Urduna
|
---|
Bizkaia
,
Euskal Herria
|
|
|
|
Estatua
| Espainia
|
---|
Erkidegoa
| Euskal Autonomia Erkidegoa
|
---|
Lurraldea
| Bizkaia
|
---|
Eskualdea
| Nerbioi ibarra
|
---|
Izen ofiziala
| Urduna/Orduna
|
---|
Alkatea
| Itziar Biguri (
Euskal Herria Bildu
)
|
---|
Posta kodea
| 48460
|
---|
INE kodea
| 48074
|
---|
Herritarra
| urdunar
[1]
|
---|
|
Koordenatuak
| 42°59′45″N
3°00′30″W
/
42.995833333333°N 3.0083333333333°W
/
42.995833333333; -3.0083333333333
|
---|
|
Azalera
| 33,49 km²
|
---|
Garaiera
| 275 metro
|
---|
Distantzia
| 38 km
Bilbora
|
---|
|
Biztanleria
| 4.179
(2023)
13 (2022)
|
---|
|
2.037 (%48,7)
|
| (%52,5) 2.195
| |
|
|
Dentsitatea
| 124,78 bizt/km²
|
---|
Hazkundea
(2003-2013)
[2]
| % 6,39
|
---|
Zahartze tasa
[2]
| % 18,35
|
---|
Ugalkortasun tasa
[2]
| ‰ 53,57
|
---|
|
Jarduera tasa
[2]
| % 79,75
(2011)
|
---|
Genero desoreka
[2]
| % 9,81
(2011)
|
---|
Langabezia erregistratua
[2]
| % 12,78
(2013)
|
---|
|
Euskaldunak
[2]
| % 23,76
(2010)
|
---|
Kaleko erabilera
[3]
| %
(2016)
|
---|
Etxeko erabilera
[4]
| % 7.71
(2016)
|
---|
|
Sorrera
| 1229
. urtea
|
---|
Webgunea
| http://www.urduna.com/
|
---|
Urduna
[1]
(ofizialki ele bietan
Urduna/Orduna
)
Bizkaiko
udalerririk
hegoaldekoena da.
Nerbioi ibarrean
dago,
Arabako
eta
Burgosko
lurrez inguratua, Bizkaiko
esklabea
baita. Hartara, Arabako
Aiaraldea
eskualdeko herritzat ere har daiteke, arrazoi geografikoak direla kausa. Urduna da
hiri
titulua duen Bizkaiko biztanlegune bakarra. 2016. urtean 4.136 biztanle zituen.
Gorobel
mendilerroaren azpian dago udalerria,
Txarlazo
mendia gainean daukala. Halaber,
Urdunako mendatea
urteetan izan da
Euskal Herritik
Gaztelara
joateko bide nagusia.
Urdunako udalerriaren barnean, Urdunako hiriko eremuaz gain,
Belandia
,
Lendonobeiti
,
Lendonogoiti
eta
Mendeika
kontzejuak daude. Zentzu honetan, Urduna da bere mugen barnean izaera administratiboa duten herriak dituen udalerri bakarra Bizkaian.
Halaber, Urdunako Komunitatea izeneko elkargo lur eremu bat dago udalerri honetan. Elkargo lur hau
Junta de Villalba de Losa
(
Burgos
),
Aiara
eta
Amurrioko
udalerriek erabil dezakete.
Urduna
1229
. urtean sortu zen
hiribildutzat
,
Bizkaiko jaurerriaren
seigarren jauna zen
Lope Diaz Harokoak
hiri-gutuna eman zionean.
Gaztelako Erresuman
ekoizten zen artilea hiribildu honetatik garraiatzen zuten Ipar
Europarako
bidean. Hori dela eta,
Enrike IV.ak
Bizkaiko Jaurerriko hiri izendapena eman zion.
1535
. urtean sute handi batek hiri osoa kiskaltzeko zorian egon zen.
XVIII. mendean
Urduna
Gaztelarekin
lotzen zuen bidea hobetu zuten eta
1774
. urtean irekia izan zen. Halaber, aduana bat eraikitzeari ekin zioten eta
1792an
bukatu zituzten lanak. Aduanak merkataritza gune garrantzitsua bihurtu zuen Urduna.
XIX. mendean
Urdunak gainbeheran sartu zen bi arrazoi nagusigatik. Alde batetik, garai horietan izandako gerren ondorioz, eta bestetik
1841
. urtean aduanak itsasaldean ezarri zituztelako. Halaber, karlistaldien porrotak foruen galera ekarri zuten.
XX. mendearen
hasieran hiriak izaera turistikoa hartu zuen, La Muerako bainuetxearen bidez. Halaber, Antiguako pasealekuan eraikin berriak egin zituzten.
XXI. mendearen
hasieran, hiriaren erdialdeko plazan kokaturiko aduana zaharra, bainuetxe bilakatu zen.
2011ko maiatzaren 22ko hauteskundeetako
emaitzen ondorioz Urdunako alkate
Bilduko
Karlos Arranz hautatu zuten.
2015eko udal hauteskundeetan
Bilduren ondorengoa zen
Euskal Herria Bilduk
sei zinegotziak mantendu zituen, EAJ alderdiak bat gehiago eskuratu zuen (bost guztira) eta PPk bere zinegotzi bakarra galdu zuen. Emaitza horien ondorioz,
Euskal Herria Bildu
koalizioko Idoia Aginako Arbaiza hautatu zuten alkate.
2019ko udal hauteskundeak
eta gero EH Bildu koalizioa udal hauteskundeak irabazi zituen ( 1.112 boza ). EAJk 1.033 boza irabazi zituen eta 5 zinegotzi. PSE-EE ( 160 boza ) eta Alderdi Popularra ( 60 boza) lortu zituen baina zinegotzirik ez.
Eskualdeko Garraioa
sareak 2 linea ditu udalerrian:
Urdunako udal pilotalekua
1931
. urtean eraiki zen. 40 metro luze da eta
1983
. urtea geroztik teilatua du. Udal igerilekuei dagokienez, hiru ditu: 50 metro luzerakoa (olinpiarra), 25 metrokoa eta haurrentzakoa.
Ikus zerrenda: ≪
Urdunako kultura ondasunak
≫
- Familia Sakratuaren eliza
- Andra Maria eliza
- Antiguako Andra Mariaren santutegia
-
Familia Sakratuaren eliza.
-
Andra Maria eliza.
-
Harresia.
-
Antiguako Andra Mariaren santutegia.
-
Aduana zaharraren eraikina Foruen plazan.
-
Udaletxea.
-
-
-
Belasko jauregia.
-
Mariaren Konpainiaren ikastetxea.
-
Urdunako geltokia.