Txinako Errepublika (1912?1949)
|
---|
|
|
Hiriburua
| Shuntian Fu
(en)
,
Nanjing
(en)
,
Chungking
(en)
,
Nanjing Fu
(en)
,
Jingzhao
(en)
,
Chungking
(en)
,
Nanjing
(en)
,
Canton
(en)
,
Pekin
eta
Nanjing
|
---|
Zatiketa
|
ikusi
- Nanjing Fu
(en)
,
Nanjing
(en)
,
Shanghai Municipality, Republic of China
(en)
,
Jingzhao
(en)
,
Peiping
(en)
,
Tsingtao
(en)
,
Tientsin
(en)
,
Chungking
(en)
,
Dairen
(en)
,
Haerhpin
(en)
,
Hangkow
(en)
,
Hangkow
(en)
,
Canton
(en)
,
Canton
(en)
,
Sian
(en)
,
Mukden
(en)
,
Jiangsu probintzia, Txinako Errepublika
,
Zhejiang
(en)
,
Anhui Province
(en)
,
Jiangxi
(en)
,
Hubei
(en)
,
Hunan
(en)
,
Sichuan
(en)
,
Fuchien
(en)
,
Taiwan Province
(en)
,
Guangdong
(en)
,
Guangxi
(en)
,
Yunnan
(en)
,
Guizhou
(en)
,
Zhili
(en)
,
Hebei Province (ROC)
(en)
,
Shantung Province, Republic of China
(en)
,
Henan
(en)
,
Shanxi
(en)
,
Shaanxi
(en)
,
Gansu
(en)
,
Ningxia
(en)
,
Suiyuan special district
(en)
,
Suiyuan Province
(en)
,
Q10955138
,
Chahar Province
(en)
,
Q17035525
,
Rehe Province
(en)
,
province de Fengtian
(en)
,
Liaoning
(en)
,
Andong
(en)
,
Liaobei Province
(en)
,
Jilin Province, Republic of China
(en)
,
Songjiang Province
(en)
,
Hejiang Province
(en)
,
Q4502755
,
Nenjiang
(en)
,
Xing'an
(en)
,
Chuanbian
(en)
,
Xikang
(en)
,
Qinghai Province (Republic of China)
(en)
,
Xinjiang Province
(en)
,
Hainan Special Administrative Region
(en)
,
Tibet Area
(en)
,
Q6146039
,
Tacheng Protocol on Delimination of the Sino-Russian Border
(en)
,
Tar-ba-ga-tay
(en)
,
Q67931293
,
Shaan-Gan-Ning Border Region
(en)
,
Eastern Provinces Special Region
(en)
eta
Outer Mongolia
(en)
![Itzuli](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/Noun_Project_label_icon_1116097_cc_mirror.svg/10px-Noun_Project_label_icon_1116097_cc_mirror.svg.png)
|
---|
Deuseztapen data
| 1949ko
abenduaren 7a
|
---|
|
Koordenatuak
| 40°N
110°E
/
40°N 110°E
/
40; 110
|
---|
![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3c/Republic_of_China_%28orthographic_projection%2C_historical%29.svg/285px-Republic_of_China_%28orthographic_projection%2C_historical%29.svg.png) |
Mugakideak
| Japoniar Inperioa
|
---|
|
Hizkuntza ofiziala
| Standard Taiwanese Mandarin
(en)
eta
Old National Pronunciation
(en)
![Itzuli](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/Noun_Project_label_icon_1116097_cc_mirror.svg/10px-Noun_Project_label_icon_1116097_cc_mirror.svg.png) |
---|
Txinako Errepublika
herrialde subiranoa izan zen, 1912 eta 1949 bitartean existitu zena, eta
Txinako Herri Errepublika
komunistak ordezkatu zuena. Txina kontinentalean desagertu ondoren, estatu horrek jarraipena izan zuen
Taiwanen
, izen ofizial berarekin, eta Errepublika kontrolatu izan zuen indar errepublikar nazionalista nagusiaren erregimenarekin (
Kuomintang
alderdiaren agintearekin, alegia).
1912ko urtarrilean sortu zen
Xinhai Iraultzaren
ostean,
Qing dinastiak
, Txinako azken dinastia inperiala desagertutakoan.
Txinako garaiko buruzagi nazionalista handiena,
Sun Yat-sen
izan zen Errepublikako lehendabiziko presidentea, baina oso gutxi iraun zuen karguan,
Yuan Shikai
Beiyang Armadako
liderrari pasatu baitzion agintea
[1]
.
Hauteskundeak egin ziren 1912ko abenduan eta Sun nazionalistaren
Kuomintang
(KMT) alderdiak irabazi zuen, une horretan
Song Jiaoren
buru zelarik,.
Song hil ondoren, Yuan enperadore bihurtzen saiatu zen, eta fakzio armatu askoren arteko borroka fase bat hasi zen Txinan,
Gerrako Jauntxoen Aroa
esan ohi zaiona.
Aro horretan, 1921ean, Sun Yat-sen eta Kuomintang alderdiak botere oinarri bat ezarri zuten
Guangzhou
eskualdean, Txinako hegoaldean, aliantza taktikoa eginez
Txinako Alderdi Komunistarekin.
Iparraldea gerrako jauntxoen borrokengatik ekonomikoki odolustutzen ari zen bitartean, nazionalisten artean lidergo aldaketa egon zen hegoaldean: Sun hilik,
Chiang Kai-shek
jenerala bihurtu zen buruzagi nazionalista errepublikar nagusia. Chiang-ek kanpaina militarrak zuzendu zituen bai iparraldeko jauntxoen kontra eta bai komunisten kontra, eta gobernu nazionalista bat ezarri zuen
Nanjingen
. Komunistekin izandako borrokek
Txinako Gerra Zibilaren
hasiera markatu zuten, nahiz eta geroago, berriz aliatu bihurtu ziren komunista eta nazionalistak Japoniaren kontrako gerraren kontestuan.
Bitartean,
industrializazioa
eta modernizazioa gauzatzen joan ziren Txinan, baina krisi latzai gertatu zen
Japoniako Inperioarekin
gerra hasi zenean,
bigarren gerra txino-japoniarra
. 1937an gerra hau Japoniaren inbasioarekin gogortu zen, politika genozidak tarteko, hala nola
Nankingo sarraskia
.
Borroka
Bigarren Mundu Gerraren
kontestuan konplikatu zen gainera. Gerra horretan
Estatu Batuen
aliatu ofiziala izan zen Txinako Errepublika, eta Txinako kontinentaleko fronteetan lagundu zuten estatubatuarrek, aireko indarrekin batik bat
[2]
. Era berean, Kuomintang alderdiko adar ezkertiar batetik irtendako
Wang Jingwei
buruzagiak
Txinako Errepublika Legezko
bat ezarri zuen, Japoniarren aginte txotxongilo kolaboratzailea.
Japoniaren errendizioaren
ondoren berriro bizitu zen Kuomintang errepublikarraren eta komunisten arteko gerra. 1949an, Gerra Zibila erabakita geratu zen: Txinako Alderdi Komunistak Txinako
Herri Errepublika
ezarri zuen, eta gobernu nazionalistak ihes egin zuen
Taiwan
uhartera, non Txinako Errepublikaren izena erabiltzen jarraitu zuen Chiang liderrak eta Kuomintang alderdiak.
-
Txina 1925ean, Gerrako Jauntxoen Aroan. Indar urdinak dira Kuomintang alderdi nazionalistarenak.
-
1940, morez, Japoniak okupatutako eskualdeak.
-
Gerra Zibilaren azken fasea, komunisten garaipena, Txinako Errepublika soilik gelditzen da Taiwan uhartean.