Puget Sound
In lankaart fan 'e Puget Sound
geografy
type wetter	fjord
lokaasje	noardwestlik Washington
lan	Feriene Steaten
steat	Washington
koordinaten	47°6′N 122°4′W
underdiel fan	Salisjaanske See
sifers
maks. lingte	160 km
maks. breedte	16 km
oerflak	2.600 km²
djiptegemiddelde	180 m
djipste punt	280 m
wetterfolume	110 km³

De Puget Sound ( Ingelske utspr. : ['pju:??t sa.und], likernoch: " pjuu -dzjit saund ") is in fjordeftige see-ingte dy't ut it noarden wei djip yn it festelan fan 'e Amerikaanske steat Washington op snijt. It is in kompleks estuarium dat bestiet ut in stikmannich wetterwegen en baaien dy't underling yn ferbining steane. It is fierders ek in wichtige rute foar de skipfeart , mei't steden as Seattle , Tacoma en Olympia oan 'e kust fan 'e Puget Sound lizze. It wetter stiet oan 'e noardkant yn ferbining mei de folle gruttere Strjitte fan Juan de Fuca , dy't tagong jout ta de iepen Stille Oseaan . Mei de Strjitte fan Juan de Fuca en de Strjitte fan Georgia foarmet de Puget Sound de Salisjaanske See .

Namme [ bewurkje seksje | boarne bewurkje ]

De namme fan 'e Puget Sound waard yn 1792 betocht troch de Ingelske untdekkingsreizger George Vancouver , dy't it wetter ferneamde nei Peter Puget , in luitenant fan Hugenoatsk komof dy't under him tsjinne op syn Vancouver-ekspedysje . Dy namme waard oanfolle mei it Ingelske wurd sound , foar " seestrjitte " ( etymologysk fan deselde woartel as de namme fan 'e Sont , tusken Denemark en Sweden ). Oarspronklik hie Vancouver de troch him betochte namme bedoeld foar it diel fan 'e Puget Sound besuden it Nau fan Tacoma , mar letter waard de namme ek brukt foar de wetters noardlik fan dy ingte . De aldere, lanseigen beneaming foar de Puget Sound, dy't noch altyd yn gebruk is by de Yndianen dy't yn 'e krite libje, is Whulge (ek stavere as Whulj ), in Ingelske ferbastering fan 'e namme x????l? (utspr.: "chwultsj"), ut 'e Lusjutsiid - taal , dat leterlik "see" of "salt wetter" betsjut.

Geografy [ bewurkje seksje | boarne bewurkje ]

De Puget Sound snijt fan it noarden ut nei it suden ta op yn it festelan fan 'e Amerikaanske steat Washington . It wetter skiedt dermei it Olympysk Skiereilan , yn it westen , fan 'e rest fan 'e steat, yn it easten . Geologysk sjoen is de Puget Sound in grutte fjord , dy't troch gletsjers yn it lanskip utsliten is yn 'e leste iistiid , tusken 17.000 en 13.000 f.Kr. Hjoed de dei is it in kompleks estuarium fan underling yn ferbining steande wetterwegen en baaien , der't ferskate rivieren yn utmunje . It is feitliks it op twa nei grutste estuarium yn 'e Feriene Steaten, nei de Chesapeake-baai oan 'e eastkust en de Baai fan San Francisco yn Kalifornje . Oan 'e noardlike utein stiet de Puget Sound yn ferbining mei de gruttere Strjitte fan Juan de Fuca , dy't Vancouvereilan (yn it noarden), skiedt fan it festelan fan Washington (yn it suden), en yn it westen utkomt op 'e iepen Stille Oseaan . Mei de Strjitte fan Juan de Fuca en de Strjitte fan Georgia , dy't Vancouvereilan skiedt fan it festelan fan 'e Kanadeeske provinsje Britsk-Kolumbia , foarmet de Puget Sound de Salisjaanske See , dy't ferneamd is nei de Kust-Salisjaanske folken , de oarspronklike bewenners fan 'e kusten fan dy wetters.

Fan Deception Pass , yn it noarden, oant Olympia , yn it suden, is de Puget Sound likernoch 160  km lang. De maksimale breedte bedraacht 16 km. It djiptegemiddelde is 140  m , en it djipste punt, by Jefferson Point, tusken Indianola en Kingston , is 280 m djip. Yn 'e Sintrale Baai, yn 'e noardlike helte fan 'e Puget Sound, leit de boaiem op likernoch 180 m under it wetteroerflak. De kustline fan 'e Puget Sound is 2.144 km lang en omslut in oerflak fan likernoch 2.600  km² oan wetter. By floed befettet de Puget Sound 110  km³ oan wetter. Eltse kear as it tij keart, streamt der trochinoar sa'n 5,3 km³ wetter yn of ut de Puget Sound.

Oan 'e noardkant wurdt de Puget Sound fan 'e Strjitte fan Juan de Fuca skaat troch de gruttere eilannen Whidbey , Camano en Fidalgo . Der is ien gruttere see-ingte dy't de Puget Sound en de Strjitte fan Juan de Fuca ferbynt, ntl. Admiralty Inlet , en twa lytseren, Deception Pass en it Swinomish-kanaal . De Baai fan Bellingham , noardlik fan Fidalgo, wurdt net ta de Puget Sound rekkene, mar ta de Strjitte fan Georgia . Yn it suden wurdt de Puget Sound opdield yn twa grutte earms trochdat it Kitsap-skiereilan der nei it noarden ta omheechstiket. De earm dy't dat skiereilan skiedt fan it (folle gruttere) Olympysk Skiereilan , yn it westen, hjit it Hood-kanaal , en de earm dy't it Kitsap-skiereilan skiedt fan 'e rest fan Washington, yn it easten, wurdt de Sintrale Baai neamd. Foar de eastkust fan it Kitsap-skiereilan lizze yn 'e Sintrale Baai de beide grutte eilannen Bainbridge en Vashon . De Puget Sound kin opdield wurde yn fjouwer djippe baaien, dy't fia undjipten mei-inoar yn feribining steane: it Hood-kanaal oan 'e westkant fan it Kitsap-skiereilan, de Whidbeybaai oan 'e eastkant fan it eilan Whidbey, de Sudlike Puget Sound besuden it Nau fan Tacoma en de Haadbaai, dy't fierder opdield wurde kin yn 'e Sintrale Baai en Admiralty Inlet.

It ofwetteringsgebiet fan 'e Puget Sound beslacht in oerflak fan 31.440 km². De wichtichste rivieren dy't yn 'e Puget Sound utmunje, binne de Deschutes , de Nisqually , de Puyallup , de Duwamish , de Cedar , de Shohomish , de Stillaguamish , de Skagit en de Skokomish . Hoefolle wetter oft dy rivieren yn 'e Puget Sound streame litte, wurdt sterk bepaald troch de jiertiden , mei in hichtepunt yn 'e maityd , as yn it berchlan fan Washington de snie fuortteit , en in djiptepunt oan 'e ein fan 'e simmer . Trochinoar streamt der 1.200  m³ per sekonde de Puget Sound yn, mei in maksimum fan 10.400 m³/s en in minimum fan 400 m³/s. Wichtige steden oan 'e kust fan 'e Puget Sound binne Seattle , Tacoma , Olympia en Everett . In unyk systeem fan feartsjinsten , de Washington State Ferries , ferbynt de gruttere eilannen yn 'e Puget Sound mei it festelan, en beide kusten fan it wetter mei-inoar. Dat is in bedriuw dat yn 'e hannen is fan 'e oerheid fan 'e steat Washington, en dat mei 24 miljoen passazjiers yn 't jier de grutste fearboat rederij yn 'e Feriene Steaten is.

Skiednis [ bewurkje seksje | boarne bewurkje ]

Al tuzenen jierren wurde de kusten fan 'e Puget Sound bewenne troch Yndiaanske folken , yn 't bysunder de underskate etnyske groepen dy't ta de Kust-Salisjanen rekkene wurde. Ien fan 'e earste dokumintearre besiken fan Jeropeanen oan 'e Puget Sound fun plak yn 1792 doe't it wetter ferkend waard troch de Ingelske untdekkingsreizger George Vancouver en de nei him ferneamde Vancouver-ekspedysje . Hy wie it, dy't de Puget Sound syn namme joech (sjoch: § Namme ). Fan 1818 of makken sawol it Feriene Keninkryk as de Feriene Steaten oanspraak op it unbidich grutte Oregon-territoarium , der't ek de krite fan 'e Puget Sound under foel. Hja besleaten ta in perioade fan 'dield eignerskip', der't pas yn 1846 in ein oan kaam, doe't it Oregon-territoarium opdield waard yn it Britsk part (it hjoeddeistige Britsk-Kolumbia ) en in Amerikaansk diel ( Washington , Oregon , Idaho en dielen fan ferskate oare Amerikaanske steaten). Dermei kaam de Puget Sound foargoed yn Amerikaanske hannen.

Fan 'e iere njoggentjinde iuw of waard de Puget Sound geregeldwei oandien troch Amerikaanske pelshannelers . De earste Jeropeeske delsetting yn 'e krite wie Fort Nisqually , dat yn 1833 stifte waard troch de Britske Hudsonbaaikompanjy . Letter festige de Lanbou-kompanjy fan de Puget Sound , in dochterundernimming fan 'e Hudsonbaaikompjanjy, lanboubedriuwen en feehalderijen yn 'e omkriten fan Fort Nisqually. De earste Amerikaanske delsetting oan 'e Puget Sound wie Turnwater , dat yn 1835 stifte waard troch lju dy't nei it Westen ta reizge wiene oer it Oregon Trail . Yn 1853 waard it Territoarium Washington foarme ut it gruttere Amerikaanske Territoarium Oregon . Yn 1888 berikte it spoar fan 'e Northern Pacific Railroad de kust fan 'e Puget Sound, wermei't in direkte ferbining mei it Easten fan 'e Feriene Steaten untstie.

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

Foar boarnen en oare literatuer, sjoch under: References en Further reading , op dizze side . Commons  Ofbylden dy't by dit underwerp hearre, binne te finen yn de kategory Puget Sound fan Wikimedia Commons .