Francisco Bernis Madrazo
, nado en
Salamanca
o
16 de agosto
de
1916
[
1
]
e finado en
Madrid
, o
10 de novembro
de
2003
,
[
2
]
foi un
ornitologo
e
biologo
espanol
.
Discipulo do
Instituto Libre de Ensenanza
,
[
3
]
o seu interese pola bioloxia foi moi temperan e ingresou na
Sociedade Espanola de Historia Natural
en 1933, cando tina 17 anos. Licenciouse en Ciencias Naturais en 1941
[
3
]
e comezou a traballar como profesor de ensino secundario e, en 1943, obtivo a catedra de Ciencias no
Instituto de Lugo
, onde permaneceu ate 1956
[
2
]
e onde realizou un intenso traballo de campo.
Doutorouse en 1951, cunha tese sobre a revision
taxonomica
do
xenero
vexetal
Armeria
con Premio extraordinario de Doutoramento
[
4
]
e, o ano seguinte, iniciou a exploracion
ornitoloxica
de
Donana
. Xunto a
Jose Antonio Valverde
, levou a cabo as primeiras iniciativas para a proteccion deste xacemento e a conformacion dun
parque nacional
. En 1954, xunto con outros afeccionados ao estudo das aves, fundou a
Sociedade Espanola de Ornitoloxia
(SEO), da que foi secretario xeral ate 1972.
[
4
]
[
5
]
Colaborou na editorial da Sociedade e actuando como redactor da revista
Ardeola
.
En 1956, Bernis converteuse en catedratico de
Zooloxia
de
vertebrados
na Complutense
[
3
]
ate a sua xubilacion en 1985,
[
2
]
e exerceu, tamen, como xefe da seccion de vertebrados do Museo de Ciencias Naturais de Madrid.
Foi pioneiro no anelamento cientifico de aves e, en 1957, organizou as primeiras campanas de anelamento do enton recentemente creado Centro de Migracion de Aves da Sociedade Espanola de Ornitoloxica.
Bernis xerou procedementos innovadores para a epoca: practicas de campo cos seus alumnos, creacion e uso de laminas,
diapositivas
e mesmo peliculas. Estimulou a formacion da coleccion que hoxe constitue o
Museo de Anatomia Comparada de Vertebrados
(MACV), situado na Facultade de Ciencias Bioloxicas da
Universidade Complutense de Madrid
; e foi unha das mais importantes entre as universidades europeas. A sua vision innovadora e informada da bioloxia do seu tempo traduciuse nunha presenza constante en congresos internacionais en
Basilea
(1954),
Helsinqui
(1958),
Ithaca
,
Nova York
(1962),
Oxford
(1966) e
A Haia
(1970);
[
4
]
e na aceptacion dos postulados neodarwinistas.
A sua actividade cientifica principal estivo ligada ao estudo das
migracions das aves
, pero tamen aos censos, a zooxeografia e outros aspectos da ornitoloxia. En 1954, publicou en
Ardeola
o
Prontuario de la Avifauna espanola (Incluyendo aves de Portugal, Baleares y Canarias)
, que se converteu nunha publicacion de grande importancia na ornitoloxia espanola. Pouco despois, en 1959, apareceu na mesma revista
La migracion de las ciguenas espanolas y de otras ciguenas occidentales
, que foi a primeira dunha serie continuada entre 1966 e 1971 denominada
Aves migradoras Ibericas
, publicada en 8 fasciculos e completada por alguns dos seus discipulos.
En 1966, a sua obra
Migracion en aves. Tratado teorico-practico,
converteuse nun referente para o anelamento e a migratoloxia de aves en Espana durante as ultimas decadas. Outros titulos relevantes da sua producion cientifica foron:
La migracion de las aves en el Estrecho de Gibraltar
(1980);
Diccionario de nombres vernaculos de aves
(1995) e
La clase aves. Un recorrido biologico por la taxonomia
(1997).
Francisco Bernis nunha excursion a
Cogolludo
,
Guadalaxara
, polo 1930.
A sua influencia en xeracions de ornitologos espanois desde a segunda metade do seculo XX e indiscutible. A pulcritude do seu traballo, a gran cultura e o exito na analise fan del un referente obrigado. Pero tamen, un pouco paralelo a
Charles Darwin
, o seu estilo literario absolutamente caracteristico, preciso, rico en conceptos, entretido e maxistral, fan da sua obra unha delicia para o lector, que ademais de cientifico atopa un verdadeiro escritor.
Foi membro de diversas sociedades internacionais como a British Ornithologist's Union, a American Ornithologist's Union e a Deutsche Ornithologische Gesellschaft.
[
3
]
- ↑
Castellon Serrano, Leal Perez-Chao, Martinez Alfaro, Masip Hidalgo e Prado Gomez (2016), p. 66
- ↑
2,0
2,1
2,2
Merino (2004), p. 63
- ↑
3,0
3,1
3,2
3,3
De Juana, Eduardo (11 de novembro de 2003).
"Francisco Bernis, ornitologo"
.
elpais.com
(en
castelan
)
. Consultado o 4 de xaneiro de 2024
.
- ↑
4,0
4,1
4,2
Merino (2004), p. 64
- ↑
De Juana, indica ate 1974.
- Castellon Serrano, Luis; Leal Perez-Chao, Juan; Martinez Alfaro, Encarnacion; Masip Hidalgo, Carmen; Prado Gomez, Antonio (2016). "Apuntes biograficos de un docente y cientifico singular".
Catedras y gabinetes: Revista de la Asociacion Nacional para la Defensa del Patrimonio de los Institutos Historicos
(en
castelan
)
(Madrid) (1): 66?72.
ISSN
2445-4125
.
- Merino, Mª del Mar (2004). Ministerio de Agricultura, Alimentacion y Medio Ambiente, ed.
"Hizo historia: Francisco Bernis Madrazo (1916-2003)"
(PDF)
.
Ambienta: La revista del Ministerio de Medio Ambiente
(en
castelan
)
(Madrid) (29): 63?64.
ISSN
1577-9491
.