Is
polaiteoir
on
Afraic Theas
e
Frederik Willem de Klerk
, no
F. W. de Klerk
[1]
mar is fearr ata aithne air (
18 Marta
1936
-
11 Samhain
2021
). Ba eisean an t-uachtaran deireanach ar an Afraic Theas nuair a bhi an coras
cinedheighilte
i bhfeidhm (on mbliain 1948 go dti na
1990idi)
.
Bhi de Klerk ina
Uachtaran
Stait ar Phoblacht na hAfraice Theas (1989-94) agus fuair se
Duais Nobel na Siochana
in eineacht le
Nelson Mandela
sa bhliain 1993.
Bhi de Klerk ina chrann seasta ag an reimeas cinedheighilte, coras polaitiuil ar a mbreathnaionn go leor stat mar
choire
in aghaidh na
daonnachta
, tuairim ata deimhnithe go pointe airithe ag Reacht na Roimhe den
Chuirt Choiriuil Idirnaisiunta
.
Ina dhiaidh sin, bhi pairt larnach ag de Klerk agus deireadh a chur leis an gcoras sin, agus
daonlathas
bunreacht
uil a chur ina ait.
[2]
Bhi Nelson Mandela i mbeal an phobail i gconai. Ach ni mor beirt a bheith ann san idirbheartaiocht. Ansin bhi ar de Klerk feidhm a bhaint as a scileanna chun dul i gcion ar lucht na cinedheighilte. Ni gan dua a rinneadh e.
Bhronn Ollscoil Potchefstroom (cuid d'Ollscoil an Iarthuaiscirt faoi lathair) buncheimeanna BA agus LLB ar de Klerk sa bhliain 1958. Bhi se ina dhliodoir in Vereeniging. Na blianta ina dhiaidh sin iarradh air bheith ina
Ollamh
le dli riarachain i Potchefstroom, ach dhiultaigh se do, o ba rud e go raibh se chomh ghnothach sin mar
pholaiteoir
.
Ball dilis de Phairti Naisiunta na hAfraice Theas ba ea e. Toghadh chun Theach an Tionoil e sa bhliain 1969 agus bhi
aire
achtai eagsula aige o 1978 go 1989 (Gnothai Baile san aireamh, 1982-85), ag baint amach a chail mar cheannaire de chuid na h
eite deise
den phairti.
[2]
Mar sin fein, tar eis do a bheith tofa mar cheannaire an Phairti Naisiunta agus mar an Uachtaran Stait sa bhliain 1989, thosaigh de Klerk ag taispeaint dearcadh ni ba phragmatai maidir leis an ngluaiseacht
daonlathach
san Afraic Theas agus maidir le hathru na tire ina sochai a d'fhag an
chinedheighilt
ina diaidh, ag tosu cainteanna direacha le
Nelson Mandela
, a bhi faoi ghlas, chomh fada siar le mi na Nollag 1989.
[2]
I mi Feabhra 1990 d'fhogair de Klerk go gcuirfi deireadh leis an gcosc ar an g
Comhdhail Naisiunta Afracach
agus ar Phairti
Cumannach
na hAfraice Theas, go scaoilfi Nelson Mandela gan choinnioll agus go gcuirfi a lan gneithe den chinedheighilt ar ceal.
Ar feadh ceithre bliana ina dhiaidh sin bhi pairt rithabhachtach ag de Klerk agus athru na hAfraice Theas i dtreo an
daonlathais
neamhchinioch ilphairti a reiteach, ar bhunus an
toghchain
duine amhain, vota amhain a tharla sa bhliain 1994.
[2]
Bhi de Klerk ina Leas-Uachtaran ar an Afraic Theas faoi Mandela o 1994 go 1996, fad is a bhi an Pairti Naisiunta i gcomhrialtas, mar phairti mionlach, leis an gComhdhail Naisiunta Afracach.
Bhi teannas mor sa chaidreamh idir Mandela agus de Klerk sa rialta idir 1994-1996. Tharraing de Klerk a phairti as an
rialtas
tar eis dha bhliain.
Ina theannta sin, d'eirigh idir de Klerk agus an Coimisiun um Fhirinne agus um Athmhuintearas a bhi se freagrach as gniomhartha foreigin pholaitiuil a rinneadh i re na cinedheighilte agus le linn an athraithe i dtreo an an daonlathais.
[2]