Riocht na hIodaile
Regno d'Italia (it)
Bratach Armas
Aintiun	Marcia Reale
Suiomh
41°54′N 12°30′E  /  41.9°N 12.5°E  / 41.9; 12.5
Priomhchathair	Torino , Florans agus An Roimh
Daonra
Iomlan	22,182,000 (1861)
• Dlus	71.51 hab./km²
Teanga oifigiuil	an Iodailis
Reiligiun	Caitliceachas
Tireolaiocht
Cuid de	Na Comhghuaillithe sa Chead Chogadh Domhanda Triple Alliance (en) (?1915)
Achar dromchla	310,196 km²
Ar theorainn le	Stat Conaidhme na hOstaire An Ostair-Ungair Impireacht na hOstaire Democratic Federal Yugoslavia (en) Cead Phoblacht na hOstaire Gearmain na Naitsithe
Sonrai stairiula
Leanann se/si	Poblacht na hOstaire Gearmanai , Imperial Free City of Trieste (en) , Free State of Fiume (en) , Riocht an Da Shicil agus Riocht na Sairdine
Cruthu	17 Marta 1861 :  cuis leis seo  Proclamation of the Kingdom of Italy (en)
Discaoileadh	18 Meitheamh 1946
A leanuint ag	an Iodail agus Fascist Italy (en)
Eachtra thabhachtach	Proclamation of the Kingdom of Italy (en)
Eagraiocht pholaitiuil
Coras rialtais	monarcacht bhunreachtuil , monarcacht pharlaiminteach , stat aonphairti (polaitiocht) , udarasaiochas agus deachtoireacht
• Ceannaire stait	Vittorio Emanuele II na Savai (1861?1878)
Eacnamaiocht
Airgeadra	lira na hIodaile

Riocht na hIodaile ( Iodalais: Regno d'Italia ) ar an stat a mhair on bhliain 1861, nuair a fograiodh Vittorio Emanuele II na Savai ina Riocht na hIodaile, go dti 1946 , nuair d'fhag reifreann bunreachta iarmhairti tubaisteacha ar thacaiocht an phobail don mhonarcacht agus bunaiodh  Poblacht na hIodaile  ina hait. Bunaiodh an stat mar thoradh ar aontu na hIiodaile , faoi thionchar Riocht na Sairdine , gur feidir a mheas mar a reamhtheachtai dlithiuil.

D'fhogair an Iodail cogadh ar an Ostair i gcomhphairtiocht leis an Phruis  sa bhliain 1866 agus fuarthas an reigiun Veneto , tar eis a mbua. Chuaigh trupai Iodalacha isteach sa  Roimh sa bhliain 1870, ag cur crioch le nios mo na mile bliain de chumhacht theamparalta phapach. Chuaigh an Iodail isteach sa Chomhaontas Triarach i gcomhphairtiocht leis an Ghearmain agus an Ostair-Ungair , sa bhliain 1882, mar go raibh aighnis fhiochmhara aici leis an Fhrainc mar gheall ar a bhforleathnu coilineach faoi seach. Mar sin fein, fiu is go raibh a caidreamh le Beirlin  an-chairdiuil, d'fhan a chomhghuailliocht leis an Ostair-Ungair foirmiuil amhain, mar go raibh fonn ar na hIodailigh Trentino agus Trieste  a fhail, coirneil na monarcach Ostair-Ungair ina raibh daonra Iodalach ann. Mar sin, sa bhliain 1915, ghlac an Iodail le cuireadh na Breataine a bheith pairteach leis na Comhghuaillithe sa Chead Chogadh Domhanda , toisc gur gheall Comhghuaillithe an Iarthair cuiteamh criche di (bheadh an Ostair-Ungair thios leis) le haghaidh rannphairtiochta leo, tairiscint a bhi nios flaithiula na tairiscint na gCumhachtai Lair , se sin neodracht na hIodaile. Thug bua sa chogadh suiochan buan don Iodail i gComhairle Chonradh na Naisiun .

Is eard is "An Iodail Fhaisisteach" na an treimhse idir 1922 agus 143, nuair a bhi Pairti Naisiunach na bhFaisisteach i mbun rialtais na hIodaile, le Benito Mussolini mar cheann an rialtais. Chuir na faisistithe rialachas forlamhach i bhfeidhm agus bhruigh siad thios an fhreasura polaitiuil agus intleachtuil, fad agus a chur siad nuachoiriu eacnamaioch, luachanna soisialta traidisiunta, agus athmhuintearas leis an Eaglais Chaitliceach Romhanach chun cinn. De reir Payne (1996), " [the] Fascist government passed through several relatively distinct phases ". Bhi e an chead cheim (1923-1925) in ainm is a bheith ag leanuint an corais pharlaimintigh, ce gur cuireadh "deachtoireacht fheidhmeannai a bhi dli-eagraithe" i reim. Ansin, thainig an dara ceim, "thogail ar an deachtoireacht fhaisisteach chui, on bhliain 1925 go dti 1929". Sa triu ceim idir 1929 go 1934., bhi nios lu gniomhaiochais, Sa cheathru ceim, 1935-1940, ina chomhartha soirt ag bheartas eachtrach ionsaitheach; cogadh in aghaidh na hAetoipe , a seoladh on Eiritre agus o Shomail na hIodaile ^[1] ; achrainn le Conradh na Naisiun , agus smachtbhannai a fhorchur ina dhiaidh; neamhthuilleamaiocht eacnamaiocht ag fas; agus siniu Chomhaontu na Cruach . Ba e an cogadh fein (1940-1943) an cuigiu ceim lena tubaisti agus chlisti, ce gurb i fuilleach an rialtais Salo faoi smacht na Gearmaine an cheim deiridh (1943-1945). ^[2]

Notai [ cuir in eagar | athraigh foinse ]

Tagairti [ cuir in eagar | athraigh foinse ]