Andres Lapique do Barro
, mais conecido como
Andres do Barro
, tamen conecido como
Andres Dobarro
,
[
1
]
nado en
Ferrol
[
2
]
o
1 de outubro
de
1947
e finado en
Madrid
o
22 de decembro
de
1989
[
3
]
, foi un cantante e actor galego. Conecido popularmente como Andres do Barro, ten o merito de ser dos primeiros cantantes que usaron o
galego
durante o
franquismo
. Malia os atrancos para a expresion musical en galego, varias cancions suas foron numero un nas principais cadeas radiofonicas estatais.
Foi o sexto dos sete fillos de Nicolas Lapique, coronel da
Armada Espanola
, e Consuelo do Barro. Pasaba os verans en
San Martino de Porto
(
Cabanas
), onde entrou en contacto coa
lingua galega
. En 1960 a familia mudouse a
Bilbao
, onde comezou a tocar a
guitarra
e onde coneceu a que seria a sua muller, Paula Lopez. Despois a familia mudouse a Madrid, onde Andres comezou os estudos de Marina Mercante.
A sua primeira actuacion foi no cine Yeca de
Chantada
o
14 de agosto
de
1968
. Tres semanas antes ia cantar no hotel Sarga de Cabanas xunto a membros do colectivo
Voces Ceibes
, pero o concerto -con fins beneficos- cancelouse por non ter permiso. Tras a primeira actuacion, ofreceuse a companias discograficas para gravar un disco. RCA publicoulle en 1969 o seu primeiro EP, mais non lle deron moita publicidade e nun primeiro momento pasou desapercibido.
En 1969 comezou a traballar con
Juan Pardo
, tamen fillo de militar, quen se ofreceu a ser o seu produtor. En novembro, un mes de comezar o
servizo militar
, publicouse o sinxelo "O tren", que acadou axina un grande exito. Comezou a sair en portadas de revistas como
Mundo Joven
, e o
12 de abril
de
1970
realizou o saque de honra no partido de futbol entre o
Celta de Vigo
e o
Pontevedra CF
disputado no
Estadio de Balaidos
. Entre 1969 e 1972 estivo acompanado da banda ferrola
Los Sprinters
, formada en 1965.
En 1970 publicouse o sinxelo "Corpino xeitoso", primeira cancion en galego en estar no numero 1 de
Los 40 Principales
, nas semanas do 12 e o 19 de setembro, acadando difusion logo de actuar nas festas do barrio de
Gracia
, en
Barcelona
. En setembro participou na Feira do Disco de
Valladolid
. A finais de ano editou o seu primeiro LP,
Me llamo Andres Lapique do Barro
, que presentou no Pompon Club da
Coruna
. O disco inclue duas cancions con letra de
Xavier Alcala
, "Teno saudade" e "A uns ollos verdes". Alcala compuxo tamen a letra das pezas "Rapacina" e "Fogar de Breogan".
Capela de Santo Anton en Corveiro.
Entre febreiro e marzo de 1971 realizou unha xira pola
Arxentina
, onde visitou o
Centro Galego de Buenos Aires
, e o
Brasil
. A comezos de ano saiu o seu terceiro sinxelo, "San Anton", cancion referida a
romaria
de
Corveiro
(
Cedeira
). Trala gravacion deste tema, Juan Pardo deixou de ser o seu produtor. En veran saiu o sinxelo "Meu amor", adianto do seu segundo disco, e fixo o seu debut como actor no filme
La red de mi cancion
, dirixido por
Mariano Ozores
e con
Concha Velasco
como coprotagonista. Trala morte do seu pai en agosto, escribiulle a cancion "Llorar por llorar".
En novembro foi a
Lisboa
para unha actuacion televisiva na
RTP
, e desde ali dirixiuse a
Roma
para gravar o LP
¡Pum!
. Foi producido por Ele Juarez nos estudios de RCA. Aproveitou a estancia e gravou versions en castelan e italiano das suas pezas. Na semana do 18 de decembro regresou ao numero 1 de Los 40 Principales con "Pandeirada". Tamen nese ano participou na
curtametraxe
Proyecto A
, onde se incluiron imaxes para a promocion dun tema seu.
En marzo e abril de 1972 estivo de xira en
Mexico
, onde gravou o sinxelo "Amor D. F.", un canto a
emigracion
. En xullo participou no XVII
Festival da Cancion de Benidorm
, onde acadou o terceiro posto e o premio da critica co tema "Las enamoradas", cantado por
Federico Cabo
. Nese mesmo ano
Miguel Rios
propuxolle levar a cabo unha xira conxunta co nome de Conciertos de
rock
y
saudade
, pero o proxecto non saiu adiante. A finais de ano, do Barro presentou a cancion "Bon Nadal", producida polo arxentino
Charlie Leroy
.
En 1973 deu concertos en
Alemana
,
Belxica
,
Paises Baixos
e
Suiza
. Deixou a discografica RCA e fichou por Belter, e en xuno participou na I Muestra Belter no parque de atraccions de
Montjuic
. Xa en 1974 apareceu o seu terceiro disco,
Andres do Barro
, que obtivo pouco exito de critica e mercado. En 1975 saiu o sinxelo "Senora mia", e en 1974 e 1975 a discografica Belter publicou dous compilatorios con cancions ineditas e descartes. En 1976 o selo Impacto publicou un terceiro compilatorio, ao igual cos anteriores chamado
Andres do Barro
.
Entre 1976 e 1980 probou fortuna en Mexico. A volta foi vivir a Coruna, e ao pouco de regresar tivo un accidente de trafico preto de
Lugo
. Da man de
Nonito Pereira
conduciu o programa
Tren de amigos
en Radio Feliz.
[
4
]
Deixou o programa para intentar relanzar a sua carreira e foi vivir a
Ourense
, pero foi estafado polo seu representante.
En 1986 participou no programa
Ruada
da
TVG
. A sua ultima aparicion en television foi en 1989 no programa
Corazonada
, onde o entrevistou
Xose Ramon Gayoso
. Finou no sanatorio cirurxico Virgen del Mar de Madrid por mor dun tumor hepatico. Foi soterrado no
cemiterio de La Almudena
.
Casou con Paula Lopez en
Torrelodones
o
25 de xullo
de
1970
, co almirante
Adolfo Baturone Colombo
-
Ministro de Marina
- como testemuna. Tiveron tres fillos e duas fillas: Andres (1971), Nicolas (1972), Andrea (1973), Paula (1975) e Daniel (1979). A parella separouse a mediados da decada de 1980.
Placa do centenario da lina Betanzos-Ferrol na estacion de Pontedeume, cun fragmento da cancion "O tren".
No ano 2000 o concello de Ferrol adicoulle unha rua, e tempo despois o concello de
Santiago de Compostela
adicoulle unha praza na Choupana.
En 2004 comezou unha serie de homenaxes, iniciada cunha mesa redonda celebrada en Ferrol o 22 de decembro co gallo do 15 aniversario da sua morte. Nela participaron
Maria Yanez
, Andrea Lapique, Xavier Alcala, Nonito Pereira, Anxo Fernandez e
Xurxo Souto
.
[
5
]
[
6
]
No ano 2006
Noel Feans
-guitarrista de
Fanny + Alexander
e coordinador do selo
A Regueifa
- promoveu o
Manifesto Dobarrista
, disco no que trinta grupos galegos facian versions das cancions do cantante ferrolan. O
Manifesto
presentouse en directo no
Teatro Jofre
de Ferrol o 15 de maio de 2007, e foi emitido pola TVG o 2 de xuno. En 2008 estreouse o documental
O tren que me leva
, de Anxo Fernandez.
No 2015
Fernando Fernandez Rego
publicou a biografia do musico ferrolan:
Saudade. Andres do Barro: El musico que llevo el pop gallego al numero uno de ventas,
contando coa colaboracion da familia de Andres.
AGAL
promove a celebracion do
Dia do Orgulho Neofalante
os 1 de outubro polo aniversario da sua data de nacemento.
[
7
]
- Por non poder / A uns ollos verdes / Homes / Deixa que chova
(EP, 1969)
- O tren / Mina Maruxa
(1969)
- Corpino xeitoso / Rapacina
(1970)
- San Anton / Con mais amor
(1971)
- Meu amor / Pois eu
(1971)
- Amor D.F. / Quiero hacer mi casa en el cielo
(1972)
- Bon Nadal / ¡Pum!
(1972)
- Me estoy volviendo loco / A mais belida da vila
(1973)
- Si vienes a San Simon / As namoradinas
(1973)
- Senora mia / Hoxe vai chorar
(1975)