On Vicipeid, an chiclipeid shaor.
Rothlaionn gach uile
nuicleon
?proton is
neodron
?sa
nuicleas
timpeall ar ais trid, mar a bheadh
caiseal
ann. Is feidir dha threo a bheith ag an
nguairne
seo.
De bhri go bhfuil
lucht leictreach
ag an bproton ata ar aon luach le lucht an leictreoin, feidhmionn an nuicleas ata ag rothlu mar a bheadh
maighnead
bunusach ann. Fiu i gcas an neodroin neodraigh rothlaithe, ta se ina mhaighnead lag.
Taobh istigh den nuicleas ina iomlaine, suimitear reimsi na maighnead chun maighnead comhthorthach an nuicleis a dheanamh. Ma shuitear nuicleas aonair hidrigine (proton aonair) i
reimse maighneadach
, treoshuitear an nuicleas sa treo ceanna leis an reimse.
Ma bhionn roinnt nuicleas den saghas seo ann, treoshuitear iad go leir sa treo ceanna, a bheag no a mhor. Ansin ma fheidhmionn reimse maighneadach eile, dirithe i dtreo ata ingearach leis an mbunreimse, aomtar na nuicleis amach ona dtreoshuiomh bunaidh. Ach de reir mar a chlaontar iad, leanann siad da nguairne, agus tosaionn ais na guairne seo ag rothlu thart ar an z-ais i dtreo an bhunreimse mhaighneadaigh. Guairne dhubailte a tharlaionn mar sin, agus tugtar
luainiocht
ar an bhfeinimean seo.
Luainionn gach
nuicleas
thart ar an mbuntreo le
miniciocht
ar a dtugtar
miniciocht
Larmor
. Ta an mhiniciocht seo sainiuil do gach
iseatop
ar leith.
Mas reimse
maighneadach
ailtearnach an reimse claonta, braitheann a eifeacht chun luainiochta ar a mhiniciocht. Ma bhionn a mhiniciocht cothrom le miniciocht Larmor, tarlaionn luainiocht athshondach do na nuicleis ag miniciocht sin Larmor.
Bionn an luainiocht i reim ar feadh treimhse tar eis don mhaighnead claonta lascadh ann, agus tar eis e a lascadh as. Is feidir an da
iompraiocht
seo a bhrath le corna suite taobh leis na nuicleis ata a suaitheadh, de bhri go n-ionduchtaitear comhartha voltais sa chorna seo de bharr luainiocht na maighnead nuicleach.
Baintear feidhm as an bhfeinimean seo chun samplai a thastail sa
cheimic
agus iomhau a dheanamh sa
mhiochaine
.
[1]
| Ta an t-alt seo bunaithe ar abhar as
Freamh an Eolais
, ciclipeid eolaiochta agus teicneolaiochta leis an Ollamh
Matthew Hussey
, foilsithe ag
Coisceim
sa bhliain 2011. Ta comhluadar na Vicipeide go mor faoi chomaoin acu beirt as ucht cead a thabhairt an t-abhar on leabhar a roinnt linn go leir.
|
| Is
siol
e an t-alt seo.
Cuir leis
, chun cuidiu leis an
Vicipeid
.
Ma ta alt nios forbartha le fail i dteanga eile, is feidir leat aistriuchan
Gaeilge
a dheanamh.
|