Dokkumer Nije Silen.
Lofts in holle beamstam (
pomp
), rjochts in ienfaldige slus.
In
slus
is in ynstallaasje om oerflaktewetter yn ien rjochting tsjin te halden. It wurdt is besibbe oan it tiidwurd
sipelje
, wat ‘trochlitten fan wetter’ betsjut.
Fan oarsprong is in slus neat oars as in weromslachklep yn in wetter (sjoch ek:
pomp
), dy’t iependrukt wurdt as it wetter fan ien kant streamt, as ticht as it fan de oare kant komt. Sa'n soarte slus hjit ek wol in
syl
In foarbyld derfan wie de
Jirnsummersyl
.
Lettere sluzen krigen ek oare funksjes. Sa wurde silen brukt om feartwetter op nivo te halden. Sa'n slus, in
kearslus
, kin ek iepen set wurde, by lykwetter, wertroch skippen troch de slus komme kinne. Foarbylden derfan binne de silen yn de feanfearten.
In syl yn in
seedyk
, dy't by leech wetter it binnenwetter spuit, hjit wol in
spuislus
. By de slusdoar wetter wurdt de klep iependrukt troch it binnenwetter; by floed drukt it seewetter de slusdoar wer ticht. Yn Nederlan lizze de
polders
sa leech dat hast al dit soarte silen ferfongen binne troch
gemalen
. Oan de Dutske Waadkust wurkje de measte silen noch hieltiten. It is der al sa dat silen faak earst iepene wurde as der genoch wetter efter stiet, dat it wetter de haven buten it syl utspielt. Sa kin de haven it san dat troch de
Waadsee
nei de floed efterlitten is wer kwyt wurde.
In soad plakken yn
Grinslan
en
Fryslan
untliene harren namme oan in syl.
Haven fan Bensersiel
Ek yn
Noard-
en
East-Fryslan
einigje in protte plaknammen op
-syl
, wat dan yn it Dutsk as
-siel
skreaun wurdt.
- Bensersiel
- Carolinensiel
- Dornumersiel
- Eckwardersiel
- Greetsiel
- Harlesiel
- Hooksiel
- Horumersiel
- Nessmersiel
- Neuharlingersiel
- Schluttsiel
- Schweiburgersiel
- Tammensiel
- Westeraccumersiel
In syl is ek wol in
feart
foar de offier fan wetter. De
Syl
, yn Sudhollan, is in sydtuke fan de
Alde Ryn
. En yn alde
Hollanske
steden binne silen meastentiids smelle, faak ek oerkluze, dwersferbinings tusken parallel rinnende greften. Sokke silen wurde brukt foar it
skuorjen
: it trochspielen fan de wetters om dy te ferfarskjen.
