A
adenosina
e un
nucleosido
formado pola union da
adenina
cunha
ribosa
(ou ribofuranosa) por medio dun
enlace glicosidico
β-N
9
. A adenina que conten e unha
purina
sintetizada a partir da degradacion de
aminoacidos
como
metionina
,
treonina
,
valina
e
isoleucina
e do
AMP
.
[
1
]
Utilizase como farmaco en certas doenzas cardiacas. Cando se une a un fosfato orixina o
nucleotido
AMP
, que forma parte do sistema AMP/ADP/ATP, que e fundamental no almacenamento e cesion de enerxia na celula.
A adenosina ten unha importante funcion en procesos
bioquimicos
, tales como a trasferencia de
enerxia
, en forma dos nucleotidos
ATP
e
ADP
, e a
transducion de sinais
en forma de
adenosin monofosfato ciclico
ou AMPc.
A adenosina desempena un importante papel como
neuromodulador
no
sistema nervioso central
, a traves da interaccion cos seus receptores A1, A2A, A2B e A3, amplamente distribuidos nos tecidos do corpo producindo
vasodilatacion
,
[
2
]
broncoconstricion
,
inmunosupresion
etc.
[
3
]
Tamen ten efectos sedantes e inhibitorios sobre a actividade neuronal. A
cafeina
diminue o sono precisamente polo bloqueo do receptor de adenosina, polo que e un antagonista da adenosina. A adenosina aumenta o sono
NMOR
(sobre todo no estadio IV) e tamen o
MOR
. Cando se aplica un inhibidor da desaminase de adenosina (desoxicoformicina) incrementase o NMOR. Observouse o mesmo efecto co precursor da adenosina, a
S-adenosil homocisteina
.
Ainda non esta identificado o papel xogado pola adenosina na vixilia, pois os receptores de adenosina A1 tras a privacion de NMOR estan elevados, poren os niveis de adenosina as 48 horas de abstinencia non estan altos.
Existen tres clases de
receptores de adenosina
, denominados A1, A2 e A3.
- Receptor A1
: esta unido a unha proteina GTP-dependente (
proteina G
) de tipo inhibidor (Gi1), que inhibe o encima
adenilato ciclase
. En consecuencia a sua union coa adenosina provoca unha diminucion da concentracion intracelular do
segundo mensaxeiro
AMP ciclico
. A activacion do receptor A1 e responsable do
bloqueo atrio-ventricular
, que se observa despois da administracion de adenosina como farmaco.
- Receptores A2a e 2b
: estan unidos a unha proteina G activadora (Gs) e elevan a producion de AMP ciclico. Os efectos celulares deste mensaxeiro estan mediados pola
proteina quinase dependente de AMPc
(PKA) e por algunhas quinases sensibles aos mitoxenos (
MAPKs
). O receptor A2a media a
vasodilatacion
mentres que o receptor A2b media a
broncocostricion
. A diferenza entre os receptores 2a e 2b debese ao feito de que o receptor 2b ademais pode ligarse tamen a outra proteina G, chamada Gq. Esta estimula o catabolismo de certos
fosfolipidos
de membrana, que por medio de dous segundos mensaxeiros mobilizan os depositos intracelulares de
calcio
e activan algunhas
proteina quinases
lipido-dependentes (
PKC
) e sensibles aos
mitoxenos
(MAPK).
- Receptor A3
: unese a unha
isoforma
de proteina G inibitoria (Gi3) e igual ca o receptor A1 reduce a producion citosolica de AMP ciclico. A union da adenosina ao receptor A3 determina a inhibicion da degranulacion dos
neutrofilos
e interven na proteccion do
miocardio
durante a
isquemia
. Estudos mais recentes confirmaron que esta tamen implicado na patoxenese da asma.
Como
farmaco
a adenosina utilizase para reverter a
taquicardia supraventricular paroxistica
ao bloquear o
nodulo auriculoventricular
.
[
4
]
Administrada por
via endovenosa
deprime a actividade do
nodo sinusal
e utilizase para a conversion rapida a
ritmo sinusal
das
arritmias supraventriculares de reentrada
.
[
5
]
A adenosina actua como un neuroprotector ao inhibir a transmision excitatoria de receptores A1. Este nucleosido purico endoxeno cando estimula os seus receptores A1 cardiacos
[
6
]
activa unha corrente de saida de
K
+
sensible a
acetilcolina
na
auricula
,
nodo sinusal
, e
nodulo auriculoventricular
, o que da como resultado o acurtamento da duracion do
potencial de accion
, hiperpolarizacion e fai lenta a automaticidade normal.
Tamen inhibe os efectos electrofisioloxicos do aumento de
adenosin monofosfato ciclico
(AMPc) intracelular, que ocorre coa activacion simpatica. Para iso inhibe a entrada de
Ca
2+
estimulada polo AMPc, o que tamen deprime a frecuencia das celulas do nodo sinoauricular e a velocidade de conducion a traves do nodo auriculoventricular,
[
7
]
a vez que prolonga o periodo refractario deste.
Administrada por via IV produce unha rapida elevacion da
presion arterial
seguida de hipotension e
taquicardia
.
A adenosina produce unha resposta farmacoloxica de curta duracion porque e rapidamente metabolizada por degradacion
encimatica
no
sangue
e en tecidos perifericos (pola combinacion de accions dunha
adenosin desaminase
e unha
quinase
fosforilante
). Por este motivo, administrase por via IV por via intravenosa de forma rapida, preferentemente por medio dun cateterismo cardiaco, baixo monitorizacion medica en ambiente hospitalario.
[
8
]
E unha molecula igual a adenosina formada tamen por adenina pero con 2-
desoxirribosa
en lugar de ribosa, polo que e un desoxirribonucleosido. Cando se lle une un fosfato en posicion 5' forma o nucleotido dAMP, que forma parte do ADN.
Un derivado da desoxiadenosina e a 3-desoxiadenosina (con 3-desoxirribosa), tamen chamada cordicepina (
Cordycepin
), que interfire na sintese do ARN e ten propiedades antitumorais
[
9
]
, e que carece do OH do carbono 3' en lugar do do 2'.
- ↑
"Visao Bioquimica. Desenvolvido na Universidade de Brasilia"
. Arquivado dende
o orixinal
o 02 de xullo de 2007
. Consultado o 06 de xullo de 2011
.
- ↑
Instituto Quimico Biologico - Vademecum
- ↑
European Bioinformatics Institute
.
[1]
- ↑
Gonzalez-Hermosillo, J. A.; Colin Lizalde, Luis; Huarte Hernandez, Yaeli; Micheli, Alfredo de; Iturralde Torres, Pedro; Guevara-Valdivia, Milton E. (2002-9).
"Utilidad de la adenosina para evidenciar bloqueo auriculo-ventricular avanzado paroxistico como causa de sincope"
.
Archivos de cardiologia de Mexico
72
(3): 227?232.
ISSN
1405-9940
.
- ↑
"Il Network Xagena"
. Arquivado dende
o orixinal
o 28 de setembro de 2007
. Consultado o 06 de xullo de 2011
.
- ↑
Tomas Ravina, Paula Ravina y Maria LR Suarez. Inestabilidad auricular tras adenosina. Rev Esp Cardiol 2004; 57: 594 - 595. ISSN: 1579-2242; DOI articulo: 10.1157/13062929.
[2]
Arquivado
06 de xullo de 2007 en
Wayback Machine
.
- ↑
Arquivos Brasileiros de Cardiologia.
[3]
- ↑
"Bayer Health Care. Manual de Farmacos de Urxencias"
. Arquivado dende
o orixinal
o 24 de agosto de 2007
. Consultado o 06 de xullo de 2011
.
- ↑
Siev, M., Weinberg, R. and Penman, S. (1969).
"The selective interruption of nucleolar RNA synthesis in HeLa cells by cordycepin"
.
J. Cell Biol.
41
(2): 510?520.
PMC
2107749
.
PMID
5783871
.
doi
:
10.1083/jcb.41.2.510
.