Altea
e unha poboacion e un concello
valenciano
da
comarca
da
Marina Baixa
, na costa da
provincia de Alacant
. O municipio tina 22.648 habitantes en 2007, sobre unha area superficial de 34,40 km².
O concello de Altea linda cos de
L'Alfas del Pi
,
La Nucia
e
Callosa d'en Sarria
(na Marina Baixa) e con
Calp
,
Benissa
e
Xalo
(na
Marina Alta
).
Rua en Altea
As primeiras noticias de poboamento na zona venen dadas polos depositos arqueoloxicos da
cultura ibera
e dos
romanos
que se acharon no termo, asi como dos restos dun acueduto romano denominado “Els Arcs” (Os Arcos). Durante a epoca musulma a poboacion medrou nos arredores do
Rio de Algar
(ou da Salut), nos que se formaron as "alcarias" (casais) de Albalat, Beniasquer e Benimussa, citados no
Llibre del Repartiment
(
Libro do Repartimento
); politicamente pertenceu a taifa de
Denia
, conquistada polo rei
Xaime I de Aragon
en
1244
. Repoboada con cristians catalans, obtivo
carta de poboacion
en
1279
consonte ao foral de
Valencia
.
A torre de Bellaguarda, non lonxe do rio, protexia no seculo XV un poboado (identificado coa actual Altea la Vella), asentado ao pe da serra de
Bernia
. Cara a metade do seculo aparece o "locum et castrum" de Altea sobre o poder xurisdicional da baronia de
Calp
,
Teulada
e
Benissa
, cando o titular, Francesc de Palafox, desexou reedificalo e fortalecelo. Asi nas
Cortes valencianas
de
1604
dise que o senor da baronia "
ha fet una vila nomenada Altea, cercant-la ... en la qual esta compres lo castell nomenat de Altea, olim de Bellaguarda
" (
fixo unha vila nomeda Altea, cercandoa, na cal esta comprendido o castelo dito de Altea ou de Bellaguarda
). No
1617
, Jaume de Palafox outorga escritura de nova poboacion, pola que cede os dereitos da propiedade util en
enfiteuse
a 48 familias. E a nova e actual vila de Altea, cun "
asiento en la pendiente de un montecillo, a modo de una pina
". En
1705
a baia de Altea acolle a escuadra angloneerlandesa, e o reitor Marti Morales e mais o vigairo
Jaume Ripoll
, xunto coa vecinanza, apoian o desembarco de Basset e doutros seguidores do
arquiduque Carlos
. Altea facilitou asi a toma de
Denia
e de
Valencia
. O
seculo XVIII
marca a auxe
agricola
,
pesqueira
, comercial e demografica, acabando a centuria con 5.000 habitantes. En dito seculo, polo menos trescentos alteans servian na marina real. Durante o XIX a vida oficial e comercial trasladouse para o nucleo urbano proximo do mar, que se consolidou no
seculo XX
.
Baia de Altea
A poboacion, 22.648 habitantes en
2007
, esta repartida entre os 3 nucleos que hai no seu termo, de 34,4 km²: Altea, Altea la Vella e L’Olla. A
agricultura
,
citricos
e
nespereiras
e a
pesca de arrastre
constituiron a base da sua economia, pero desde os anos da decada de 1950, o
turismo
impulsou o crecemento, e converteuse no factor economico mais importante.
Altea esta asentada nunha baia, que cerran a Punta de Albir e o Morro Toix, protexida pola
serra de Bernia
. Ofrece un casco antigo ainda abondo conservado que foi refuxio de artistas e intelectuais. A costa posue praias de grava e
cantis
de grande encanto paisaxistico. O rio do Algar atravesa e rega o municipio; a
Serra Gelada
co faro de Altea; a cima de
Bernia
(1.121 m); os
illotes de Pila
e da
Olla
; as praias da Olla; Cap Negret, coa Cova del Frare, o Portet e a Cala del Soio; as calas da Roda e a de Cap Blanc. A 3 km situase Altea la Vella.
Igrexa da Nosa Senora da Consolacion
A poboacion estivo amurallada e posue un castelo, mais o crecemento urbanistico non deixou case restos visibeis. O mesmo sucedeu en
Altea la Vella
, que tina un pequeno castelo, conecido como o
Castellet
do que non fica nada.
O patrimonio artistico presenta:
- Igrexa da Mare de Deu del Consol (Nosa Senota da Consolacion), con cupula de ceramica azul e branca, que orixina unha das postais mais conecidas da Marina.
- Torre de Bellaguarda
, torre vixia construida no seculo XVI, hoxe rehabilitada.
- Torre Galera
, outra torre vixia, de planta circular, actualmente reformada e de propiedade particular.
- Mosteiro da Olla.
- San Francisco.
- Santa Ana, en Altea la Vella.
- Museo Kritikian de Ciencias Naturais.
- Museo Ramon Navarro.
- Museo Rocafort (Museo do automobil)
- Pazo das Artes de Altea -
Museo etnico da musica
- Campus de Belas Artes da
Universidade Miguel Hernandez
.
A gastronomia de Altea basease no
arroz
, presentado
a banda
,
en caldeiro
,
ao forno
,
con fabas e polbo
(
amb fesols i polp
),
empedrado
. Como cabe a unha vila marineira e mediterranea, o marisco e o peixe, presentanse en fritido ou grellado ou na especialidade da zona, "
el cruet
".