Riocht Aontaithe na Breataine Moire agus Thuaisceart Eireann

On Vicipeid, an chiclipeid shaor.
(Athsheolta o Riochta Aontaithe )
Bosca Geografaíocht PholaitiúilRiocht Aontaithe na Breataine Moire agus Thuaisceart Eireann
United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland (en-gb) Cuir in eagar ar Wikidata
Bratach Armas
Bratach Armas

Cuir in eagar ar Wikidata

Aintiun God Save the King Cuir in eagar ar Wikidata

Mana Dieu et mon droit Cuir in eagar ar Wikidata
Suiomh
Map
  54°36′N 2°00′W  /  54.6°N 2°W  / 54.6; -2

Priomhchathair Londain Cuir in eagar ar Wikidata
Daonra
Iomlan 67,326,569 (2021) Cuir in eagar ar Wikidata
• Dlus 277.64 hab./km²
Teanga oifigiuil Bearla ( de facto ) Cuir in eagar ar Wikidata
Tireolaiocht
Cuid de Comhlimistear Taistil Cuir in eagar ar Wikidata
Achar dromchla 242,495 km² Cuir in eagar ar Wikidata
Pointe is airde Beinn Nibheis (1,344 m) Cuir in eagar ar Wikidata
Pointe is isle The Fens (?4 m) Cuir in eagar ar Wikidata
Ar theorainn le
Sonrai stairiula
Leanann se/si Riocht Aontaithe na Breataine Moire agus na hEireann Cuir in eagar ar Wikidata
Cruthu 6 Nollaig 1921 :  ( An Conradh Angla-Eireannach )
12 Aibrean 1927
Eachtra thabhachtach
Saoire phoibli
Eagraiocht pholaitiuil
Coras rialtais monarcacht bhunreachtuil Cuir in eagar ar Wikidata
Comhlacht feidhmiuchain Rialtas na Riochta Aontaithe Cuir in eagar ar Wikidata
Comhlacht reachtach Parlaimint na Riochta Aontaithe Cuir in eagar ar Wikidata
• Monarc na Riochta Aontaithe Cuir in eagar ar WikidataSeoirse V na Riochta Aontaithe (?1936) Cuir in eagar ar Wikidata
• Priomh-Aire na Riochta Aontaithe Cuir in eagar ar WikidataRishi Sunak (2022?) Cuir in eagar ar Wikidata
Udaras breithiunach is airde Cuirt Uachtarach na Riochta Aontaithe Cuir in eagar ar Wikidata
Eacnamaiocht
OTI ainmniuil 3,122,480,345,925 $ (2021) Cuir in eagar ar Wikidata
Airgeadra punt steirling Cuir in eagar ar Wikidata
Aitheantoir tuairisciuil
Lonnaithe i gcrios ama
Fearann Idirlin barrleibheil .uk agus .gb Cuir in eagar ar Wikidata
Glaochod +44 Cuir in eagar ar Wikidata
Uimhir theileafoin eigeandala 999 agus 112 Cuir in eagar ar Wikidata
Cod tire GB Cuir in eagar ar Wikidata
Cod ISO 3166-2 GB-UKM Cuir in eagar ar Wikidata
Cod NUTS UK Cuir in eagar ar Wikidata
Eile

Suiomh greasain gov.uk Cuir in eagar ar Wikidata
Pinterest: number10gov Cuir in eagar ar Wikidata

Is eard ata i Riocht Aontaithe na Breataine Moire agus Thuaisceart Eireann , [1] ar a dtugtar An Riocht Aontaithe ( RA ) agus An Bhreatain fosta ( Bearla : United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland no United Kingdom no UK ), na stat neamhdhlisteanach e ata suite siar o thuaidh o chosta Mhor-Roinn na hEorpa . Airionn an tir oilean na Breataine Moire , an chuid thoir thuaidh d’ oilean na hEireann , agus go leor oilean nios lu eile. Is e Tuaisceart Eireann e an t-aon chuid den RA a bhfuil teorainn talun aige le stat eile ? Poblacht na hEireann . Is e Tuaisceart Eireann e an t-aon chuid den RA a bhfuil teorainn talun aige le stat ceannasach eile nuair nach nglactar na Spleachais ( Giobraltar agus Akrotiri agus Dhekelia ) san aireamh. Ta teorainn idir Giobraltar agus an Spainn, chomh maith leis sin ta teorainn ag Akrotiri agus Dhekelia le Poblacht na Cipire agus ag Dhekelia le Poblacht Thuaisceart na Cipire (ata faoi cheannas Turcaigh an oileain ach nach bhfuil aitheantas idirnaisiunta aige), agus an Crios Maolanach de chuid na NA a scarann an da thir ar an oilean. Seachas an teorainn talun seo, bionn an tAigean Atlantach thart timpeall na tire ar fad siar agus o thuaidh, bionn an Mhuir Thuaidh ina lui soir, Muir nIocht o dheas agus Muir Eireann siar.

Is i foirm rialtais na tire i monarcacht bhunreachtuil le coras parlaiminteach. Is i cathair Londain i an phriomhchathair. Ta 4 thir chomhdheanaimh sa RA: Tuaisceart Eireann , Alba , An Bhreatain Bheag agus Sasana . [2] Ta fo-rialtais chineachta ag na chead 3 chinn acu seo, a bhfuil cumhachtai athraitheacha acu [3] [4] bunaithe ina bpriomhchathracha, Beal Feirste , Dun Eideann agus Caerdydd faoi seach. Gaolmhar leis an RA gan a bheith ina gcodanna di ata 3 Spleachas na Coronach : Geansai , Geirsi agus Manainn . [5] Ta 14 Chrioch Thar Lear . [6] Is ionann iad seo agus piosa iarmharacha de Impireacht na Riochta Aontaithe , ina raibh beagnach ceathru iomlan de dhromchla an domhain ag deireadh an 19u haois agus toiseacht an 20u haois. Ba i an Impireacht i an ceann is mo riamh ar domhan. Tchitear tionchar na RA i leitheadulacht an Bhearla mar mhean cumarsaide, cultur na nOilean Briotanach , agus corais dli i dtiortha ar fud na cruinne.

Is tir fhorbartha i an RA, a bhfuil an cuigiu geilleagar is mo ar domhan aige de reir OTI ainmneach agus an naou ceann is mo ar domhan de reir Paireachta Cumhacht Cheannaigh . Ba i an chead tir thionsclaioch ar domhan i [7] agus an neart is tabhachtai ar domhan i rith an 19u haois agus go luath san 20u haois. [8] Deantar tagairt go seadh don RA mar neart ollmhor agus ta go foill cumhachtai ollmhora aigi i leith na heacnamaiochta, an chultuir, an mhileata agus na n-eolaiochtai aici, mar aon le tionchar nach beag go hidirnaisiunta. [9] [10] Is stat nuicleach aitheanta e agus caitheann se an ceathru caiteachas is mo ar domhan ar chursai mileata. [11]

Ta tuairim is 65 milliun duine ina gconai sa Riocht Aontaithe: breis is 55 milliun i Sasana , cuig mhilliun in Albain , tri mhilliun sa Bhreatain Bheag agus cupla milliun i d Tuaisceart Eireann .

Rinne Sasana concas ar an mBreatain Bheag i rith na Meanaoise. Chruthaigh Acht an Aontais 1707 Riocht Aontaithe na Breataine Moire, agus chruthaigh Acht an Aontais 1800 Riocht Aontaithe na Breataine Moire agus na hEireann. Nuair a bhain Saorstat Eireann a neamhspleachas amach san fhichiu cead, cruthaiodh Riocht Aontaithe na Breataine Moire agus Thuaisceart Eireann.

Is stat aonadach e an Riocht Aontaithe, rialaithe faoi monarcacht bhunreachtuil agus coras parlaiminteach, lena shuiochan rialtais sa phriomhchathair, Londain .

Geilleagar [ cuir in eagar | athraigh foinse ]

Usaidtear an punt steirling mar airgeadra sa Riocht Aontaithe. Dar le tuairisc na bliana 2022 on gCiste Airgeaduil Idirnaisiunta , is e geilleagar na Riochta Aontaithe an 9u ceann is mo ar domhan de reir olltairgeacht intire ( OTI ) paireachta cumhacht cheannaigh (PCC), agus an 6u ceann de reir OTI ainmniula. De reir OTI PCC de reir chonaithigh, is an 26u geilleagar is mo ar domhan ata ag an Riocht Aontaithe, e ar $55,862 don chonaitheach.

De reir Inneacs Forbartha Daonna, Socraithe don Eagothroime, 2021 na Naisiun Aontaithe ( en ), inneacs a dheanann iarracht an caighdean maireachtala a thomhas i ngach tir de reir gneithe eacnamaiochta agus neamheacnamaiochta, is i an 16u tir is forbartha ar domhan i an Riocht Aontaithe, as 156 tir a tomhaiseadh, cothrom leis an tSeic , leis an tSeapain , agus le Lucsamburg . [12] Da mbeadh an Riocht Aontaithe ina ballstat san Aontas Eorpach , chuirfeadh se sin ar an 9u tir ba fhorbartha san eagraiocht sin i. I dTuarascail Sonas Domhanda 2018 na Naisiun Aontaithe, meaadh gurbh i an Riocht Aontaithe an 19u tir ba shona, as 156 thir.

Is i an earnail seirbhise (no an triu earnail ) an earnail is mo i ngeilleagair na tire, agus timpeall ar 80% de phostanna sa Riocht Aontaithe san earnail seo. [13] I Mi na Samhna 2019, bhi rata difhostaiochta na tire ar 3.7%, an seachtu leibheal is lu san Aontas Eorpach da mbeadh an Riocht Aontaithe pairteach san eagraiocht sin. [14]

Tagairti [ cuir in eagar | athraigh foinse ]

  1. Sa Riocht Aontaithe agus sna Spleachais, aithnitear teangacha eile go dleathach mar theangacha duchasacha regiunacha faoin Chairt Eorpach um Theangacha Reigiunacha agus Mionlaigh . In achan cheann acu seo is e ainm na tire:
    • Coirnis : Rywvaneth Unys Breten Veur ha Kledhbarth Iwerdhon ;
    • Gaeilge : Riocht Aontaithe na Breataine Moire agus Thuaisceart Eireann ;
    • Albainis : Unitit Kinrick o Great Breetain an Northren Irland ;
      • Ulster-Scots : Claught Kangrick o Docht Bratain an Norlin Airlann
        no Unitet Kangdom o Great Brittain an Norlin Airlann ;
    • Gaeilge na hAlban : Rioghachd Aonaichte na Breatainne Moire is Eireann a Tuath ;
    • Breatnais : Teyrnas Unedig Prydain Fawr a Gogledd Iwerddon
  2. " Tiortha laistigh de thir ".
  3. " Titim i lion na mac leinn sa RA ". BBC News .
  4. " Foramhairc Tiortha: An Riocht Aonraithe ". Cartlannaiodh an bunleathanach ar 2010-04-04. Data rochtana: 2013-01-20.
  5. " Bunfhirici na Riochta Aontaithe ". Cartlannaiodh an bunleathanach ar 2012-10-03. Data rochtana: 2013-01-20. “The full title of this country is 'the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland'. 'The UK' is made up of England, Scotland, Wales, and Northern Ireland. 'Britain' is used informally, usually meaning the United Kingdom. 'Great Britain' is made up of England, Scotland and Wales. The Channel Islands and the Isle of Man are not part of the UK.”
  6. " Ag Obair le Spleachais Thar Lear ".
  7. Mathias, P. (2001). "{{{title}}}". Londain: Routledge.  
  8. Ferguson, Niall (2004). "{{{title}}}". New York: Basic Books.  
  9. " Ta deis ag Cameron an RA a thabhairt chun bearr a fheabhais in athuair ". The Australian .
  10. " Is i an RA an naisiun is cumhachtai ar domhan ". The Independent .
  11. " Na 15 Thir is mo Caithimh i 2011 ". Military Expenditures . Cartlannaiodh an bunleathanach ar 2010-03-28. Data rochtana: 2013-01-20.
  12. Naisiuin Aontaithe (2019). " Human Development Report 2019 - Overview " (Bearla). Data rochtana: 15-03-2020.
  13. Lorna Booth (2019-01-11). " Components of GDP: Key Economic Indicators ".  
  14. " Unemployment statistics - Statistics Explained ". ec.europa.eu . Data rochtana: 2019-01-26.