Ernesto "Che" Guevara
(
Rosario
(
Argentynje
),
14 juny
1928
-
La Higuera
(
Bolivia
),
9 oktober
1967
), ek wol
Che Guevara
of koartwei
Che
neamd, wie in
Argentysk
marksistysk revolusjoner
,
politikus
,
skriuwer
,
dokter
en
guerrilla
-strider.
Guevara is in ferneamd revolusjoner. Hy wie ien fan de foaroanmannen by de machtsoername op
Kuba
yn
1959
. Dernei focht er yn
Kongo
. Syn leste rebulje wie yn
Bolivia
.
Ernesto Guevara wie hikke en tein yn Rosario,
Argentynje
. Guevara hat al syn libben problemen han mei syn sunens. Doe't er trije wie krige er lest fan
astma
. Hy lies in protte, sawol boeken fan
Sigmund Freud
,
Charles Baudelaire
,
Karl Marx
en
Giovanni Boccaccio
, mar ek minder swiere boeken lykas 'Robinson Crusoe' en 'De trije musketiers'. Guevara wie yn syn jeugd by ferskillende sportferienings aktyf, mar
rugby
wie syn favoryt. Yn
1948
gong Guevara nei de universiteit fan
Buenos Aires
en studearre der medisinen. Yn 1951 makke er in motorreis troch
Latynsk-Amearika
mei syn maat
Alberto Granado
. It doel fan dy reis wie de
leprakoloanje
oan de rivier de
Amasone
yn
Peru
, der't sy as frijwilligers oan 't wurk woenen. It deiboek fan syn reis,
The Motorcycle Diaries
, waard in
bestseller
(ferfilme yn 2004).
Yn
1955
slut Guevara him oan by de
26 july beweging
(ofkoarting: M-26-7), de guerrillabeweging fan
Fidel Castro
. Yn Meksiko tugden de leden fan de M-26-7 in boat oan der't se mei nei Kuba farren. Op 2 desimber 1956 kamen hja yn Kuba oan. It Kubaanske leger wachte al op de guerrillastriders, dy't fan it stran ta de jungle yn besochten te flechtsjen. 12 fan de 82 revolusjoneren oerlibben de flecht, sa ek Guevara. Yn de bergen fan de "Sierra Maestra" wurken de revolusjoneren oan in nij legerke. De soldaten fan dat legerke wienen benammen boeren en yntellektuelen. Guevara krige al gau de heechste rang, dy fan "Comandante", en waard sa bunsmaat fan Castro. By de revolusje naam Guevara de eksekusje fan ynformanten, ferrieders en spionnen op syn noed. De M-26-7 beweging makke twa jier rebulje op
Kuba
en koe 1 jannewaris 1959 de politike macht oernimme fan diktator
Fulgencio Batista
.
Yn
1965
makke Guevara in reis nei
Kongo
, om mei de rebellen der te striden. De revolusje yn Kongo wie gjin sukses. Guevara moast him mei oare Kubaanske troepen weromluke ut de striid. Nei de mislearre revolusje makke er in reis nei ferskillende lannen. Hy reizge fan Kongo nei
Tanzania
,
Praach
, Kuba (geheime reis),
Moskou
, Praach,
Wenen
nei
Bolivia
. Op 3 novimber 1967 sluet er him by de oare revolusjoneren yn Bolivia oan. De striid fan de revolusjoneren yn Bolivia mei sa'n 50 guerrillas hie yn maart 1967 sukses. Dochs krigen de guerrillas gjin stipe fan de boeren en ek net fan de Kommunistyske Partij. It leger fan Bolivia waard sterker en krige ek noch stipe fan de
Feriene Steaten
. Op 8 oktober waard Guevara ferret troch in deserteur. Syn
eksekusje
wie in dei letter.
- Hans Achterhuis
Ernsto Guevara: een nieuwe mens in een communistische maatschappij
, yn
Filosofen van de derde wereld: Frantz Fanon, Che Guevara, Paulo Freire, Ivan Illich, Mao Tse-Toeng
, 'tj.. Ambo, Bilthoven (1975); sd.48-62.
- Jon Lee Anderson
Che Guevara, A Revolutionary Life
,
ISBN 0-8021-3558-7
- Jean Cormier
Che Guevara
,
ISBN 90-445-0681-1
- Carlos Tablada
Het economisch denken van Che Guevara
, Ned. oerset. Uitg. EPO, 1995,
ISBN 90-6445-816-2