Fernao de Magalhaes

Beathaisneis
Breith	c.   1480 Ponte da Barca (Riocht na Portaingeile)
Bas	27 Aibrean 1521 40/41 bliana d'aois Mactan
Siocair bhais	Dunmharu  ( Maraiodh i gcomhrac )
Ait adhlactha	luach anaithnid
Gniomhaiocht
Gairm	taiscealai , mairnealach , mairnealach
Teangacha	An Iodailis , an Phortaingeilis agus an Spainnis
Gairm mhileata
Geillsine	Impireacht na Spainne
Ceim mhileata	captaen
I gceannas ar	Magellan’s expedition (en) agus Trinidad (en)
Coinbhleacht	Battle of Mactan (en)
Ghlac se/si pairt i
10 Lunasa 1519	Magellan’s expedition (en)
Teaghlach
Ceile	Beatriz Barbosa
Athair	Rui de Magalhaes   agus  Alda de Mesquita
Gradam a fuarthas   Commander of the Order of Santiago (en)   Military Order of Saint James of the Sword (en)   Ord Chriost
Siniu

Taiscealai Portaingealach ab ea Fernao de Magalhaes ( Bearla : Ferdinand Magellan , Spainnis : Fernando de Magallanes , 1480 ? 27 Aibrean , 1521 ), a thug turasanna taiscealaiochta i seirbhis na Spainne .

Is e Fernao de Magalhaes an chead Eorpach a sheol trasna an Aigein Chiuin . Ach nior eirigh leis an turas ar ais go dti an Spainn a dheanamh mar gur maraiodh e sna h Oileain Fhilipineacha sa bhliain 1521. Ach ba mhor an t-eacht a rinne Magellan; chruthaigh se go bhfeadfai an Aise a bhaint amach ach seoladh siar on Eoraip.

Na Chead Turasanna a Thug Se [ cuir in eagar | athraigh foinse ]

Leirigh de Magalhaes an-speis sa taiscealaiocht agus e ina fhear og. Is iomai turas a thug se ar chosta na h Afraice agus ar an Aise . ^[1]

Chuaigh de Magalhaes ar a chead turas farraige sa bhliain 1505, nuair a bhi se cuig bliana fichead d'aois. An uair sin, bhi se ar dhuine acu siud a bhi le Francisco de Almeida a insealbhu mar leasri Portaingealach. B'ansin a thainig de Magalhaes i ndeabhaidh lainne an chead uair, no fuair siad rompu taoiseach a bhi tar eis cain a ioc le Vasco da Gama tri bliana roimhe sin, agus e ag diultu Almeida faoin gcain anois. Ansin, d'ionsaigh lucht leanuna Almeida e, agus ghabh siad Kilwa i dTansain an lae inniu.

Sa bhliain 1506, chuaigh, de Magalhaes go dti na hIndiacha Thoir, agus e ag glacadh pairte sna turasanna taiscealaiochta go dti Oileain na Spiosrai.

I bhFeabhra 1509, throid se i gcath farraige Diu, a chuir deireadh le tionchar na Tuirce Otamanai sa chearn sin den domhan.

O mheas [ cuir in eagar | athraigh foinse ]

Bronnadh dintiuiri an chaiptin ar Mhagalhaes sa bhliain 1510.

Chaill se an coimisiun, afach, sa bhliain a bhi chugainn, nuair a thug se turas soir ar a long gan chead a fhail o na hudarais chui roimhe sin. B'eigean do filleadh go dti an Phortaingeil sa bhliain 1512.

Sa bhliain 1513, cuireadh de Magalhaes go dti Maraco , ait ar throid se i gCath Azamor. B'ansin a goineadh go tromchuiseach sa ghluin e. Ina dhiaidh sin, chuaigh se ar saoire gan chead a iarraidh ar Almeida, agus milleanaiodh e faoi thradail neamhdhlithiuil leis na Moslamaigh . Mar sin, bhain Almeida a dhea-shuil de. Ni raibh i gcuid mhor de na liomhainti ach gnathaithiseoireacht nach ndeachaigh chun na cuirte riamh, ach mar sin fein, ni raibh cara fagtha ag de Magalhaes i gcuirt an ri nua, Manuel a hAon.

Mar sin, chuaigh de Magalhaes i muinin ri na Spainne ar lorg oibre mar chaptaen farraige.

Timpeall an domhain, beagnach [ cuir in eagar | athraigh foinse ]

Bhi de Magalhaes i gceannas ar an chead turas rathuil timpeall an domhain. Chreid de Magalhaes da seolfadh se siar on Eoraip go rachadh se timpeall an domhain chomh fada leis an Aise. Roimhe sin, sa bhliain 1492, sheol Criostoir Colambas siar agus e ag suil go sroichfeadh se an Aise.

Sa bhliain 1519 thug ri na Spainne, Searlas V , airgead do de Magalhaes chun seoladh siar on Eoraip go dti an Aise. Fuair Magellan 5 long le haghaidh an turais. Chuir de Magalhaes tus leis an turas in Sevilla na Spainne, ag crochadh a chuid seolta ar an 20 Mean Fomhair 1519 . Bhi timpeall 270 fear ar bord na long.

Sheol de Magalhaes agus a chriu a fhad le costa na Brasaile ar dtus agus ansin siar o dheas feadh chosta Mheiricea Theas. Rug stoirmeacha ar longa de Magalhaes agus iad ag deanamh a mbealaigh a fhad le deisceart Mheiricea Theas . Scriosadh ceann amhain de na longa sa drochaimsir.

Faoi dheireadh, d’eirigh le de Magalhaes agus a chriu seoladh tri chaolas i ndeisceart Mheiricea Theas agus isteach i bh farraige shocair ar an taobh thall. An t Aigean Ciuin a thug siad ar an bhfarraige ar an taobh thall. ^[2] Caolas Magellan a thugtar sa la ata inniu ann ar an gcaolas trinar sheol siad.

Nior eirigh leis, afach, an turas sin a chriochnu, no maraiodh i g Cath Mactan in Oilean Cebu e, ceann de na h Oileain Fhilipineacha . ^[3] Cath ab ea e a tharraing se anuas air fein, nuair a chuir se ladar i gcursai polaitiochta na mbunduchasach i Cebu.

Faoi dheireadh, nior eirigh ach le long amhain an turas ar ais go dti an Spainn a dheanamh. 270 fear a sheol o Sevilla sa bhliain 1519 ach nior thainig ar ais tri bliana ina dhiaidh sin ach timpeall fiche duine. Is e criu Magellan an chead dream a sheol timpeall an domhain.

Tagairti [ cuir in eagar | athraigh foinse ]

Is siol e an t-alt seo. Cuir leis , chun cuidiu leis an Vicipeid . Ma ta alt nios forbartha le fail i dteanga eile, is feidir leat aistriuchan Gaeilge a dheanamh.