West-Fryslan
(
Westfrysk
:
Westfriesland
) is in regio yn it noarden fan de provinsje
Noard-Hollan
, omsletten troch de Westfryske Ringdyk. It is untstien ut it yn de
Midsiuwen
selsstannige Westfryske
goa
Westflinge
. Tsjintwurdich wenje der 303.000 minsken, de haadsted is
Hoarn
en it folsleine oerflak is 781,8km².
West-Fryslan hat in agrarysk oansjen en wurdt skaaimerke troch lange lintdoarpen. Der binne in oantal gruttere steden lykas Hoarn (sintrumfunksje foar West-Fryslan),
Inkhuzen
,
Skagen
,
Medemblik
en
Heerhugowaard
. De havenplakken Hoarn en Inkhuzen hawwe in ald-Hollansk karakter troch harren VOC-ferline. West-Fryslan is benammen yn trek by de wettersport, dit komt trochdat de regio oan de
Iselmar
en de
Markermar
leit. Fanwege alle sleatten en fearten is West-Fryslan ek goed berikber mei de boat. En op 'e fyts is der ek goed te wezen, want der leit in grut netwurk fan fytspaden.
Yn West-Fryslan wurdt it Hollanske dialekt
West-Frysk
sprutsen. Dit dialekt is in mingtaal fan it
Hollansk
en de oarspronklike
Fryske taal
. Tsjintwurdich liket dit dialekt mear op it Hollansk as op it Frysk, mar der binne ek wol oerienkomsten mei it Frysk.
West-Fryslan waard al foar de tiid fan de
Romeinen
bewenne troch minsken. Sa om-ende-by
600 f.Kr.
festigen de
Friezen
harren yn dizze omkriten. It makke in skoftke diel ut fan it Romeinske ryk (
12 f.Kr.
-
47 n.Kr.
De skiednis fan West-Fryslan is foaral ferbun west mei de rivier de
Flehi
, dy't troch de
Flevomar
(Almere) yn de
Waadsee
utmunet. Yn de rin fan iuwen waarden mar en rivier hieltyd breder en untstie wierskynlik troch ofslach fan de walkant, it ofgraven fan it fean en it rizen fan de seespegel de
Sudersee
.
Nei it fertrek fan de Romeinen makke West-Fryslan sunt de
7e iuw
diel ut fan it
Fryske ryk
dat under kening
Aldgilles
en
Redbad
syn grutste utwreiding berikte. Nei it bewald fan kening Redbad, stried hofmeier
Karel Martel
tsjin de Friezen dy't troch him yn
720
ferslein waarden. De Fryske gebieten westlik fan
It Fly
, der't ek West-Fryslan by hearde kaam sa yn
Frankyske
hannen.
Sunt dy tiid wie West-Fryslan underdiel fan it
Frankyske ryk
en hiet it
Westflinge
. Yn de
9e iuw
waard West-Fryslan stadichoan wer in selsstannich gebiet en fierden har Fryske bewenners sa no en dan kriich mei de greven fan
Hollan
. Yn
1297
waarden sy troch de greve
Jan fan Hollan
ferslein en waard West-Fryslan troch him beset en underdiel makke fan syn grungebiet. Sunt dy tiid wie West-Fryslan in part fan Hollan, earst fan it Greefskip Hollan, dernei fan it
Greefskip Hollan
en
West-Fryslan
. Letter waard dit de
Steaten fan Hollan en West-Fryslan
, en sunt
1840
de provinsje
Noard-Hollan
.