Leonhard Euler
(
latiinsk
Leonhardus Eulerus
; * 15.
April
1707
uun
Baasel
; † 7. September
jul.
/
18. September 1783
greg.
uun
Sankt Petersburg
) wiar en
matemaatiker
an
fuusiker
faan a
Sweits
. Hi haa beduuden bidracher leewert tu't
analysis
an
taalenteorii
.
Euler as uun a Sweits apwoksen, an haa det huuger skuul uun
Baasel
besoocht. Sant 1720 haa hi diar studiaret an sin magisterwerk skrewen uub
latiinsk
auer det filosofii faan
Isaac Newton
an
Rene Descartes
.
1727 kaam hi auer
Daniel Bernoulli
tu St. Petersburg. Diar kaam hi uk ma
Christian Goldbach
tuup. 1741 ging hi tu
Berlin
, 1766 weder tu St. Petersburg. Iarst as hi uub't rochter uug blinj wurden, sin leetst 12 juar wiar hi haialandaal blinj. Likes kaam beduuden skraften uun sin leetst juaren utj. Euler haa 866 skraften utjden.
Euler wiar en grunjleier faan det faak analysis uun a matematiik. Flook ufkortangen, diar daalang noch brukt wurd, gung uub ham turag:
e
,
π
,
i
, sumentiaken ∑, f(x) for funktjuunen.
Uun a
mechaanik
haa Euler werket auer
hudrodunaamik
an
kreiselteorii
, uun a
optik
auer
waagenteorii
, an uk auer
balistik
.
Euler haa en skriiwwiis for't
rian stemang
utjspikeliaret:
Euler sin tuunnaat
.
Sin skraften san faan E001 bit E866 trochnumeriaret:
- Mechanica sive motus scientia analytice exposita.
2 Bande, 1736 (
E015
,
E016
).
- Tentamen novae theoriae musicae.
1739 (
E033
).
- Einleitung zur Rechen-Kunst zum Gebrauch des Gymnasii bey der Kayserlichen Academie der Wissenschafften in St. Petersburg.
2 Bande, Academische Buchdruckerey, Sankt Petersburg; Band 1 1738, Band 2 1740. (
Digitalisat an Foltekst
uun
Deutsches Textarchiv
Band 1,
Digitalisat an Foltekst
uun
Deutsches Textarchiv
Band 2).
- Solutio problematis ad geometriam situs pertinentis.
1741 (
E053
).
- Methodus inveniendi lineas curvas maximi minimive proprietate gaudentes sive solutio problematis isoperimetrici latissimo sensu accepti.
1744 (
E065
).
- Introductio in analysin infinitorum.
2 Bande, 1748 (
E101
,
E102
).
- Decouverte d’un nouveau principe de Mecanique.
In:
Memoires de l'academie des sciences de Berlin.
Band 6, 1752, S. 185?217 (
E177
).
- Institutiones calculi differentialis.
2 Bande, 1755 (
E212
).
- Theoria motus corporum solidorum seu rigidorum.
1765 (
E289
).
- Lettres a une princesse d’Allemagne.
3 Bande, 1768 (
E343
,
E344
,
E417
).
- Institutiones calculi integralis.
3 Bande, 1768?1770 (
E342
,
E366
,
E385
).
- Vollstandige Anleitung zur Algebra.
2 Bande, 1770 (
E387
,
E388
, Band 2
Digitalisat an Foltekst
uun
Deutsches Textarchiv
).