Giovanni Battista Belzoni

Beathaisneis
Breith	5 Samhain 1778 Padua
Bas	3 Nollaig 1823 45 bliana d'aois Ughoton
Siocair bhais	Bas nadurtha  ( Dinnireacht )
Gniomhaiocht
Gairm	taiscealai , seandalai , urscealai , eigipteolai , arsaitheoir , scribhneoir abhar taistil
Teangacha	An Iodailis
Teaghlach
Ceile	Sarah Belzoni

Taiscealai agus sladai Iodalach ba ea Giovanni Battista Belzoni ( 15 Samhain 1778 - 3 Nollaig 1823 ). Bhailigh se a lan seandachtai agus e san Eigipt , in eineacht le Henry Salt , go hairithe ceann Raimseas II (ar taispeaint in Iarsmalann na Breataine inniu).

Tus a shaoil [ cuir in eagar | athraigh foinse ]

I b Padua na hIodaile a rugadh Belzoni. Nuair a rinne na Francaigh ionradh ar an Iodail, thug Belzoni a aghaidh ar Londain , ait ar thaispeain se fein mar ‘fhear laidir’ ar na haontai; d’eirigh se tuirseach de sin agus chuaigh lena bhean cheile agus le searbhonta chun na Spainne, chun na Portaingeile, chun Malta agus ansin chun na hEigipte .

Eigipt [ cuir in eagar | athraigh foinse ]

Sa tir sin, bhain Belzoni tairbhe as an eolas a bhi aige ar an innealtoireacht agus bheartaigh caideil de shaghas nua; ach ba bhocht an diol a bhi orthu, rud a d’fhag i gcruachas e.

Bhi cogadh cathartha ar siul san Eigipt ag an am, agus tairbhe a bhaint ag beirt i g Caireo as: Henry Salt , consal na Breataine , agus an tIodalach Bernadino Drovetti, consal na Fraince . Mhaoinidis an bheirt feachtais sheandalaiochta agus dhiolaidis na hiarsmai le hiarsmalanna agus le bailitheoiri, agus ni gan bhrabach e. Ba ghearr go raibh Salt agus Drovetti ag dul in adharca a cheile, agus iad araon ag iarraidh seandachtai Eigipteacha a fhail ar ais no ar eigean. Bhi gach duine acu ag brath ar dhiograiseoiri eile: bhi an sceitsealai Frederic Cailliaud agus an dealbhoir Jacques Rifaud ag cuidiu le Drovetti agus d’fhostaigh Salt Belzoni (bhi pas Briotanach ag Belzoni). Sa bhliain 1815 iarradh air rud a dheanamh a bhi beagnach dodheanta: dul sios an Nil go dti an Teibh agus busta ollmhor Faronach (Raimseas II) a thabhairt ar ais. Ach d’eirigh Belzoni leis.

Thoiligh Belzoni le seandachtai a sholathar do Salt, agus i gceann cupla bliain d’aimsigh se a lan tuamai ri oga i n Gleann na Rithe ; thug se teampall mor Raimseas II chun solais agus d’oscail teampall Khephrem i nGise.

Mheadaigh ar an tsuim a bhi aige in oidhreacht na hEigipte , agus bhreac se sios suiomh na n dealbh go cruinn ar na pleananna. D’eirigh idir e fein agus Salt, afach, ce gurbh e siud an t-aon duine amhain a d’fhead ioc as an tochailt. D’fhag Belzoni agus a bhean an Eigipt sa bhliain 1819.

Bhi an-fhailte roimhe i Londain: thainig iontas ar dhaoine agus iad ag feachaint ar mhacasamhlacha de mhaisiu thuama Sethi I sa Halla Eigipteach i b Piccadilly . ^[1] Rinne se coip den sarcafagas, cuid de thaispeantas gluaiste a chuaigh trasna na h Eorpa o Pharas go Cathair Pheadair .

Deireadh a re [ cuir in eagar | athraigh foinse ]

Ar an drochuair, nior fhan an rath air.

Chuir se roimhe foinse abhainn na Nigeire a fhail s an Afraic . Ach fuair se bas le dinnireacht (no dunmharu) i m Beinin , in aois a chuig bliana is daichead.

Naisc sheachtracha [ cuir in eagar | athraigh foinse ]

• Ethics and archaeology. Can you dig it ? , The Economist , 28 Bealtaine 2002
• Beathaisneis Belzoni ar shuiomh Minnesota State University Mankato Curtha i gcartlann 2008-06-18 ar an Wayback Machine
• The Great Belzoni (1778?1823) o Belzoni online

Tagairti [ cuir in eagar | athraigh foinse ]