tacitamente o Golpe contanse
Espana
(gobernada por
Jose Maria Aznar
),
Chile
,
Colombia
, e
Estados Unidos de America
. O sabado 13 de abril, desde a mana, moitos seguidores de Chavez comezaron a manifestarse en Caracas. A autoestrada que enlaza a capital co oriente foi pechada polos manifestantes, o igual que a autoestrada que comunica Caracas con La Guaira (onde estan o principal porto e o principal aeroporto do pais). Comezaron protestas en todo o pais. As canles de television limitaronse a transmitir peliculas importadas e desenos animados. Os venezolanos, xa na tarde dese sabado, comezaron a decatarse do que sucedia grazas a canle CNN que chega a Venezuela por cable e satelite. Os captores de Chavez trasladano a unha base naval en Turiamo, onde escribe unha nota dirixida os venezolanos expresando: "no he renunciado al poder legitimo que el pueblo me dio". Un soldado logra sacar a nota das instalacions e a envia por fax os medios de comunicacion. Daqui, Chavez e trasladado a illa de
La Orchila
coa intencion, o parecer, de sacalo do pais.
Na noite dese dia partidarios de Chavez logran tomar Venezolana de Television e comezan a transmitir. A estacion, o parecer por presions e ameazas dos opositores, entre eles o mesmo gobernador do estado Miranda, Enrique Mendoza, fora abandonada polos seus traballadores a noite do 11. Un importante batallon asentado en Maracay, baixo o mando de Raul Isaias Baduel, declara a sua adhesion a Chavez e activan o que chamaron a
Operacion de Rescate de la Dignidad Nacional
. Os partidarios de Chavez toman o Pazo de Miraflores, abandonado polos golpistas a primeiras horas da tarde. O Presidente do Congreso toma xuramento o vicepresidente, Diosdado Cabello, como presidente provisional. Horas mais tarde, na madrugada do 14 de abril, un comando libera a Chavez en La Orchila e trasladao a Caracas por via aerea. Diosdado Cabello transfirelle o mando. Chavez dirixese a nacion, amosando un crucifixo e chamando a calma.
Logo do golpe, os altos xerentes despedidos de PDVSA foron reincorporados, pero o malestar continuaba.
O goberno de Chavez, os seus simpatizantes e a gran maioria das fontes de referencia e de informacion fora de Venezuela (Britannica, Larousse, BBC, CNN) consideran o
derrocamento
temporal de Hugo Chavez como produto dun errado
golpe de Estado
por tratarse dun intento de remover mediante a forza a un presidente electo democraticamente. Ademais, non se seguiron os procedementos constitucionais establecidos: en caso de renuncia do presidente, o vicepresidente
Diosdado Cabello
debia tomar o seu lugar previa aceptacion da renuncia por parte do parlamento. Se o vicepresidente tampouco estivese disponible, o Presidente da Asemblea Nacional tina que asumir a Primeira Maxistratura. Se este tampouco puidese facelo, correspondia o presidente do Tribunal Supremo de Xustiza.
O 14 de agosto de 2002, o Tribunal Supremo de Xustiza ditou unha sentenza indicando que non ocorreu un golpe de estado en Venezuela
[
15
]
. Esta decision foi acatada, pero non compartida por Chavez. En 2005 foi anulada polo mesmo tribunal.
Por diversas razons, semanas despois reiniciaronse as protestas opositoras. A mediados de ano, un grupo de 14 militares activos de alto rango e retirados que estiveran implicados no golpe de abril pronunciaronse en contra do goberno na
Praza Altamira
, declarandose en desobediencia. Dia a dia, mais militares foronse unindo a protesta ata chegar a uns 120 oficiais; o goberno decidiu non reprimir nin sufocar a protesta militar, pero os medios privados dabanlle unha cobertura total e foi amplamente apoiada por miles de simpatizantes, politicos da oposicion e celebridades da farandula.
O 2 de decembro de 2002, dias despois da creacion dunha mesa de dialogo e acordos patrocinada pola
OEA
e o
Centro Carter
, na que sectores do goberno e a oposicion se sentaron para intentar reconciliarse, comezou un novo paro xeral convocado polos sindicatos opostos o goberno, Fedecamaras, o grupo "Xente do Petroleo", conformado pola elite de PDVSA e os medios de comunicacion, co apoio da cupula da Igrexa catolica e de diversos partidos politicos tradicionalistas, tanto de dereita como de esquerda (como o
MAS
,
Bandera Roja
) "Primero Justicia", Accion Democratica e COPEI, aglutinados no que chamaron
Coordinadora Democratica
.
A sua duracion inicialmente era de 24 horas, pero prorrogouse ata converterse nunha folga indefinida. A peticion central dos folguistas era a renuncia do Presidente, ou a realizacion dun referendo consultivo sobre a continuidade de Chavez. Chavez non renunciou, e o paro mantivose durante 62 dias.
Dito paro tivo caracteristicas atipicas: todalas televisions privadas de alcance nacional e os periodicos mais importantes deronlle apoio irrestricto. Os primeiros suspendendo toda a sua programacion de entretemento e os anuncios comerciais para dar paso a programacion politica e informativa durante 18 ou 20 horas o dia, reconecendo a sua direccion en contra do goberno varias veces. Os periodicos fixeron o propio. A canle oficial,
Venezolana de Television
, tamen participou nesta guerra dos medios parcializandose completamente a favor do goberno, desta forma a polarizacion acentuouse moito mais e os medios de comunicacion imparciais practicamente desapareceron. O goberno tamen apoiou a creacion de periodicos, emisoras de radio, televisions e sitios web de caracter alternativo, que son consideradas pola oposicion como focos de propaganda gobernamental, pero que o goberno defende como espazos de expresion para os que eran censurados polas emisoras privadas.
Insistese en que o paro ademais era un
lock out
, xa que en moitas empresas, fabricas e locais comerciais os traballadores querian continuar os seus labores, pero os patrons tomaron a decision de parar. Poren, non pode considerarse unicamente un
lock out
debido a que na administracion publica moitos gremios se uniron o paro.
A paralizacion chegou o seu climax cando afectou a petroleira estatal,
PDVSA
. Miles de empregados da empresa abandonaron os seus postos de traballo e, segundo o goberno, alguns cometeron sabotaxes para intentar paralizar a empresa.
Isto trouxo graves repercusions sobre a poboacion como escaseza de gasolina e outros combustibles, ademais de alimentos e outros artigos de primeira necesidade.
As marchas entre simpatizantes do goberno e oposicion sucedianse a diario, congregadas especialmente en Caracas, atrincherandose 24 horas o dia en sitios claves que consideraban cadanseu "bastion": a oposicion aglomerabase en torno a Praza Altamira e a sede de PDVSA en Chuao (ambalas duas no leste de Caracas), mentres que os chavistas se concentraban en torno o Pazo de Miraflores, a
praza Bolivar
e a sede principal de PDVSA na Campina (no centro da capital). A oposicion, ademais, realizaba "caceroladas" todalas noites naquelas urbanizacions de clase media e alta onde a oposicion era maioritaria, realizadas polos vecinos pedindo a dimision do goberno. Nalguns casos, realizaron marchas durante o dia forzando a pechar aqueles negocios e tendas que abrian nas suas urbanizacions, ou fronte as casas de funcionarios e simpatizantes do goberno.
Por iniciativa do novo presidente brasileiro,
Lula Da Silva
, conformouse un grupo de "paises amigos de Venezuela", entre os que se encontraban
Brasil
,
Chile
,
Mexico
,
Espana
,
Portugal
,
Estados Unidos
, (ata ese momento, Chavez levabase mal cos presidentes de todos estes paises, agas Brasil) e algunhas personalidades estadounidenses, como o expresidente
Jimmy Carter
.
O goberno chamou a ex-empregados de PDVSA e a tecnicos de Universidades e das Forzas Armadas co obxecto de que fixesen funcionar novamente a empresa petroleira. A finais de decembro este obxectivo estaba practicamente logrado, o que foi un duro golpe para os propulsores do paro, que se foi debilitando co paso dos dias. A mediados de xaneiro de 2003, o goberno logrou recuperar o control total de PDVSA. O Estado decidiu despedir a 15.000 empregados. Os empresarios, pola sua conta, comezaron a abrir os seus negocios e locais comerciais, desobedecendo as federacions que os agrupaban.
A oposicion rompeu "informalmente" a folga pola presion internacional o 3 de febreiro de 2003, se ben nunca se fixo un anuncio oficial.
A partir dese momento, toda a loita politica da oposicion centrouse na realizacion dun referendo. Neste momento comeza a ter preponderancia a Organizacion "Sumate".
Resultados do Referendum Revogatorio Presidencial, Agosto de 2004
Fonte:
CNE data
Arquivado
27 de maio de 2010 en
Wayback Machine
.
|
(1)
Non Revogar Mandato
(2)
Si Revogar Mandato
| OPCION
|
Votos
|
Porcentaxe
|
| NON
:
(1)
|
5 800 629
|
59,096
%
|
| SI: (2)
|
3 989 008
|
40,639%
|
| NULO:
|
25.994
|
0,265%
|
| Total Electores:
|
14 037 900
|
100%
|
| Total Votantes:
|
9 815 631
|
67,083%
|
| Abstencion:
|
4 222 269
|
30,08%
|
|
Entre abril e maio fixose a recoleccion de sinaturas. O 3 de xuno de 2004, o Consello Nacional Electoral anunciou que o minimo de firmas necesarias fora recolectado e quedaba activado o referendo. Chavez dirixiuse o pais en cadena nacional e expresou mais ou menos: "Hasta ahora han jugado ustedes, ahora me toca jugar a mi... Nos vemos en Santa Ines". E con isto comezou a campana para ganar o referendo, sendo a data fixada para o 15 de agosto. Para sacalo do goberno, a oposicion debia obter mais de 3,7 millons de votos, numero que obtivera Chavez na sua reeleccion do ano 2000; pero tamen, para lograr iso, os votos a favor do Presidente debian ser menores ca esa cantidade.
Feito o reconto de votos, concluiuse que o 40,64% (3 989 008) estaba en contra do Presidente, pero o 59,06% (5 800 629 persoas) estaba a favor. Deste modo Chavez non foi revogado. A oposicion denunciou fraude, desligandose da OEA e do Centro Carter, que avalaron estes resultados. Como consecuencia, a Coordinadora Democratica disolveuse, o igual que "Gente del Petroleo" e foi un duro golpe para a ONG "Sumate".
O fenomeno do
chavismo
estenderase tamen as eleccions rexionais. Os resultados das eleccions para gobernadores e alcaldes de outubro de 2004 favoreceron os partidos chavistas: 22 dos 24 estados quedaron en mans de gobernadores do partido MVR. So os estados
Zulia
e
Nueva Esparta
quedaron en mans da oposicion. Asi mesmo, o chavismo fixose co 90% das Alcaldias.
A partir de 2005, Hugo Chavez ordenou mediante a Lei de Terras, aprobada en 2002 mediante un decreto con forza de lei, aprobado previamente pola Asemblea Nacional, a expropiacion de latifundios e terras aparentemente improdutivas, para darlla a quen a quixese traballar, pola ≪seguridade alimentaria≫ e para ≪profundizar a revolucion≫. Esta accion foi apoiada polos campesinos sen terras e asalariados, pero criticada polos empresarios, terratenentes, a oposicion venezolana en xeral, Estados Unidos, e o expresidente arxentino
Carlos Menem
, que as consideraba ≪medidas
comunistas
≫.
Propaganda para as eleccions presidenciais de 2006
Nas eleccions parlamentarias do 4 de decembro de 2005, absolutamente todolos escanos do Parlamento foron ganados por deputados simpatizantes do presidente Chavez, despois de que os principais partidos da oposicion decidisen retirarse e chamaran a abstencion. O argumento esgrimido por ditos partidos foi a falta de confianza no Consello Nacional Electoral, se ben dito ente cumpriu con todalas exixencias que realizou a oposicion, polo que o retiro foi cualificado polos observadores internacionais da OEA e a Union Europea como "moi sorpresivo". A abstencion foi dun 75% dos votantes inscritos, lixeiramente por riba da media historica para este tipo de eleccions.
Nas eleccions presidenciais do 3 de decembro de 2006 e reelixido como Presidente da Republica Bolivariana de Venezuela, obtendo case 8 millons de votos
Resultados da eleccion presidencial 2006
.
O terceiro periodo presidencial (xaneiro 2007-xaneiro 2013)
[
editar
|
editar a fonte
]
Chavez asumiu o 10 de xaneiro de 2007 como Presidente reelecto do pais para o periodo 2007-2013, anunciando ante a Asemblea Nacional que levara a Venezuela cara o denominado
Socialismo do seculo XXI
, lanzando a frase "Patria, Socialismo o Muerte". Nacionaliza a empresa Compania Anonima Nacional Telefonos de Venezuela
CANTV
, a maior telefonica do pais, a sua filial de telefonia mobil
Movilnet
e a
Electricidad de Caracas
(EDC), empresa privada que abastece de electricidade a capital. Estas empresas estaban controladas por companias estranxeiras, CANTV por Verizon e a EDC por AES. Non renova a concesion para operar a canle 2 a empresa Radio Caracas Television (RCTV).
O cuarto e derradeiro periodo presidencial de Chavez (2013)
[
editar
|
editar a fonte
]
Por mor do seu delicado estado de saude despois de serlle detectado un cancro, Hugo Chavez non puido exercer todalas atribucions do seu cargo no seu derradeiro periodo presidencial que comezaba en xaneiro de 2013. Delegou a maioria das suas responsabilidades no enton vicepresidente
Nicolas Maduro
.
[
16
]
[
17
]
Ainda que nesta situacion so se manteria por uns poucos meses ate o seu falecemento en marzo dese mesmo ano.
Indicadores Socio-Economicos da era Chavez
[
editar
|
editar a fonte
]
A taxa de desemprego en 1999 era do 16%; en 2004 mantivose no 15%, e en adiante a taxa amosara unha tendencia a reducion, situandose na actualidade nun 9-10%. Igualmente, a taxa de persoas que traballan na
economia somerxida
variou: 52% da forza laboral nos anos 2000 e 2005 (
informes anuais
de
PROVEA
).
A finais de decembro de 2005, o INE (
Instituto Nacional de Estadistica
Arquivado
12 de setembro de 2019 en
Wayback Machine
.) presentou o pais a cifra oficial de Desemprego en Venezuela, estando en 8,9% para fin de ano, moito menos do 10,8% que se agardaba para finais de 2005.
Definindo a
pobreza
como a incapacidade de xerar nos fogares os ingresos que permitan adquirir a
cesta basica
de alimentos, a pobreza desenvolveuse da seguinte forma nos ultimos dez anos: 73% (1994), 85% (1998), 60% (2003), para o ano 2005 localizouse nun 48% aproximadamente (debido o grande alcance das Misions levadas a cabo polo Goberno e o crecemento economico sostido de Venezuela en todo o ano) de acordo cos datos oficiais do INE (Instituto Nacional de Estadistica), organo oficial do estado. Por outro lado, a proxeccion 2005 foi dun 74%, segundo datos de Datanalisis presentados na preventa do
diario Ultimas Noticias
.
Principais obras de infraestrutura
[
editar
|
editar a fonte
]
Durante a xestion de Hugo Chavez e aproveitando o excedente no ingreso petroleiro do pais, reactivaronse moitas obras de infraestrutura paralizadas, retomandose vellos proxectos e estimulandose o desenvolvemento de novos programas masivos de infraestrutura. Entre as principais obras inauguradas estan:
Obras de Infraestrutura
| Obra
|
custo
|
| segunda ponte sobre o
rio Orinoco
, que une os estados
Anzoategui
e
Bolivar
|
1.280 millons de dolares
|
| Represa "Generalisimo Francisco de Miranda" (Caruachi)
|
2.500 millons de dolares
|
| Lina 4 do Metro de Caracas (tramo Capuchinos-Zona Rental)
|
800 millons de dolares
|
| segunda fase da Lina 3 do Metro de Caracas (tramo El Valle-La Rinconada)
|
800 millons de dolares
|
| Lina 1 do Metro de Valencia
|
740 millons de dolares
|
| primeira fase do Metro de Los Teques
|
800 millons de dolares
|
| primeira fase do Metro de Maracaibo
|
400 millons de dolares
|
| Trolebus de Merida
|
| Sistema de Transporte masivo de
Barquisimeto
(Transbarca)
|
| Hospital Cardioloxico Infantil Gilberto Rodriguez Ochoa
|
150 millons de dolares
|
| Estadio Metropolitano de San Cristobal
|
| Estadio Metropolitano de Merida
|
| Estadio Metropolitano de Futbol de Barquisimeto
|
| Estadio Monumental de Maturin
|
| Autoestrada Gran Mariscal de Ayacucho
|
| Autoestrada Jose Antonio Paez
|
| Autoestrada San Cristobal-La Fria
|
| Autoestrada Acarigua-Barquisimeto
|
| Autoestrada Circunvalacion Norte de Barquisimeto
|
| Remodelacion dos 9 estadios usados na
Copa America 2007
|
En proxecto e/ou plena execucion estan:
Obras de Infraestrutura en proxecto ou execucion
| Obra
|
custo
|
| Segunda Ponte sobre o
Lago de Maracaibo
|
| Terceira ponte sobre o rio Orinoco
|
900 millons de dolares
|
| Metro de Guarenas-Guatire
|
2000 millons de dolares
|
| tramo do Sistema Ferroviario Nacional Barquisimeto-Puerto Cabello
|
500 millons de dolares
|
| tramo do SFN La Encrucijada-Puerto Cabello
|
3500 millons de dolares
|
| tramo do SFN San Fernando-San Juan de los Moros
|
| segunda fase dos metros de Valencia, Maracaibo e Los Teques
|
| lina 5 do Metro de Caracas
|
800 millons de dolares
|
| Sistema de teleferico Metrocable de Caracas
|
Hugo Chavez implantou unha politica moi activa de programas sociais, chamados desde 2003 "misions", sendo as mais publicitadas as educativas,
Mision Robinson
: ensinar a ler e escribir nos barrios populares, baseado en metodos venezolano-cubanos;
Mision Ribas
: para facilitar os estudos primarios;
Mision Sucre
: para os estudos secundarios e universitarios. Programa medico-asistencial: Barrio Adentro. De capacitacion integral: Mision Vuelvan Caras. Alimentario: Mision Mercal.
Ademais das misions, rebaixouse o imposto sobre o valor engadido (
IVE
), equiparouse a
pension minima
co
salario minimo
, prohibiuse a
privatizacion
das pensions, duplicouse o presuposto de sanidade, fundaronse as
Escolas Bolivarianas
, que asumen o almorzo, comida e merenda dos nenos e nenas asistentes, fundouse o Banco da Muller, aumentouse a organizacion e asistencia a cooperativas agropecuarias, e creouse unha moratoria de 10 anos para evitar o desaloxo das persoas que viven en terreos ilegais a nivel urbano.
Desde que asumiu o poder Hugo Chavez foi aumentando progresivamente a sua proxecion internacional desde a palestra de mandatario nacional. As suas constantes viaxes tiveron xeralmente caracter comercial, se ben a partir de 2003 o seu traballo como figura internacional alonxouse paulatinamente deste traballo diplomatico cara a promocion da sua plataforma ideoloxica, apoiando abertamente a organizacions e movementos politicos que, en certos casos, estan en aberta confrontacion cos gobernos nacionais. Tal e o caso no Peru, Colombia e Ecuador, asi como o foi en Bolivia, antes da asuncion de
Evo Morales
, a principios de 2006. Mantivo ademais intensas relacions diplomaticas con mandatarios internacionais abertamente enfrontados o goberno dos Estados Unidos, reunindose, entre outros, con mandatarios como
Nguyen Minh Triet
,
Robert Mugabe
,
Fidel Castro
,
Saddam Husayn
, Evo Morales ou
Mahmud Ahmadineyad
.
O arxentino Nestor Kirchner con Chavez en xullo de 2004
Chavez promoveu a integracion latinoamericana mais que calquera outro presidente venezolano nos ultimos anos, chegando mais ala das intencions doutros mandatarios pro-latinoamericanos. Accions como vender petroleo a prezos preferenciais conseguiron o apoio o seu goberno en varios dos paises do hemisferio, situacion que anos atras parecia imposible. Moitos analistas cren que Chavez influiu para que o chileno
Jose Miguel Insulza
, candidato non apoiado polos
Estados Unidos
ganase a eleccion para secretario xeral da
OEA
. Moitos analistas atrevense a aventurar que Chavez e o gran lider rexional, desprazando a outros mandatarios que parecian, nun principio, destinados a ocupar tal posto, como o presidente brasileiro
Luiz Inacio da Silva
. Afirmase tamen que a sua politica en
America Latina
, que inclue a creacion e xestion de
Petrosur
,
Petrocaribe
,
Telesur
e outros, converterono nunha personaxe influente na rexion. A aceptacion de Venezuela dentro de
Mercosur
como socio Pleno no ano 2006, deulle un gran cambio a esta comunidade de nacions, introducindo na axenda non so temas comerciais senon tamen sociais. O seu gran proxecto gasifero inclue o gran Gasoduto do Sur, que supon a construcion dun gasoduto desde o
Caribe
ata o
Rio da Prata
, onde participarian os paises do Mercosur e Bolivia, en principio. Na actualidade, a sua proximidade con
Bolivia
e
Cuba
, paises gobernados por
Evo Morales
e
Raul Castro
, permitiulles levar a cabo plans controversiais, pero de grande aceptacion dentro da poboacion dos paises, de saude e alfabetizacion, sendo moitos deles levados a cabo noutros paises, como Estados Unidos, Colombia, ou Peru, a traves das suas embaixadas.
Relacions cos paises arabes e musulmans
[
editar
|
editar a fonte
]
Desde que Chavez chegou o poder, foise acercando os
paises arabes
e musulmans, tendo en conta que a maioria destes, o igual que Venezuela, son grandes produtores e exportadores de petroleo. Chavez promoveu a celebracion dun cumio extraordinario cos paises da
OPEP
e visitou todolos paises membros, incluindo a
Libia
,
Iran
e
Iraq
, cando este ultimo era gobernado por
Saddam Hussein
. Desta maneira Chavez logrou estreitar as relacions cos paises de
Medio Oriente
, cos que segue mantendo intereses comuns na area enerxetica.
Iran
e o pais musulman con maior investimento en Venezuela, e instalou grandes empresas ensambladoras de automobiles, tractores e outras no pais. Venezuela votou en instancias internacionais a favor de
Iran
dentro da Axencia Internacional de Enerxia Atomica, onde Venezuela avogou por permitir o desenvolvemento da enerxia nuclear polo pais musulman. No 2006, Venezuela foi aceptada como membro observador da Liga Arabe.
As relacions co goberno conservador de
Jose Maria Aznar
eran delicadas, pois o seu executivo apresurouse a reconecer o goberno de
Pedro Carmona
(Espana foi o segundo pais en reconecer dito goberno, tras os Estados Unidos). De feito, houbo alegacions en Espana contra Aznar por dar instrucions o seu embaixador en Venezuela,
Manuel Viturro de la Torre
, para apoiar o golpe
[
18
]
.
Posteriormente, coa chegada o poder do socialista
Jose Luis Rodriguez Zapatero
, mellorou ostentiblemente a relacion, chegando a asinarse acordos bilaterais para a venda de barcos e material militar espanol a Venezuela.
Como resultado da hostilidade de
George W. Bush
, en 2005 os agregados militares estadounidenses en territorio venezolano foron expulsados, acusados de violar a soberania nacional e as leis venezolanas, de cometer conspiracion e espionaxe. Fixose o propio cos axentes da
DEA
e despois coas misions evanxelicas
Las Nuevas Tribus
(esta ultima accion apoiada pola oposicion venezolana e pola igrexa catolica). So quedaron os funcionarios diplomaticos estadounidenses na Embaixada de Caracas. Existen evidencias de que durante o golpe de abril de 2002, funcionarios e barcos de guerra dos Estados Unidos participaron nel, e afirmase que hai fotos de satelite e accions por parte da Forza Aerea venezolana que o demostran, se ben non foron feitas publicas ditas fotos nin se referiu o caracter das mencionadas accions por parte da Forza Aerea.
Analogamente, alguns funcionarios venezolanos tiveron problemas a hora de pisar chan estadounidense, negandoselles
visados
e entrada por parte do goberno de Bush. O persoal proximo o propio Chavez lle negaran nun principio o visado para asistir a asemblea xeral da
ONU
, o 20 de setembro de 2006 en
Nova York
, onde Chavez deu un vigoroso discurso no que criticou ≪a resolucion imposta por Estados Unidos de maneira antidemocratica≫ na asemblea, asi como tamen criticou a politica exterior dos Estados Unidos, cualificou a Bush de ≪
diablo
≫ e acusou a
CIA
de ser responsable do asasinato do politico chileno
Orlando Letelier
(exministro de
Salvador Allende
), ocorrido en
Washington, D.C.
en 1976.
As relacions co goberno da Republica de Colombia presentaron alguns momentos de excepcional tension e intercambio de reconvencions entre chancelerias. Houbo descontentos co estado colombiano por manter o refuxio dado baixo a administracion de
Andres Pastrana
a varios dos participantes do errado
Golpe de estado
de 2002, asi como tamen pola acusacion, negada polo goberno de Chavez, de recibir apoio por parte das
FARC
, as Forzas Armadas Revolucionarias de Colombia, un grupo guerrilleiro que loita contra as Forzas Armadas Colombianas. A principios de 2005, a captura do membro das FARC
Rodrigo Granda
produciu unha nova crise entre ambos os paises, pois o goberno de Chavez acusou a Colombia de intromision en territorio venezolano durante o procedemento. Tamen causaron roces algunhas declaracions polemicas do ministro de defensa colombiano
Juan Manuel Santos
que cuestionou algunhas politicas do goberno venezolano. Malia estes inconvenientes a relacion entre os presidentes Chavez e Uribe foron cordiais. En agosto de 2007 Chavez foi convidado pola Senadora
Piedad Cordoba
a mediar no intercambio humanitario, que consiste en lograr un acordo entre o Goberno colombiano e as FARC para a liberacion dos secuestrados que permanecen en poder desta guerrilla e do reintegro de guerrilleiros presos a vida civil.
En novembro de 2005 Chavez tivo desencontros diplomaticos co presidente de Mexico,
Vicente Fox
, por diferenzas sobre o
ALCA
no
IV Cumio das Americas
. O presidente venezolano declarou: ≪Da tristeza que un pobo heroico como o de Mexico tena un Presidente que se axeonlle ante o Imperio e cumpra o papel triste, que foi a cumprir o Cumio das Americas≫. Despois chamou o presidente Fox ≪cachorro do Imperio≫. Tras esas declaracions subidas de ton, o Goberno mexicano retirou o seu embaixador esperando unha desculpa formal por parte do Goberno venezolano. Ante esa accion Chavez tomou a decision de conxelar as relacions mexicano-venezolanas, limitandoas o nivel de encargados de negocios.
Durante a campana electoral mexicana de 2006, o
Partido Accion Nacional
, o instituto politico o que pertence Vicente Fox, difundiu por television as declaracions de Chavez sobre o presidente mexicano onde o acusaba de intolerante e trataba de vinculalo co esquerdista
Andres Manuel Lopez Obrador
.
Tralas eleccions de 2006, onde Lopez Obrador denunciou fraude, Hugo Chavez dixo nunha alocucion que non reconecia o novo Goberno e que estaba por estudar a situacion, unhas declaracions que recibiron resposta desde Mexico.
En xuno de 2001 o goberno de Chavez foi acusado de protexer a
Vladimiro Montesinos
, asesor do expresidente peruano
Alberto Fujimori
. Por enton, Montesinos era profugo da xustiza peruana, acusado de corrupcion durante o goberno de Fujimori.
Entre xaneiro e marzo de 2006 emitiu constantemente expresions de apoio o candidato
Ollanta Humala
nas
eleccions xerais peruanas
, o que foi considerado pola opinion publica peruana como intromision nos asuntos politicos do Peru, xa que o mesmo tempo atacaba a
Lourdes Flores
na primeira volta e a
Alan Garcia
na segunda.
O 29 de abril de 2006 Peru decidiu retirar o seu embaixador en Venezuela polos insultos que Chavez adicou o presidente
Alejandro Toledo
e o candidato a presidencia Alan Garcia, en medio dun fogo cruzado de declaracions punzantes. Garcia chamou a Chavez ≪desvergonado≫ por criticar as sinaturas do TLC cos Estados Unidos por parte de Colombia e Peru, referindose tanto a el como o presidente
boliviano
Evo Morales
como ≪rapaces malcriados≫. Hugo Chavez expresou que o candidato peruano Alan Garcia era un ≪canalla, tahur e ladron≫ (o goberno de Garcia entre 1985 e 1990 caracterizouse por violacions dos dereitos humanos e crise economica. Garcia foi acusado de corrupcion, pero por razons tecnicas as acusacions prescribiron). Ademais agregou que tanto el como o presidente Toledo, son ≪caimans do mesmo pozo≫. Chavez agregou en cadea de radio e television durante un acto nun teatro capitalino: ≪Se por obra do demo o senor Garcia chega a ser elixido presidente do Peru, vou retirar o meu embaixador do Peru porque cun presidente asi Venezuela non vai ter relacions co Peru≫.
Nos primeiros dias de maio de 2006 o goberno de Hugo Chavez retirou o seu embaixador de
Lima
, co que as relacions diplomaticas entre ambos os paises quedaron suspendidas.
Venezuela, como calquera outro pais de Latinoamerica (exceptuando Cuba) esta moi estratificada socialmente. Desde a epoca colonial perpetuase a falta de integracion entre clases e etnias sociais. Ademais, Chavez apostou abertamente por
darlles o poder os pobres
e educar a totalidade da poboacion nacional en novas virtudes civicas e solidarias, o que non conven a vellos intereses creadas. A chamada desde 2004 a construir un
socialismo
e eliminar o
capitalismo
nun pais acostumado a influencia estadounidense e europea puxo en garda os elementos que prefiren o antigo status de separacion de clases, coa conseguinte polarizacion politica. Isto vese claramente nas marchas organizadas por seguidores de ambos os bandos. Nun pais onde o 52% da poboacion vive en estado de pobreza, o continxente de seguidores de Chavez non fai mais que aumentar, xunto coa popularidade do Presidente, que segue obtendo as principais vitorias electorais.
Desde a chegada de Chavez o poder, o Movimiento V Republica pasou por diversas transformacions, que incluen o abandono ou a incorporacion de integrantes notables, asi como tamen o apoio ou a oposicion de diferentes partidos politicos.
Despois de que o presidente Chavez aprobase a Lei de Terras e Hidrocarburos por decreto emitido en 2001, alguns dos partidos aliados pasaronse a oposicion. O primeiro en facelo foi o MAS (Movemento o Socialismo), tralo que ocorreu unha fractura nese partido, da que xurdiu "Podemos" (Movemento Pola Democracia Social), conformado por ex-masistas que apoian o presidente venezolano.
Despois, alguns membros do propio partido de Chavez,
MVR
, como
Luis Miquilena
, pasaronse a oposicion nunha nova agrupacion chamada "Solidaridad". Chavez tamen tivo problemas co partido
PPT
(Patria Para Todos): no 2000 retiraronlle o apoio por problemas na seleccion de candidatos o parlamento e cargos rexionais. O propio PPT decidiu volver a Chavez despois de negociar novos termos.
Con anterioridade a todas estas escisions,
Francisco Arias Cardenas
, un dos mais antigos amigos de Chavez (que tamen participara no intento de golpe de 1992), retiroulle o seu apoio, postulandose como candidato a presidencia nas eleccions de 2000 logo de constituir o seu partido "Union". Arias Cardenas perdeu as eleccions, pero seguiu activo na oposicion ata 2005, cando volveu a apoiar o goberno nas eleccions parlamentarias.
Nese mesmo ano,
Manuel Manuit
, seguidor de Chavez e gobernador do estado Guarico, foi acusado por dirixentes do MVR de estar tras presuntas violacions dos dereitos humanos cometidas por un corpo de elite da policia da gobernacion contra unhas 200 persoas. Os informes foron vetados e a Fiscalia investiga. Poren, hai profundas discrepancias no chavismo en torno a este tema, malia que o dia 5 de maio de 2005 un grupo de deputados chavistas, encabezado por
Raul Este
, fixo denuncias na Asemblea Nacional contra o Gobernador Manuit, por corrupcion, narcotrafico e axustizamentos ?con mais de 160 asasinados con ‘tiros de graza’ na cabeza, so no mes de novembro do ano anterior.
O presidente Chavez, que e ademais xefe do partido MVR, realizou criticas construtivas contra os seus propios funcionarios e seguidores, autocalificandose como un dos principais criticos do seu propio goberno. O Presidente criticou publicamente os seus ministros e exministros de Vivenda, Comunicacion e Informacion ou Saude, os alcaldes de Caracas etc. Tamen mencionou que hai infiltrados no seu goberno.
Lina Ron
, unha activista, fervente seguidora de Chavez, afirmou unha vez que "estou con Chavez, pero non co seu goberno".
Luis Tascon
, deputado do MVR, mencionou que ainda existe "o miquilenismo" no goberno e que a corrupcion se manten intacta.
Na campana electoral de 2006 Chavez propuxo en varias ocasions a creacion dun partido unico onde se fusionasen todalas forzas politicas que apoiasen a sua xestion en caso de resultar electo na eleccion presidencial. Logo de obter o triunfo, Chavez deulle nome de 'partido unitario',
Partido Socialista Unido de Venezuela
, e asi logrou un importante pulo a formalizacion desa proposta.
Co goberno do presidente Chavez a esquerda mais purista e a mais radical chegaron o poder por primeira vez en Venezuela, se ben no pasado gobernaran partidos e gobernos considerados de esquerdas (como Accion Democratica, de longa traxectoria politica no pais). Estes partidos son na sua conceptualizacion orixinal partidos de centro-esquerda ou
socialdemocratas
(considerados promotores do capitalismo humano, tese rexeitada por Chavez, que considera o capitalismo perverso en todalas suas formas), e membros numerais da
Internacional Socialista
(se ben a esquerda ligada a Chavez os acusa de pactar coa oligarquia e os Estados Unidos); ademais do vago liberalismo de gobernos caudillistas como
Antonio Guzman Blanco
,
Crisostomo Falcon
ou a familia Monagas, que o final continuaron mantendo o sistema social tradicional, ou os primeiros anos do segundo goberno de Caldera, sendo a sua identificacion esquerdista mais unha conveniencia historico-politica que unha real tendencia de esquerda tradicional, o que so atrasou medidas politicas de
dereitas
, como o paquete economico de tendencia neoliberal implantado na segunda metade de dito periodo, a chamada
Axenda Venezuela
.
O goberno de Chavez amosou politicas de cambio posiblemente mais contundentes que as doutros gobernos no pasado, enfrontando as elites economicas tradicionais do pais, oponendose e defenestrando a diplomaticos dos Estados Unidos e de maneira directa con paises cun alinamento economico que apoia as politicas comerciais desta nacion que se contrapona os interese das politicas economicas que manexa o goberno que el representa. Neste aspecto, alguns detractores chaman a Chavez
comunista
e
antioccidental
, ambos os adxectivos negados por Chavez, que cualifica o seu discurso como de defensa da existencia mesma do planeta e de defensa dos pobos do sur de America e Africa.
Chavez chegou o poder aclarando que a sua ideoloxia e a bolivariana, sen mencionar se esta era de dereita, centro ou esquerda politica. A sua postura evolucionou co transcorrer do seu goberno. En anos recentes mantivo unha critica constante o neoliberalismo, e ainda que no pasado dixo que nin el nin o seu goberno son comunistas, declarouse socialista e asegurou que Simon Bolivar e
Xesucristo
foron socialistas. En 2005, o asistir a un cumio en Francia, mencionou que a dereita e contranatural porque esta en contra dos cambios que, segundo Chavez, son inherentes o ser humano. Tamen atribuiu a dereita politica considerar que a pobreza e as desigualdades sociais son inevitables e son algo normal, por citar so algunhas das expresions que utiliza nas suas intervencions publicas. En 2005 celebrouse en Venezuela o 16º Festival da Mocidade e os Estudantes, que congregou a cerca de 20.000 mozos de tendencia esquerdista, como evento organizado para expresar solidariedade co goberno de Chavez, que consideraba estar sendo hostigado polo goberno estadounidense de George W. Bush, a quen Chavez acusara de intento de magnicidio.
Mentres que os seus partidarios catalogaron o goberno de Hugo Chavez como democratico, participativo e progresista, outros analistas cualificarono como unha
ditadura
sutil, e demagoxica, asi como un goberno popular.
Chavez describiu o seu goberno como dirixido e orientado cara ao
socialismo do seculo XXI
. Alguns analistas sostenen que o goberno do presidente Chavez rexese por alinamentos similares os xa observados en Cuba co goberno de
Fidel Castro
, afirmacions que o mesmo Chavez negou en oportunidades por consideralo un proxecto netamente venezolano.
- Alberto Barrera Tyszca:
Hugo Chavez sin uniforme
;
Caracas
, Editorial Debate
- Rosa Miriam Elizalde e Luis Baez:
Chavez Nuestro
; 2005,
A Habana
, Editorial Abril
- Eva Golinger:
El Codigo Chavez: Descifrando la Intervencion de los Estados Unidos en Venezuela
; 2005,
A Habana
, Editorial de Ciencias Sociales
- Richard Gott:
Hugo Chavez and The Bolivarian Revolution: The Bolivarian Revolution in Venezuela
; 2005 Editorial Verso
- Jorge Jorquera:
Venezuela: The Revolution Unfolding in Latin America
; 2005 Resistance Books
- Harold A Trinkunas:
Crafting Civilian Control of the Military in Venezuela: A Comparative Perspective
; 2005 UNC Press