Beiriut
????? (ar)
Suiomh
33°53′13″N 35°30′47″E  /  33.8869°N 35.5131°E  / 33.8869; 35.5131
Stat ceannasach	an Liobain
Governorate of Lebanon (en)	Beirut Governorate (en)
Priomhchathair de	an Liobain Beirut Governorate (en) Beirut Vilayet (en)
Daonra
Iomlan	2,421,354 (2023)
• Dlus	121,067.7 hab./km²
Tireolaiocht
Achar dromchla	20,000,000 m²
Suite i no in aice le limistear uisce	An Mheanmhuir
Airde	0 m
Sonrai stairiula
Eachtra thabhachtach	1973 Israeli raid on Lebanon (en) Leigear Bheiriut
Earlamh	Naomh Seoirse
Aitheantoir tuairisciuil
Lonnaithe i gcrios ama	UTC+02:00 UTC+03:00
Glaochod	01
Eile
Suiomh greasain	beirut.gov.lb

Is i Beiriut ( Araibis : ?????, traslitriu: Bayr?t) priomhchathair agus priomhphort na Liobaine , agus is i an chathair is mo sa tir. Ta conai ar 1.2 milliun daoine sa chathair agus 2.1 milliun sa chulchrioch.

Bhi Beiriut ar na hionaid chulturtha agus trachtala ba thabhachtai sa Mheanoirthear o lar na 19u haois i leith. Sa bhliain 1866 chuir misineiri Meiriceanacha an Colaiste Protastunach Siriach ar bun sa chathair agus e ar na chead institiuidi ardleinn ar mhunla Iartharach sa reigiun; mar fhreagair air sin d'oscail na hIosanaigh Ollscoil San Iosaf sa bhliain 1875. O na 1920idi i leith thainig preas beoga as Araibis agus Fraincis araon chun cinn sa chathair. Ionad tabhachtach don fhoilsitheoireacht as Araibis ab i Beiriut freisin, go hairithe i ndiaidh na 1950idi nuair a thainig deachtoireachtai chun cumhachta i dtiortha eile sa reigiun. Bhi tionscnamh bainceireachta an Mheanoirthir lonnaithe don chuid is mo i mBeiriut go dti na 1970idi.

Ni hamhain muintir na Liobaine o dhuchas a chuir le daonra na cathrach ach dha ghluaiseacht mhor teifeach fosta: na hAirmeanaigh a theith o shleachtanna na nOtamanach sa bhliain 1915 agus a chuir faoi i dtuaisceart na cathrach, ag Burj Hammoud, agus na Palaistinigh a dibriodh ona n-aiteanna duchais nuair a bunaiodh Stat Iosrael sa bhliain 1948 agus a chuir faoi i roinnt campai ar a n-airiodh Burj al-Barajneh, Karantina, Tell az-Zaatar, Sabra agus Chatila.

D'imir Cogadh Cathartha na Liobaine scrios ar chuid mhaith de Bheiriut. Sa chogadh sin throid milisti Criostai i gcoinne milisti Moslamacha agus forsai armtha Palaistineacha; ghlac an tSiria agus Iosrael pairt sa chogadh fosta. D'eirigh leis na forsai Criostai smacht a chur ar oirthear na cathrach, agus bhi na Palaistinigh agus forsai an Ghluaiseachta Naisiunaigh Liobanaigh i gceannas ar an taobh o thiar. Scriosadh an chuid ba mho de shean-lar na cathrach, a bhi suite ar an bhfronta idir an da leath. Mhair an cogadh o 1975 go 1990. Tosaiodh ar atogail na cathrach ina dhiaidh, le hairgead an bhilliunai Rafik Hariri , a bhi ina phriomhaire freisin. Sa phroiseas sin, leagadh a raibh fagtha de sheanfhoirginti chroilar Bheiriut agus bhi conspoid ann maidir leis an bhealach a cuitiodh na hiar-aitritheoiri.

D'fhulaing an chathair ruathair bhuamala Iosraelacha i mi Iuil agus i mi Lunasa 2006 agus iad siud ag iarraidh an ruaig a chur ar fhorsai Hisbollah i ndeisceart na Liobaine. Rinneadh ionsai ar aerfort Rafik Hariri ar an 13u Iuil agus dunadh e go deireadh na comhraice.

Deimeagrafaic: [ cuir in eagar | athraigh foinse ]

De reir nach raibh daonaireamh san Liobain on bhliain 1932 ^[1] , nil aon fhigiuiri iontaofa le fail maidir le meid a lucht conaithe.

Go stairi uil b'iad na Moslamaigh Shunnacha, na Criostaithe Ceartchreidmheacha Greagacha agus na Criostaithe Caitliceacha Greagacha, na seicteanna reiligiunacha ba mho i mbailte mora an chosta Liobanaigh. Sa dara leath den 19u haois thainig borradh ar lion na gCriostaithe Marunacha agus na nDrusach a d'aistrigh go dti an chathair ona n-aiteanna duchais i Sliabh Liobaine. O 1915 ta pobail thabhachtacha de Chriostaithe Ceartchreidmheacha Airmeanacha agus de Chriostaithe Caitliceacha Airmeanacha ina gconai sa chathair fosta. Tar eis an dara cogadh domhanda amhain a thosaigh inimirce suntasach o na reigiuin bhochta imeallacha ina raibh conai ar Shiigh na Liobaine, ceantar Jabal Amil i ndeisceart na tire go hairithe. Thainig luas faoin inimirce sin le linn an chogaidh chathartha nuair a bhi cuinsi fior-olc sa deisceart agus na hIosraelaigh, na Palaistinigh agus dreamanna eile i mbun cogaiochta ann. Anois ta siad ar na seicteanna is lionmhaire sa chathair agus an chuid is mo acu ina gconai i ndeisceart na cathrach, i gceantair bhochta ar a dtugtar Al-Dahiya ("an bruachbhaile"). Bhi roinnt Giudach ina gconai i gceantar beag darbh ainm "Wadi Abu Jamil", i ngaire don lar na cathrach, ach d'imigh siad on ait sin le linn an chogaidh chathartha. Athosclaiodh sionagog an cheantair sa bhliain 2010, mar sin fein, nuair a deisiodh ar deireadh thiar an diobhail a rinne buamai Iosraelacha do le linn an chogaidh chathartha. Bionn an teannas seictiuil ina fhadhb sa chathair o am an chogaidh chathartha i leith.

Tagairti: [ cuir in eagar | athraigh foinse ]

1. ↑ " Coip cartlainne ". Cartlannaiodh an bunleathanach ar 2009-03-25. Data rochtana: 2009-12-24.

Is siol e an t-alt seo. Cuir leis , chun cuidiu leis an Vicipeid . Ma ta alt nios forbartha le fail i dteanga eile, is feidir leat aistriuchan Gaeilge a dheanamh.