Joshua Chamberlain
(folut:
Joshua Lawrence Chamberlain
al wied er berne as
Lawrence Joshua Chamberlain
;
Brewer
(
Maine
),
8 septimber
1828
?
Portland
(
Maine
),
24 febrewaris
1914
), wie in tige leard
Amerikaansk
heechlearaar
fan wa't in elk swetste oer hoe freonlik oft er yn 'e omgong wie. Hy rekke lykwols ferneamd doe't er under de
Amerikaanske Boargeroarloch
as kolonel yn 'e
Slach by Gettysburg
de oanfal fan 'e
Sudliken
op in krusjaal diel fan it slachfjild weromsloech (mei in
bajonetoanfal
noch wol), en sa de bynamme
Lion of the Round Top
("Liuw fan 'e Runtopheuvel") wun. Nei it treffen op 'e
Quaker Road
, dat him hast fataal waard, kaam er ek bekend te stean as
Bloody Chamberlain
("Bloedige Chamberlain"). Hy focht noch yn ferskate oare fjildslaggen mei en beeinige syn militere tsjinst as generaal-majoar. Nei ofrin fan 'e oarloch brocht Chamberlain it ta guverneur fan syn thussteat
Maine
. Uteinlik kaam er dochs noch te ferstjerren as gefolch fan 'e ferwunings dy't er yn 'e oarloch oprun hie.
Chamberlain waard yn
1828
berne yn it plakje
Brewer
, yn
Amerikaanske steat
Maine
, as de aldste fan 'e fiif bern yn it gesin fan Joshua Chamberlain en Sarah Brastow Dupee. Syn mem woe hawwe dat er foar
dumny
leare soe, wylst syn heit him yn it leger hawwe woe, mar Chamberlain hie mei net ien fan beide wurkpaden folle op. Troch eigen fertsjinsten en de help fan in pleatslike
underwizer
koed er yn
1848
it talittingseksamen fan it
Bowdoin Kolleezje
, yn
Brunswick
, mei sukses oflizze. (Derfoar moast er u.m. by steat weze om
Aldgryksk
en
Latyn
te lezen.) Te Bowdoin kaam Chamberlain yn 'e kunde mei in protte lju dy't in grutte ynfloed op syn fierdere libben hawwe soene, mei derunder net it leste plak de
skriuwster
en
abolysjoniste
Harriet Beecher Stowe
(bekend fan
De Negerhutte fan Omke Tom
), dy't de frou wie fan Bowdoin-perfester Calvin Stowe. Oant koart foar't er yn
1852
ofstudearre, hie Chamberlain lest fan
stammerjen
.
Nei syn ofstudearjen oan it Bowdoin Kolleezje die Chamberlain in trijejierrige ferfolchstudzje oan it
Teologysk Seminaarje fan Bangor
, yn 'e sted
Bangor
. Doe't er ek derfoar slagge wie, kearde er yn
1855
werom nei Bowdoin, der't er uteinsette mei in karriere as
heechlearaar
yn 'e
retoarika
(wolsprekkendheid), al soed er uteinlik alle fakken underwize dy't op 'e universiteit jun waarden utsein inkeld
wiskunde
en
wittenskip
. Yn
1861
waard er oansteld as heechlearaar moderne talen, in posysje der't er by utstek geskikt foar wie, mei't er tsien
talen
floeiend spriek:
Ingelsk
,
Gryksk
,
Latyn
,
Spaansk
,
Dutsk
,
Fransk
,
Italjaansk
,
Arabysk
,
Hebriuwsk
en
Aldsyrysk
. Itselde jiers dat er oannommen waard as heechlearaar, yn
1855
, troude Chamberlain mei Fanny Adams, de oannommen dochter fan in pleatslike
predikant
en dertroch syn folle (sij it net biologyske) nicht. Hja krigen fiif bern, werfan't ien te ier te wrald kaam om libbensfetber te wezen, wylst twa oaren yn 'e widze kamen te ferstjerren.
Nei't yn
1861
de
Amerikaanske Boargeroarloch
utbriek, besleat Chamberlain, dy't in sterke oanstriid fielde om syn lan te tsjinjen, him as frijwilliger oan te melden. Fanwegen syn geleardheid waard him de rang fan
kolonel
en it befel oer it
20ste Rezjimint fan Maine
oanbean, mar dat wiisde er of om't er fun dat er te min underfining mei it leger hie. Sadwaande waard er yn
augustus
1862
beneamd ta
luitenant-kolonel
fan it rezjimint under it befel fan kolonel
Adelbert Ames
. It 20ste Rezjimint fan Maine waard yndield by de 3de Brigade fan de 1ste Difyzje fan it Vde Korps, dat ta it saneamde
Leger fan de Potomac
hearde, dat it noardeasten fan 'e Feriene Steaten tsjin it
Suden
ferdigenje moast. Ien fan Chamberlain syn jongere bruorren,
Thomas Chamberlain
, wie ek ofsier yn it 20ste, wylst in trede broer, John Chamberlain, legerpredikant yn in oar frijwilligersrezjimint ut Maine wie.
It 20ste Rezjimint fan Maine focht yn 'e
Slach by Fredericksburg
, yn
desimber
1862
, der't it in relatyf lyts tal soldaten ferlear yn 'e oanfallen op Marye's Heights, mar neitiid wiene de leden fan it rezjimint twongen om in traumatyske nacht op it slachfjild troch te bringen under fjoer fan 'e fijan en by iiskald waar, middenmank de deaden en ferwunen fan oare rezjiminten. Yn syn deiboek sette Chamberlain wiidweidich utinoar hoe't er sels in skulplak bouwe moast fan 'e lichems fan deade Noardlike soldaten, wernei't er de rest fan 'e nacht taharke hoe't de kugels fan 'e Sudliken yn 'e liken plopten. It 20ste miste de
Slach by Chancellorsville
, yn
maaie
1863
, fanwegen in utbraak fan 'e
pokken
. In moanne letter krige kolonel Ames in promoasje, wernei't Chamberlain yn dy syn eardere rang en funksje as kolonel en befelfierder oer it 20ste beneamd waard.
Op
1 july
1863
troffen it Sudlike
Leger fan Firginia
, under befel fan generaal
Robert E. Lee
, en it Noardlike Leger fan de Potomac, under generaal
George G. Meade
, inoar by it plakje
Gettysburg
, yn
Pennsylvania
. Op 'e twadde deis fan 'e slach (
2 july
) besochten de Noardlike troepen de tsjinslaggen fan 'e earste deis te boppe te kommen, en namen se halje-trawalje definsive posysjes yn boppe-oan 'e skeante fan in rige
heuvels
besuden it stedsje. Chamberlain waard mei it 20ste rezjimint fan Maine oan 'e uterste lofterein fan 'e Noardlike liny pleatst, op 'e sudlike skeante fan 'e heuvel Little Round Top. It wie fan krusjaal belang dat er net wike soe foar de oanfallen fan 'e Sudliken, mei't dy dan in omtsjende beweging meitsje en de rest fan 'e Noardlike liny yn 'e rech oanfalle kinne soene.
Doe't de gefjochtshannelings ferfet waarden, kaam it 20ste under fjoer te lizzen fan it 15de Ynfanteryrezjimint fan Alabama, under befel fan kolonel
William C. Oates
. De Sudliken stoarmen kear op kear de heuvel op en Chamberlain-en-dy waarden stap foar stap weromdreaun, en wisten ferskate oanfallen mar mei muoite of te slaan. Uteinlik seach it 20ste rjocht nei it sudeasten ta ut, wylst de rest fan 'e Noardlike liny mei it gesicht nei it westen ta stie: de Sudliken hiene it rezjimint dus hast safier weromdreaun dat it mei de rech nei de oare Noardlike legerunderdielen ta stie. Dy sitewaasje waard noch nuodliker makke troch de swiere ferliezen dy't it 20ste yn 'e striid lit hie, en trochdat de munysje frijwol op wie. Chamberlain besleat doe in wanhopige tsjinoanfal mei de
bajonetten
te dwaan, werby't de lofterutein fan syn rezjimint as in soarte fan doar oer it slachfjild swaaide oant de soldaten wer mei it gesicht nei it westen ta stiene. Under befel fan en oanfierd troch Chamberlain swong it 20ste rezjimint fan Maine doe by de heuvel del, de oanstoarmjende Sudliken yn 'e mjitte, dy't troch dizze unkonvinsjonele taktyk sawol fan foarren as yn 'e flank oanfallen waarden. De maneuver resultearre yn it behald fan 'e posysje fan it 20ste op 'e uterste lofterflank fan it Noardlike leger en it finzen nimmen fan 101 Sudlike soldaten. Yn
1974
waard dit underdiel fan 'e Slach by Gettysburg yn 'e Feriene Steaten popularisearre troch de
histoaryske roman
The Killer Angels
fan
skriuwer
Michael Shaara
, dy't yn
1993
ferfilme waard as
Gettysburg
, mei
akteur
Jeff Daniels
yn 'e rol fan Chamberlain. (Der moat lykwols by oantekene wurde dat der under
skiedkundigen
noch altyd in beskate unienichheid bestiet oft dizze ferzje fan 'e gong fan saken wol hielendal histoarysk akkuraat is.)
Yn 'e gefjochtshannelings op Little Round Top waard Chamberlain fan in swiere ferwuning reden doe't in kugel net himsels mar de skie fan syn
sabel
rekke. Letter run er troch in ferdwaalde kugel noch wol in lichte wune oan 'e rjochterfoet op. Mei syn taaie en heldhaftige ferdigening fan 'e heuvel wun Chamberlain de bynamme
Lion of the Round Top
. Yn
1893
, tritich jier nei dato, waard him foar syn koartkriemige fanwegen kommen yn 'e Slach by Gettysburg noch de Amerikaanske
Medal of Honor
takend. Om't er koart foar de slach slim siik west hie troch
malaria
en
dysentery
, waard er neitiid in skoft ut aktive tsjinst untslein oant er wer opbettere wie.
Yn
april
1864
kearde Chamberlain werom nei it Leger fan de Potomac, der't er it befel krige oer de 1ste Brigade fan 'e 1ste Difyzje fan it Vde Korps. By in treffen te Rives' Salient, yn 'e
Twadde Slach by Petersburg
, yn mids
juny
, waard er troch de
rjochterheup
en it
krus
sketten, werby't de kugel der fia de lofterheup wer ta'n ut kaam. Nettsjinsteande dy utsunderlik pynlike ferwuning loek er syn sabel en stiek dy yn 'e grun, sadat er himsels op 'e fuotten halde en de oanwaaksende oanstriid under de Noardlike troepen om har werom te luken, tsjinkeare koe. Hy bleau ferskate minuten lang stean, oant er der uteinlik hinnefoel troch bloedferlies. De legerdokter dy't him neitiid behannele, beskoge de wune as deadlik en foarsei dat er it net oerlibje soe; sadwaande waard syn dea al yn ferskate Noardlike
kranten
berjochte wylst er noch libbe. Generaal
Ulysses S. Grant
(de lettere presidint) befoardere him noch fluch ta
brigadegeneraal
foar er stjerre soe, mar tsjin alle ferwachting yn klaude Chamberlain wer by de wal op, en mei de stipe fan syn broer Tom naam er yn
novimber
it befel oer syn brigade wer werom. Hoewol't syn frou der by him op oanstie om no mar of te swaaien, mei't er no grif mear as genoch foar syn lan dien hie, woed er sels fan gjin wiken witte.
Op
29 maart
1865
naam Chamberlain diel oan in grutskalige skermutseling op 'e
Quaker Road
, under de leste kampanje fan generaal Grant, dy't it slutstik fan 'e oarloch foarme. Yn dat treffen run Chamberlain fannijs in wune op, diskear oan 'e
lofterearm
, dy't op in hier nei amputearre wurde moast. Ek waard er nochris op wunderbaarlike wize fan 'e dea reden troch it portret fan syn frou dat er mei in
Bibeltsje
yn 'e boarstbuse boppe syn
hert
bewarre. In Sudlike kugel rekke nammentlik syn
hynder
yn 'e
hals
en dernei Chamberlain sels op it boarst, mar kitste of op it ramtwurk fan it portret, gie him op it
boarst
troch de
hud
hinne, folge ien fan syn
ribben
om 'e hiele lofterside fan syn lichem hinne en kaam op syn
rech
wer troch de hud nei buten ta. Dernjonken waard Chamberlain op 'e Quaker Road ek hast noch kriichsfinzen makke troch de Sudliken, mar nettsjinsteande dat alles wist er de oerwinning yn it gefjocht te beheljen en wun er derby de nije bynamme fan
Bloody Chamberlain
. Neitiid waard er troch presidint
Abraham Lincoln
befoardere ta de rang fan
generaal-majoar
.
Yn totaal focht Chamberlain mei yn tweintich fjildslaggen en yn withoefolle skermutselings. Seis hynders waarden under him wei sketten en sels rekke er seis kear ferwune. Hy krige fjouwer kear in oantekening foar dapperens. Op 'e moarn fan
9 april
1865
socht in Sudlike boadskipper fan 'e stef fan generaal
John Brown Gordon
fia Chamberlain tagong ta de Noardlike legerlieding, mei de opdracht om dy te hifkjen oer in mooglike Sudlike oerjefte. Op
12 april
hie Chamberlain it tafersjoch oer de parade fan 'e Sudlike ynfantery foar't dy syn wapens ynlevere by
Appomattox Court House
. Derby saluearre Chamberlain foar de Sudlike troepen, wat him op in protte Noardlike krityk kaam te stean. Hy ferdigene syn die lykwols yn syn postum ferskynde
autobiografy
,
The Passing of the Armies
. John Brown Gordon soe him letter "
ien fan 'e meast ridderlike soldaten fan it Federale Leger"
neame.
Koart nei ofrin fan 'e Boargeroarloch swaaide Chamberlain of ut it Noardlike leger. Syn reputaasje as oarlochsheld makke him yn syn thussteat Maine unbidige populer, en hy waard fjouwer kear keazen as de
Republikeinske
guverneur fan 'e steat, foar ienjierrige terminen dy't mei-inoar runen fan
1867
oant
1871
. Under syn regear kaam er ferskate kearen yn botsing mei politike tsjinstanners om syn stipe foar it behald fan 'e
deastraf
en syn wegering om in spesjale
plysjemacht
op te rjochtsjen om 'e
druchlizzing
of te twingen. Nei't er syn politike karriere deroan jun hie, kearde er begjin
1871
werom nei it
Bowdoin Kolleezje
, der't er ta rektor beneamd waard, in posysje dy't er oant
1883
beklaaie soe. Tsjin dy tiid wied er troch syn oarlochswunen sa yn 'e minnichte rekke dat it wurk him tefolle waard.
Yn
jannewaris
1880
, doe't der in heechoprinnend skeel untstien wie oer de utkomst fan 'e guverneursferkiezings fan Maine, frege de utgeande guverneur,
Alonzo Garcelon
, oan Chamberlain, yn syn funksje fan kommandant fan 'e milysje fan Maine, om regaad te meitsjen. Chamberlain teach derop mei syn troepen nei de residinsje fan 'e guverneur, dy't yn 'e hannen fallen wie fan in binde wapene lju. Hy prate de besetters om en stjoerde se nei hus, en hold dernei it guverneurshus tolve dagen lang beset, oant it
Heechgerjochtshof fan Maine
utspraak die oer wa't de ferkiezings wun hie. Yn dy perioade waard er ferskate kearen bedrige mei
moard
en
untfiering
, en ien kear gie er lykme-allinne nei buten ta om in lulke kloft fan 25 oant 30 manlju del te bedzjen dy't kommen wiene om him te fermoardzjen. Dernjonken besochten beide kanten yn it skeel en keapje Chamberlain om troch him ien fan 'e beide sitten fan Maine yn 'e
Amerikaanske Senaat
oan te bieden, mar der woed er neat fan witte.
Nei't er yn
1883
syn rektorskip deroan jaan moatten hie, ferfear Chamberlain nei
New York
, der't er
abbekaat
waard. Dernjonken wied er ek
lanmjitter
foar de haven fan
Portland
, en hannele er yn
unreplik goed
, u.m. yn
Floarida
. Yn
1898
melde er him nettsjinsteande syn alderdom fan 70 jier en syn breklike fysike tastan by it utbrekken fan 'e
Spaansk-Amerikaanske Oarloch
oan as frijwilliger. Dat er derfoar ofwiisd waard, beskoge er as ien fan 'e grutste teloarstellings fan syn libben. Yn
1905
wied er ien fan 'e oprjochters en earste bestjoerders fan it
Maine Institution for the Blind
(tsjintwurdich
The Iris Network
), in
blineskoalle
, der't er gedoente mei hie om't syn frou it oan 'e
eagen
hie.
Joshua Chamberlain stoar op
24 febrewaris
1914
yn
Portland
, oan 'e gefolgen fan syn oarlochswunen. Hy wie foar safier bekend de leste feteraan ut 'e Amerikaanske Boargeroarloch dy't oan 'e oprune wunen beswykte. Fan
1864
, doe't er ferwune rekke wie oan syn
geslachtsorgaan
, oant syn dea hied er altyd in iere foarm fan 'e
kateter
drage moatten, en in pude om syn
urine
yn op te fangen. Troch de jierren hinne hied er seis unsuksesfolle operaasjes oan it krus undergien, om 'e
ynfeksjes
tsjin te gean der't er allegeduerigen fan te lijen hie. Chamberlain waard 85 jier. Syn orizjinele
Medal of Honor
rekke wei, mar waard yn
2013
weromfun. In twadde, ferfangende medalje dy't er yn
1904
krige, is noch altyd te besichtigjen op it Bowdoin Kolleezje.
- 1877 ?
Maine, Her Place in History
- 1898 ?
Ethics and Politics of the Spanish War
- 1898 ?
Universities and Their Sons
(redaksje)
- 1900 ?
Property: Its Office and Sanction
- 1904 ?
De Monts and Acadia
- 1905 ?
Ruling Powers in History
- 1915 ?
The Passing of the Armies
(autobiografy)