O
colonialismo
[
1
]
e unha practica segundo a cal un
pais
controla persoas ou territorios, a miudo estabelecendo colonias,
[
2
]
en xeral para o seu propio avance econonimo e estratexico.
[
3
]
Non hai unha concepcion unica do colonialismo e as suas definicions poden variar segundo o uso e o contexto.
[
4
]
[
5
]
[
6
]
[
7
]
O colonialismo foi usado por primeira vez para describir unha
colonia romana
, unha especie de granxa, e mais tarde pasou a describir un posto avanzado ou unha clase de cidade romana. O concepto (do
latin
colonus, -i, "labrador") creouse engadindo o sufixo "-ism", e foi asociado a unha variedade de filosofias e comprensions estruturais das colonias.
[
7
]
No proceso de
colonizacion
, os colonizadores poden imponer a sua relixion, lingua, economia e outras practicas culturais aos pobos indixenas. As administracions estranxeiras dirixen o territorio na procura dos seus intereses, buscando beneficios dos pobos e os recursos da rexion.
[
8
]
A influencia e dominacion dun pode producirse dun xeito violento, a traves dunha
invasion militar
, ou sutil, sen que intervena a forza.
Alguns estudosos e sectores sociais e politicos, utilizan o termo
neocolonialismo
para facer referencia a unha dominacion do tipo economico, e mesmo politico, sobre un
Estado
xuridicamente independente. En senso similar utilizanse os termos
imperialismo
e
neoimperialismo
.
A importancia da era colonial e a sua historiografia tivo un grande desenvolvemento dentro das disciplinas historicas, e viuse fortalecida nos ultimos anos a raiz da necesidade de comprender mellor os procesos globais.
Como o colonialismo adoitaba desenvolverse en areas prepoboadas, a
evolucion cultural
incluiu a formacion de varias poboacions etnicamente hibridas. O colonialismo deu orixe a poboacions mixtas cultural e etnicamente como os
mestizos
das Americas, asi como poboacions divididas racialmente como as que se atopan na
Alxeria Francesa
ou en
Rodesia do Sur
. De feito, en todas partes onde as potencias coloniais estabeleceron unha presenza consistente e continuada existen comunidades hibridas.
Exemplos notables en Asia incluen os
anglobirmanos
,
angloindios
,
burgher
, singapurianos euroasiaticos,
mestizos filipinos
,
Kristang
e
macaenses
. Nas
Indias Orientais Neerlandesas
(mais tarde
Indonesia
) a gran maioria dos colonos "holandeses" eran de feito euroasiaticos conecidos como
indos
, formalmente pertencentes a clase xuridica europea na colonia.
[
9
]
[
10
]
En termos xerais pode dicirse que as primeiras colonias apareceron cos primeiros imperios hai 5 500 anos, comezando coas
exipcias
.
Fenicia
foi unha cultura comercial maritima emprendedora que se expandiu polo mar Mediterraneo entre o 1550 e o 300 a.C. e posteriormente os gregos e os persas continuaron nesta lina co establecemento de colonias. A metropole do
Imperio Cartaxines
,
Cartago
, foi na sua orixe unha colonia
fenicia
. Ao mesmo tempo foi unha das primeiras culturas en estabelecer colonias, xa que posuia territorios no norte de Africa,
Sicilia
,
Illas Baleares
,
Sardena
e
Hispania
. As suas colonias eran fundamentalmente comerciais, ainda que no marco das
Guerras punicas
acentuouse o dominio militar dos territorios.
O proceso de fundacion por parte de
Grecia
de
polis
en lugares afastados das cidades tradicionais clasicas (
Atenas
,
Esparta
...), cidades
nais
ou
Metropoles
, que formaban parte da peninsula grega, deron orixe a novas cidades en lugares como
Italia
(
Magna Grecia
), a
Peninsula Iberica
(
Emporion
) ou
Francia
(
Massalia
).
A
antiga Roma
continuou co proceso, con colonias no Mediterraneo, norte de Africa e Asia occidental, formou un grande imperio, incluindo territorios tan diversos como as actuais Galiza, Espana, Francia, Portugal, Italia, Romania, Libano, parte de Marrocos etc. As suas colonias fundamentabanse nunha orde regrada (duas vias principais e perpendiculares), a partir do cal se artellaba a cidade, baseada a miudo sobre acampamentos das
lexions
. Nelas tratabase de impor a orde romana en todolos campos (xuridico,
arquitectonico
,
administrativo
etc.). Un imperio moderno que a imitou foi o Imperio Espanol, no senso dunha orde tamen regrada (construcion da praza maior, en torno a cal se comezaba a igrexa, o concello (a semellanza do foro, templo, curia etc.), a partir dos cales se artellaba o resto da cidade, practicado case exclusivamente en America.
Tamen existiron colonias
sumerias
,
babilonicas
,
maias
,
incas
,
aztecas
,
xaponesas
,
chinesas
,
hindus
,
ghanianas
,
malianas
etc.
A partir do seculo VII, os
arabes
colonizaron unha importante seccion de Oriente Medio, o norte de Africa e partes de Asia e Europa. No seculo IX comezou unha nova vaga de colonizacion mediterranea entre estados que competian entre eles como os
venecianos
,
xenoveses
e
amalfianos
, invadindo as terras antes ricas do
Imperio Bizantino
. A
Republica de Venecia
iniciou a sua conquista con Dalmacia e acadou a sua maior extension nominal ao final da
Cuarta Cruzada
en 1204, coa declaracion da
adquisicion dos tres oitavos
do Imperio Bizantino.
[
11
]
Entre os seculos XI e XVIII, os
vietnamitas
estableceron colonias militares ao sur das suas fronteiras orixinais e absorberon o territorio, nun proceso conecido como
nam ti?n
.
[
12
]
O colonialismo moderno comezou co portugues
Henrique o Navegador
, iniciando a
Era das Exploracions
. Espana (inicialmente a
Coroa de Castela
) e despois Portugal chegaron a
America
cruzando o oceano, construindo postos comerciais e conquistando grandes extensions de terra. Estas terras dividironse entre os imperios
espanol
e
portugues
.
[
13
]
O seculo XVII viu a creacion dos imperios coloniais frances e neerlandes, asi como as posesions inglesas de ultramar, que se converteron no
Imperio Britanico
. Tamen se estableceron o imperio colonial dinamarques e algunhas colonias suecas.
[
14
]
A diseminacion dos imperios coloniais reduciuse no final do seculo XVIII e inicios do XIX pola
Guerra Revolucionaria Americana
e a
independencia da America Espanola
. No entanto, estableceronse moitas colonias novas dende ese tempo, incluidos o
imperio colonial aleman
e o
imperio belga
. O
Imperio Ruso
, o
Imperio Otoman
e o
Imperio Austriaco
existian ao mesmo tempo, mais non se expandiron sobre os oceanos, senon polos territorios vecinos (agas a colonizacion rusa de America a traves do
estreito de Bering
). O
Imperio do Xapon
modelouse nos imperios coloniais europeos.
No uso estrito do termo, o colonialismo a grande escala comezou contra o
seculo XIX
cando Europa comezou un proceso de expansion e colonizacion economica (denominado expansion
capitalista
) de case todo o mundo.
A Independencia dos Estados Unidos no
1776
deu orixe a un amplo proceso de descolonizacion e creacion de nacions independentes. Durante o curso do
seculo XIX
independizaronse Haiti e as principais colonias espanolas. Trala
primeira guerra mundial
, os vitoriosos
aliados
dividiron imperio colonial aleman e gran parte do
Imperio Otoman
entre eles como
mandato da Sociedade das Nacions
. Estes territorios foron divididos en tres clases de acordo coa rapidez con que eran consideradas que estarian preparadas para a independencia.
[
15
]
No entanto, a
descolonizacion
fora de America demorouse para ocorrer despois da
segunda guerra mundial
. En 1962, as
Nacions Unidas
crearon un
Comite Especial de Descolonizacion
.
A expresion
neocolonialismo
foi moi popular nas antigas colonias a finais do seculo XX,
[
16
]
referido a diferentes contextos. En xeral, non se refire a un tipo directo de colonizacion, senon a colonizacion por outros medios. Especificamente refirese a teoria das antigas ou existentes relacions economicas, como o
General Agreement on Tariffs and Trade
e o
Central American Free Trade Agreement
, ou mediante companias (como
Royal Dutch Shell
en
Nixeria
e
Brunei
) creadas por antigas potencias coloniais empregadas para manter o control das suas antigas dependencias tralos movementos de independencia.
O
Imperio colonial portugues
foi o primeiro que fixo asentamentos estables en
Africa
(
Cabo Verde
en 1462,
Illa de Fernando Poo
en 1471,
Cabo de Boa Esperanza
en 1488) e o segundo en America (
Brasil
, por
Pedro Alvares Cabral
en 1500). As suas posesions consistian sobre todo no
Brasil
,
Angola
e
Mozambique
, ainda que durante os seus primeiros seculos, mantivo factorias nas costas da India (
Vasco da Gama
, 1498), gran parte das costas africanas, Indias Orientais e
Timor Leste
.
Un dos comercios mais notables na
historia de Portugal
foi o comercio de escravos africanos mediante o metodo do comercio triangular (a metropole enviaba manufacturas as colonias africanas, dende ai enviaba mais manufacturas e escravos ata America e as riquezas deste ultimo ian parar a metropole).
Portugal continuou a expandirse no Brasil ata que se independizou no ano 1822. A pear diso, Portugal mantivo e expandiu as suas colonias africanas ata a independencia en 1974 (Angola) e 1975 (Mozambique).
Coa conquista das
illas Canarias
e a chegada de
Cristovo Colon
a America no
1492
e a primeira volta ao mundo comezada por
Fernao de Magalhaes
e culminada polo segundo de abordo,
Juan Sebastian Elcano
, entre
1520
e
1522
, Espana iniciou un enorme proceso de colonizacion do mundo que culminou coa constitucion do
Imperio Espanol
,
onde nunca se puna o sol
como lle gustaba dicir ao rei
Filipe II de Espana
. Os territorios espanois estendianse por case toda America do Sur e America Central, gran parte do
Caribe
(
Cuba
,
Republica Dominicana
,
Porto Rico
), parte de America do Norte (
Florida
,
Texas
,
California
), Africa (parte de
Marrocos
, o
Sahara Espanol
, as
illas Canarias
,
Guinea Espanola
,
Cabo Juby
,
Rio de Oro
,
Ifni
e
Saguia el Hamra
), Asia (
Filipinas
), Oceania (
Guam
,
Micronesia
,
Palau
, as
Illas Marianas do Norte
).
Os territorios de Espana, acostumaban contar con vicerreis ao mando directo do territorio. Os territorios espanois en America foron organizados en vicerreinados e capitanias. Ademais, contaron cun proceso constitutivo de seu no senso da creacion de cidades en territorio americano (citado en Imperio Romano).
O
Imperio colonial britanico
foi o mais grande do mundo. A
India
era a colonia mais rica, polos seus produtos e a sua poboacion. Foi conquistada entre 1845 e 1848 por unha empresa privada inglesa, a
Compania Britanica das Indias Orientais
. En 1857 estalou unha revolta dos componentes indios das tropas inglesas (
cipayos
). Foi dificil contela, polo que ao conseguilo, a
raina Vitoria
transferiu o poder ao estado. Foi proclamada Emperatriz da India (1876) e mais adiante, os britanicos fixeron expedicions militares para reforzar as fronteiras indias.
O britanicos conquistaron
Norteamerica
(as trece colonias que deron orixe aos
Estados Unidos
e o
Canada
), gran parte de Oceania (como
Australia
e
Nova Zelandia
),
Guiana
e o Caribe (
Xamaica
),
Birmania
, Paquistan e
Malaisia
. En Africa realizaron conquistas dende
Exipto
ata o
oceano Indico
e
Surafrica
, onde tiveron que
enfrontarse
cos antigos colonos neerlandeses (
boers
).
Os territorios coloniais britanicos tiveron reximes de goberno moi diferentes. As colonias en America tinan un rexime de tipo republicano. Poren, a India era gobernada por un vicerrei.
O
Imperio colonial frances
comezou baixo o reinado de
Lois XIII
. Nesa epoca, Francia creou o
Vicerreinado de Nova Francia
, con capital en
Quebec
. Mais tarde, durante
Lois XIV
, creou tamen
Luisiana
, un extenso territorio que abranguia o centro do continente. Tamen fundou a colonia da
Guiana Francesa
e recibiu
Haiti
de Espana. Trala
guerra dos sete anos
, perdida pola Francia de
Lois XV
, a
Luisiana foi regalada a Espana
e
Nova Francia a Gran Bretana
, co que o imperio frances quedaba reducido a Haiti e Guiana.
Despois de Napoleon, Francia comezou a colonizar
Africa Occidental
e o
Sueste Asiatico
. O resultado foi un gran e duradeiro imperio colonial que abranguia un terzo do continente africano,
Madagascar
e Indochina. Este imperio resistiu as duas guerras mundiais, fragmentandose trala
segunda
.
Francia ainda manten territorios de ultramar, coma as
illas
Reunion
e
Mayotte
(no
oceano Indico
preto de
Madagascar
),
Martinica
e
Guadalupe
(no
mar Caribe
) e a
Guiana Francesa
(en
America do Sur
, ao norte do
Brasil
).
Paises Baixos
tamen vai posuir dominios coloniais en Norteamerica (
Nova Amsterdan
), ao norte de Suramerica (
Suriname
),
Indonesia
e alguns puntos de Africa.
Colonias alemas, belgas e italianas
[
editar
|
editar a fonte
]
Tamen Belxica, Italia e Alemana conquistaron nacions e terriorios para sometelos ao dominio colonial. Como por exemplo o
Congo Belga
colonizado polo pais europeo e paradigma da explotacion occidental de
Africa
.
Engadirianse tamen os antes citados, pero tendo en conta so as posesions de cada un a partir deste seculo [ex.: Gran Bretana contabilizariase a India, Australia,
Xibraltar
etc... ou Francia o Imperio Africano (e non a Luisiana). Igual para os restantes.
O colonialismo tivo consecuencias historicas moi importantes tanto dende os puntos de vista economico, demografico, linguistico, cultural, relixioso e politico. No plano economico, a
revolucion industrial
europea requiriu as materias primas procedentes das suas colonias e a forza de traballo, asi como algunhas materias primas basicas.
A consecuencias foron enormes en America, onde a poboacion autoctona moi vulnerable as epidemias de orixe euroasiatica quedou decimada. En Africa as consecuencias demograficas foron menores; Surafrica e un dos paises con maior impacto demografico europeo. En Asia, agas polas fames negras da India de finais do seculo XIX, provocadas polo sistema de producion impuesto cos britanicos as consecuencias tiveron so un impacto transitorio. Dende o punto de vista linguistico, o colonialismo preparou o terreo para o emprego das linguas europeas como linguas diplomaticas e comerciais.
Entre as consecuencias mais negativas podense mencionar a destrucion da sociedade indixena, a explotacion economica total, o cambio dos valores propios dos indixenas e o intento de creacion do imperio continuo, unindo territorios dispares e ademais xerando conflitos para conseguilo, mesmo tendo que evitar outras metropoles.
Escravitude e servidume por contrato
[
editar
|
editar a fonte
]
As nacions europeas entraron nos seus proxectos imperiais co obxectivo de enriquecer as metropoles europeas. A explotacion dos non europeos e doutros europeos para apoiar os obxectivos imperiais era aceptable para os colonizadores. Dous froitos desta axenda imperial foron a extension da escravitude e a servidume por contrato. No seculo XVII, case dous terzos dos colonos ingleses chegaron a America do Norte como servos por contrato.
[
17
]
Os comerciantes de escravos europeos trouxeron gran cantidade de escravos africanos as Americas por mar. Espana e Portugal levaron
escravos africanos
para traballar en colonias africanas como
Cabo Verde
e
San Tome e Principe
, e despois a America Latina, no seculo XVI. Os britanicos, franceses e holandeses unironse ao trafico de escravos nos seculos posteriores. O sistema colonial europeo levou aproximadamente 11 millons de africanos ao Caribe e a America do Norte e do Sur como escravos.
[
18
]
Imperio europeo
|
Destino colonial
|
Numero de escravos importados entre 1450 e 1870
[
18
]
|
Imperio Portugues
|
Brasil
|
3.646.800
|
Imperio Britanico
|
Caribe Britanico
|
1.665.000
|
Imperio Frances
|
Caribe Frances
|
1.600.200
|
Imperio Espnol
|
America Latina
|
1.552.100
|
Imperio Neerlandes
|
Caribe Neerlandes
|
500.000
|
Imperio Britanico
|
America do Norte britanica
|
399.000
|
Abolicionistas
en Europa e America protestaron polo trato inhumano que recibian os escravos africanos, o que levou a eliminacion do comercio de escravos (e mais tarde, da maioria das formas de escravitude) a finais do seculo XIX. Unha escola de pensamento (discutida) apunta ao papel do abolicionismo na
Revolucion Americana
: mentres a metropole colonial britanica comezou a avanzar cara a ilegalizar a escravitude, as elites escravistas das
Trece Colonias
viron isto como un dos motivos para loitar pola sua independencia poscolonial e polo dereito a desenvolver e continuar unha economia baseada en gran parte na escravitude.
[
19
]
- ↑
Definicions no
Dicionario da Real Academia Galega
e no
Portal das Palabras
para
colonialismo
.
- ↑
Tignor, Roger (2005).
Preface to Colonialism: a theoretical overview
. Markus Weiner Publishers. p. x.
ISBN
978-1-55876-340-1
. Consultado o 5 de abril de 2010
.
- ↑
Rodney, Walter (2018).
How Europe underdeveloped Africa
.
ISBN
978-1-78873-119-5
.
OCLC
1048081465
.
- ↑
Margaret Kohn (29 de agosto de 2017).
"Colonialism"
.
Stanford Encyclopedia of Philosophy
.
Stanford University
. Consultado o 5 de maio de 2018
.
- ↑
"Colonialism"
.
Collins English Dictionary
.
HarperCollins
. 2011
. Consultado o 8 de xaneiro de 2012
.
- ↑
Webster's Encyclopedic Unabridged Dictionary of the English Language
, 1989, p. 291.
- ↑
7,0
7,1
Horvath, Ronald J. (1972).
"A Definition of Colonialism"
.
Current Anthropology
13
: 45?57.
doi
:
10.1086/201248
.
- ↑
Veracini, Lorenzo (2010).
Settler Colonialism: A Theoretical Overview
. New York: Palgrave Macmillan. pp.
5
.
ISBN
978-0-230-22097-3
.
- ↑
Bosma, U.; Raben, R. (2008).
Being "Dutch" in the Indies: A History of Creolisation and Empire, 1500?1920
. Singapore: NUS Press. p. 223.
ISBN
978-9971-69-373-2
.
- ↑
Gouda, Frances (2008).
"Gender, Race, and Sexuality"
.
Dutch Culture Overseas: Colonial Practice in the Netherlands Indies 1900?1942
. Equinox. p. 163.
ISBN
978-979-3780-62-7
.
- ↑
Peter N. Stearns, ed.,
An Encyclopedia of World History
(2001) pp 21?238
- ↑
The Le Dynasty and Southward Expansion
- ↑
Charles R. Boxer,
The Portuguese Seaborne Empire, 1415?1825
(1969)
- ↑
Thomas Benjamin, ed.
Encyclopedia of Western Colonialism Since 1450
(3 vol 2006)
- ↑
Advameg, ed. (2010).
"The Trusteeship Council - The mandate system of the league of nations"
.
Encyclopedia of the Nations
. Consultado o 8 de agosto de 2010
.
- ↑
Uzoigw, Godfrey N. (2019). "Neocolonialism Is Dead: Long Live Neocolonialism".
Journal of Global South Studies
36
(1): 59?87.
doi
:
10.1353/gss.2019.0004
.
- ↑
"
White Servitude
Arquivado
2014-10-09 en
Wayback Machine
.", por Richard Hofstadter, Montgomery College
- ↑
18,0
18,1
King, Russell (2010).
People on the Move: An Atlas of Migration
. Berkeley, Los Angeles: University of California Press. p.
24
.
ISBN
978-0-520-26124-2
.
- ↑
Hannah-Jones, Nikole
(14 de agosto de 2019).
"Our democracy's founding ideals were false when they were written. Black Americans have fought to make them true"
.
The New York Times Magazine
.
The wealth and prominence that allowed Jefferson, at just 33, and the other founding fathers to believe they could successfully break off from one of the mightiest empires in the world came from the dizzying profits generated by chattel slavery. In other words, we may never have revolted against Britain if the founders had not understood that slavery empowered them to do so; nor if they had not believed that independence was required in order to ensure that slavery would continue. It is not incidental that 10 of this nation's first 12 presidents were enslavers, and some might argue that this nation was founded not as a democracy but as a slavocracy.
- Albertini, Rudolf von.
European Colonial Rule, 1880?1940: The Impact of the West on India, Southeast Asia, and Africa
(1982) 581 pp
- Benjamin, Thomas, ed.
Encyclopedia of Western Colonialism Since 1450
(2006)
- Cooper, Frederick.
Colonialism in Question: Theory, Knowledge, History
(2005)
- Cotterell, Arthur.
Western Power in Asia: Its Slow Rise and Swift Fall, 1415 ? 1999
(2009) popular history;
excerpt
- Getz, Trevor R. and Heather Streets-Salter, eds.:
Modern Imperialism and Colonialism: A Global Perspective
(2010)
- Jensen, Niklas Thode; Simonsen, Gunvor (2016). "Introduction: The historiography of slavery in the Danish-Norwegian West Indies, c. 1950?2016".
Scandinavian Journal of History
41
(4?5): 475?494.
doi
:
10.1080/03468755.2016.1210880
.
- LeCour Grandmaison, Olivier:
Coloniser, Exterminer ? Sur la guerre et l'Etat colonial
, Fayard, 2005,
ISBN
2-213-62316-3
- Lindqvist, Sven:
Exterminate All The Brutes
, 1992, New Press; Reprint edition (xuno de 1997),
ISBN
978-1-56584-359-2
- Morris, Richard B. and Graham W. Irwin, eds.
Harper Encyclopedia of the Modern World: A Concise Reference History from 1760 to the Present
(1970)
online
- Ness, Immanuel and Zak Cope, eds.
The Palgrave Encyclopedia of Imperialism and Anti-Imperialism
(2 vol 2015), 1456 pp
- Nuzzo, Luigi:
Colonial Law
,
European History Online
, Mainz:
Institute of European History
, 2010, consultado: 17 de decembro de 2012.
- Osterhammel, Jurgen:
Colonialism: A Theoretical Overview
, Princeton, NJ: M. Wiener, 1997.
- Page, Melvin E. et al. eds.
Colonialism: An International Social, Cultural, and Political Encyclopedia
(3 vol 2003)
- Petringa, Maria,
Brazza, A Life for Africa
(2006),
ISBN
978-1-4259-1198-0
.
- Prashad, Vijay
:
The Darker Nations: A People's History of the Third World
, The New Press, 2007.
ISBN 978-1-56584-785-9
- Resendez
, Andres (2016).
The Other Slavery: The Uncovered Story of Indian Enslavement in America
. Houghton Mifflin Harcourt. p. 448.
ISBN
978-0544602670
.
- Ronnback, K. & Broberg, O. (2019) Capital and Colonialism. The Return on British Investments in Africa 1869?1969 (Palgrave Studies in Economic History)
- Schill, Pierre :
Reveiller l'archive d'une guerre coloniale. Photographies et ecrits de Gaston Cherau, correspondant de guerre lors du conflit italo-turc pour la Libye (1911?1912)
, Creaphis, 480 p., 2018 (
ISBN
978-2-35428-141-0
).
Awaken the archive of a colonial war. Photographs and writings of a French war correspondent during the Italo-Turkish war in Libya (1911?1912)
. With contributions from art historian Caroline Recher, critic Smaranda Olcese, writer Mathieu Larnaudie and historian Quentin Deluermoz.
- Stuchtey, Benedikt:
Colonialism and Imperialism, 1450?1950
,
European History Online
, Mainz:
Institute of European History
, 2011, consultado: 13 de xullo de 2011.
- Townsend, Mary Evelyn.
European colonial expansion since 1871
(1941).
- U.S. Tariff Commission.
Colonial tariff policies
(1922), worldwide; 922pp
survey online
- Velychenko, Stephen (2002). "The Issue of Russian Colonialism in Ukrainian Thought. Dependency Identity and Development".
Ab Imperio
2002
(1): 323?367.
doi
:
10.1353/imp.2002.0070
.
Ab Imperio E
- Wendt, Reinhard:
European Overseas Rule
,
European History Online
, Mainz:
Institute of European History
, 2011, consultado: 13 de xuno de 2012.
|
---|
Poderes
| |
---|
Formas de goberno
| |
---|
Reximes e sistemas
| |
---|
Tipos de poder
| |
---|
Clases de estado
| |
---|
Conceptos
| |
---|
Procesos
| |
---|
Divisions administrativas
| |
---|
Cargos
| |
---|
Disciplinas
| |
---|
Ideoloxias
| |
---|
Actitudes
| |
---|