On Vicipeid, an chiclipeid shaor.
An Siseal
an Siseal
|
Ainm
Laidine
(
IAU
)
| Caelum
|
---|
Nod
| Cae
|
---|
Ginideach
Laidine
| Caeli
|
---|
Siombalaiocht
| an
Siseal
|
---|
Dronairde
| 5 h
|
---|
Diallas
| ?40°
|
---|
Achar
| 125 ceim cearnach
Ceim 81u
|
---|
Lion na realtai
(
amharcmheid
< 3)
| 0
|
---|
Realta is gile
| α Cae
(
meid
4.45)
|
---|
Realtbhuionta
ar theorainn leista
|
|
---|
Infheicthe sna leithid idir +40° agus −90°
Sarfheicthe i rith na miosa seo:
Eanair
an infheictheacht is fearr
|
Realtbhuion
bheag neamhfheicealach is ea
an Siseal
ata suite ar an
leathsfear neamhai theas
in aice le realtbhuion
na hAbhann
. Ba e an tAb
Nicolas Louis de Lacaille
a chruthaigh an realtbhuion seo sna blianta
1751
-
52
.
Tugtar
Caelum
mar ainm
Laidine
ar an realtbhuion seo, rud a chiallaionn "siseal greanta".
Ba e an realteolai Francach an tAb
Nicolas Louis de Lacaille
a chruthaigh realtbhuion an tSiseil. Chaith Lacaille na blianta
1751
agus
1752
san
Afraic Theas
agus e ag claru realtai
an leathsfeir theas
. Bhi beagnach 10,000 realta agus 42 reada domhainspeire ar an learscail neamhai a rinne se ag an am sin. Thainig amach an chead eagran sa bhliain
1756
ach ni raibh ann ach
planaisfear
agus e sa teanga
Fraincise
. Nior foilsiodh an chatalog iomlan agus eagran deifnideach an phlanaisfeir go dti an bhliain
1763
, bliain amhain tar eis bhas Lacaille.
Coelum Australe Stelliferum
an t-ainm a thug Lacaille ar an leabhar seo. San eagran seo, d'aistrigh se na hainmneacha on bhFraincis go dti an
Laidin
, agus chuir se tri realtbhuion
na Cile
,
na Seolta
agus
Dheireadh na Loinge
in ait
Argo Navis
(no
Le Navire
, mar a thug se air sa chead eagran).
Le linn do a bheith ag cur i gclar na realtai theas, chum Lacaille ceithre realtbhuion deag chun aiteanna eigin i ndeisceart na speartha a lionadh nach raibh a lan realtai iontu ? agus an Siseal ina measc (feach an bosca thios). Sa la ata inniu ann glacann an
an tAontas Realteolaioch Idirnaisiunta
(ARI) le gach ceann de na realtbhuionta sin; agus glactar freisin leis na tri realtbhuion a rinne Lacaille as an Long.
Les Burins
("na Siseil") an t-ainm Fraincise a thug Lacaille ar an realtbhuion seo ar dtus ? peire siseal trasna ar a cheile a chuir se ar a learscail neamhai.
Caelum Scalptorium
("an Siseal Greanadoireachta") an t-ainm Laidine a tugadh uirthi ar an bplanaisfear a thainig amach sa bhliain
1763
. Sa bhliain
1801
, ar an learscail neamhai
Uranographa
de chuid an realteolai
Ghearmanaigh
Johann Bode
, tugadh
Caelum Scaptoris
("Siseal an Ghreanadora") mar ainm Laidine ar an realtbhuion seo.
Caelum
an t-ainm Laidine a thugtar uirthi sa la ata inniu ann.
Os rud e nar cruthaiodh realtbhuion an tSiseil go dti an
18u haois
, nil aon bhaint aici le miotaseolaiocht an tSeansaoil. Lena chois sin, ni bhaineann aon mhiotaseolaiocht leis an realtbhuion seo os rud e gur scoir Lacaille den thraidisiun sin ar da reir a d'ainmniti na realtbhuionta as carachtair mhiotaseolaiocha; ina ait sin roghnaigh se go formhor ainmneacha uirlisi a usaidtear sna heolaiochtai.
- Burnham, Robert Jr. (1966, 1978).
Burnham's Celestial Handbook: An Observer's Guide to the Universe Beyond the Solar System, v.1
. General Publishing Company, Ltd., Toronto.
ISBN 0-486-23673-0
.