An tSeirbea-Chroitis
srpskohrvatski jezik
,
hrvatskosrpski jezik
,
хрватскосрпски ?език
,
српскохрватски ?език
,
хрватскосрпски
,
српскохрватски
,
hrvatskosrpski
agus
srpskohrvatski
|
---|
|
Cineal
| teanga
,
macraitheanga
,
teanga bheo
agus
teanga pholalarnach
|
---|
|
Cainteoiri duchais
| 19,000,000 (2022)
|
---|
Stait
| An Bhoisnia-Heirseagaivein
,
an tSeirbia
,
an Chroit
agus
Montaineagro
|
---|
|
|
|
teanga dhaonna
teangacha Ind-Eorpacha
teangacha Bailt-Slavacha
teangacha Slavacha
teangacha Slavacha deisceartacha
Western South Slavic
(en)
|
|
Coras scribhneoireachta
| Gaj's Latin alphabet
(en)
,
Serbian Cyrillic alphabet
(en)
,
Aibitir Choireallach
agus
aibitir Laidineach
|
---|
Staidear ag
| Serbo-Croatian studies
(en)
|
---|
|
ISO 639
-1
| sh
|
---|
ISO 639-2
| luach ar iarraidh
|
---|
ISO 639-3
| hbs
|
---|
Glottolog
| sout1528
|
---|
Linguasphere
| 53-AAA-g
|
---|
Ethnologue
| hbs
|
---|
ASCL
| 3507
|
---|
IETF
| sh
|
---|
Seirbea-Chroitis
no
Croite-Sheirbis
a thugtar ar an
teanga
ata a labhairt sa
Chroit
, sa
tSeirbia
, sa
Boisnia-Heirseagaivein
agus i
Montaineagro
. Sa chiall chung, ba i an tSeirbea-Chroitis an leagan caighdeanaithe a bhi in usaid oifigiuil san
Iugslaiv
sna blianta
1954
-
1991
, sa bhreis ar an t
Sloiveinis
agus ar an
Mhacadoinis
. Ta an teanga chaighdeanaithe seo bunaithe ar an gcanuint ud
?tokavski
, go hairithe ar an leagan di ar a dtugtar
novo?tokavski
, is e sin,
?tokavski
nua. Ce go bhfuil na Bosnaigh, na Seirbiaigh, na Crotaigh agus na Montaineigrinigh fein ag iarraidh caighdeain da gcuid fein a fhorbairt, nil siad ag iarraidh aon chanuint eile seachas an
novo?tokavski
a usaid mar dhushraith don chaighdean nua.
Dealraionn se gurbh e an teangeolai Sloiveanach Jernej Kopitar ba luaithe a bhain usaid as an tearma fein "Seirbea-Chroitis", ce gur feidir gurbh e an Slovacach Pavel Jozef ?afarik a cheadcheap an focal. Is e ainm eile a bhi in usaid san am na "Illiris", ach ta se nios coitianta "Illiris" a thabhairt ar an tseanteanga hipiteiseach as ar fhorbair an
Albainis
. Faoi lar na
naou haoise deag
, chaighdeanaigh na teangeolaithe Seirbiacha agus Crotacha an teanga in eineacht, ionas go mbeadh se indeanta usaid a bhaint as na
litreacha Coireallacha
agus Laidineacha araon leis an teanga a bhreacadh sios. Ba e an
bealoideasoir
Seirbiach Vuk Stefanovi? Karad?i? a bhi i gceannas ar an gcaighdeanu Coireallach, agus an Crotach Ljudevit Gaj agus an Seirbiach đuro Dani?i? a shocraigh an ceartlitriu
Laidineach
. Bhi se i gceist acu go mor mor go seasfadh gach litir Choireallach d'aon litir amhain sa leagan
Laidineach
agus a mhalairt, rud a fhagann go bhfuil leagan Seirbiach na haibitre Coireallai sach difriuil leis an leagan Ruiseach. Mar shampla, is mar
Югославия
a scriobhann na
Ruisigh
ainm
na hIugslaive
, ach is e
?угослави?а
an leagan
Seirbise
. (
Jugoslavija
an litriu Croitise.)
Is ar eigean a usaideann na cainteoiri fein an tearma sin "Seirbea-Chroitis" inniu, ach mar sin fein ta se praiticiuil "Seirbea-Chroitis" a thabhairt ar na leaganacha eagsula caighdeanacha ata bunaithe ar an gcanuint ud
novo?tokavski
.
Sa stor focal is mo a aithnitear na difriochtai idir an tri theanga chaighdeanach inniu. An chuid is mo de na focail ata difriuil sna leaganacha caighdeanacha, afach, tuigeann cainteoiri na gcanuinti go leir iad.
Gaeilge
|
Seirbis
|
Croitis
|
Boisnis
|
mile
|
hiljada
(focal on nGreigis e seo)
|
tisu?a
(focal Slavach e seo)
|
hiljada
|
monarcha
|
fabrika
(focal e seo
a thainig
on nGearmainis)
|
tvornica
|
fabrika
tvornica
|
ris
|
pirina?
|
ri?a
|
ri?a
|
meacan dearg
|
?argarepa
|
mrkva
|
mrkva
|
treabhsar
|
pantalone
|
hla?e
|
hla?e
pantalone
|
ceol
|
muzika
|
glazba
|
muzika
|
leabharlann
|
biblioteka
|
knji?nica
|
biblioteka
|
aran
|
hleb
|
kruh
|
hljeb
(go bunusach,
is ionann e seo
agus an focal Seirbise,
ach amhain
go bhfuil
caighdean na Boisnise
bunaithe ar an
leagan "ijekavski"
den chanuint "?tokavski")
|
milaois
|
milenijum
|
tisu?lje?e
|
milenij
milenijum
|
spionaiste
|
spana?
|
?pinat
|
?pinat
|
sacar
|
fudbal
|
nogomet
|
fudbal
nogomet
|
traein
|
voz
|
vlak
|
voz
|
tonn
|
talas
val
|
val
|
talas
val
|
pearsa
duine
|
lice
osoba
|
osoba
|
lice
osoba
|
mimhuinte
|
nevaspitan
|
neodgojen
|
neodgojen
|
(do chuid) fein
|
sopstveno
vlastito
|
osobno
vlastito
|
vlastito
sopstveno
|
bealach
bothar
rod
|
put
drum
(Focal on nGreigis
e "drum")
|
cesta
put
|
put
cesta
|
dola bothair
|
drumarina
putarina
|
cestarina
|
putarina
|
deaid
athair
|
tata
|
tata
|
tata
babo
|
trata
|
paradajz
|
raj?ica
|
paradajz
|
glacadh le rud
faomhadh
|
prihvatati
|
prihva?ati
|
prihvatati
|
sona
|
sre?an
sretan
|
sretan
|
sretan
|
tuiscint
|
shvatati
|
shva?ati
|
shvatati
|
breith ar rud
rud a cheapadh
|
hvatati
|
hvatati
|
hvatati
|
Mar a duradh, ta an tri chaighdean bunaithe ar an mor
chanuint
ud "?tokavski", agus, le bheith beacht, ar an leagan de ar a dtugtar "novo?tokavski", is e sin, "?tokavski" nua. Sa
chanuint
seo, ni feidir an bheim a chur ar an siolla deireanach. Mar sin,
izvini
an focal ar "gabh mo leithsceal" sa
Ruisis
agus sa tSeirbea-Chroitis araon, ach is ar an dara siolla on deireadh ata an bheim sa tSeirbea-Chroitis (
izvini
), ce go bhfuil se ar an siolla deireanach (
izvini
) sa Ruisis.
Ta leaganacha eagsula den
novo?tokavski
fein ann, afach, agus is i an phriomhdhifriocht ata eatarthu na an guta a rinneadh den tseanghuta Slavach ar a dtugtar
jatj
no
yat
i dteanga an leinn Shlavaigh.
Yat
an t-ainm Ruisise ar an litir (nach n-usaidtear a thuilleadh) a sheas don ghuta seo in aibitir na Ruisise - ?. Creidtear gur [æː] a bhi ann ar dtus, is e sin, an guta a chloisfea san fhocal
Gaeilge
bean
mar a fhuaimnitear i gConamara e. D'fhorbair an guta seo ar bhealai eagsula i gcanuinti difriula na Seirbea-Chroitise. I gcuid de na canuinti rinneadh defhoghar de a scriobhtar mar "je" no "ije"; tugtar "jekavski" no "ijekavski" ar na canuinti seo. Cuid eile aris, deanann siad "i" de, agus "ikavski" an tearma duchasach ar na canuinti seo. "Ekavski" a thugtar ar na canuinti a rinne gnath-"e" den ghuta.
Ni thugann caighdean ar bith aitheantas don "ikavski", canuint a chloistear ar chosta na Croite, in aiteanna cosuil le Dubrovnik. Glactar leis an da leagan, idir "ijekavski" agus "ekavski" sa tSeirbis (an dara leagan amhain a thaispeantar faoin "tSeirbis" sa tabla thuas), ach is e an leagan "ijekavski" an t-aon leagan a cheadaitear sa Chroitis agus sa Bhoisnis.