Sesma
|
---|
Nafarroa Garaia
,
Euskal Herria
|
|
Bandera
|
Armarria
|
|
|
|
Herrialdea
|
Euskal Herria
|
---|
Lurraldea
|
Nafarroa Garaia
|
---|
Merindadea
|
Lizarra
|
---|
Eskualdea
| Jurramendi
|
---|
|
Estatua
|
Espainia
|
---|
Erkidegoa
|
Nafarroa
|
---|
Izen ofiziala
| Sesma
|
---|
Alkatea
| Pedro Maria Mangado Pinillos (
PSN
)
|
---|
Posta kodea
| 31293
|
---|
INE kodea
| 31224
|
---|
Herritarra
| sesmar
|
---|
|
Koordenatuak
| 42°28′40″N
2°05′00″W
/
42.477777777778°N 2.0833333333333°W
/
42.477777777778; -2.0833333333333
|
---|
Azalera
| 71,22 km²
|
---|
Garaiera
| 434 metro
|
---|
Distantzia
| 69 km (
Irunetik
)
|
---|
|
Biztanleria
| 1.226 (2023:
40)
|
---|
|
568 (%46,3)
| (2019)
| (%48,6) 596
| |
|
|
Dentsitatea
| 17,19 biztanle/km²
|
---|
Zahartzea
[1]
| % 41,18
|
---|
Ugalkortasuna
[1]
| ‰ 21,74
|
---|
|
Jarduera
[1]
| % 82,01
(2011)
|
---|
Desberdintasuna
[1]
| % 0
(2011)
|
---|
Langabezia
[1]
| % 9,53
(2013)
|
---|
|
Euskaldunak
[1]
[2]
| % 1,50 (2018:
%1,35)
|
---|
|
Webgunea
| http://aytosesma.es/
|
---|
Sesma
[3]
(
[s?es?ma]
)
Nafarroako
hego-mendebaldean dagoen udalerria da,
Lizarrerrian
eta
Erriberan
kokatua. Udalerriak 1.201 biztanle zituen
2014. urtean.
Sesma NA-129 errepidean kokatzen da
Los Arcos
-
Lodosako
norabidean, eta
Nafarroako
hiriburutik 69 kilometrora.
Sesmaren udalerri mugakideak honako hauek dira: Mendebaldean
Los Arcos/
eta
Mendabia
, ekialdean
Lerin
eta
Karkar
, iparraldean
Lukin
,
Arroitz
,
Deikaztelu
eta
Allo
, eta hegoaldean
Lodosa
eta
Errioxako Autonomia Erkidegoa
mugakide ditu.
Sesmako klima mediterraneo-kontinental idorra da,
Ebro ibaiaren
depresioaren berezko klima. Klima honen ezaugarri nagusiak tenperatura aldaketa handiak eta prezipitazioen urritasuna eta irregulartasuna dira. Urteko batez besteko tenperatura 12-13 °C eta prezipitazioak 400-500mm ingurukoak dira.
Urtero 50-80 egun euritsu izaten dira, eta haizerik ohikoena iparreko edo zierzo haizea da. Dena den, uda garaian, hegoaldeko haizea izaten da nagusi, tenperaturak 35 gradura arte igoaraziz.
Herrigunearen kanpoaldean, itsasoaren mailatik 205 metrora,
Espainiako
Nekazaritza ministerioaren estazio meteorologikoa dago.
[4]
Grafiko hau ezin da une honetan ikusi, software arazo bat dela eta. Lanean ari gara ahalik eta lasterren grafikoak berriro erakutsi ahal izateko.
Aukeratu beheko zatian urte-tarte bat, urte horiek goian xehetasun handiagoz ikusteko.
Ikusi edo aldatu
datu gordinak
.
1849an
, Sesmak bi eskola zituen, bata mutilentzat, 65 ikaslerekin, eta bestea neskentzat, 60 ikaslerekin. Mutilen eskolako maisuak 3.200 erreal jasotzen zituen urtero soldata moduan, eta nesken eskolako maistrak 1.400 errealeko soldata. Horrez gain,
XIV. mendean
eraikitako ospitalea zegoen, elizak jasotako diru-laguntzari esker mantentzen zena.
Sesmak hazkunde nabarmena izan zuen
XX. mendearen
lehen zatian,
1920an
espartzuaren industriak garrantzi handia zeukan herrian, eta bertan, soka, alportxa, eta espartzutik eratorritako hainbat produktu ekoizten ziren.
Sesma gainbeheran datorren udalerri bat da populazioari dagokionez. XX. mendearen lehen hiru hamarkadetan populazio hazkunde esanguratsua izan zuen eta 600 biztanle irabazi zituen. Ondoren, 40 urtez egonkor mantendu zen populazioa. 1960eko hamarkadatik aurrera, ordea, galera nabarmena izan zuen eta XXI. mendearen lehen hamarkadarako 1900an baino biztanle gutxiago zituen udalerriak.
2008ko
erroldaren arabera, Espainiaz kanpoko 92 etorkin bizi ziren herrian, biztanleriaren % 7,10 (
Nafarroako
batezbestekoaren azpitik).
- HELBIDEA: Aldundiaren Plaza, 6
Azken agintaldietan Sesmako alkate kargurako
Nafarroako Alderdi Sozialistako
Pedro Maria Mangado Pinillos aukeratu dute.
2007an
Udaletxeko bederatzi zinegotzietatik sei lortu zituen bere talde politikoak, gehiengo osoa udalean. Baliogabeko botoak lau izan ziren (emandako guztien % 0,44) eta boto zuriak hamazortzi (% 1,97). Abstentzioa %15,61ekoa izan zen.
2011ko udal hauteskundeetan
ere
PSN
(5 zinegotzi) eta Mangado izan ziren nagusi. Aurrean zerrenda berbera izan zuten,
Coalicion Independiente de Sesma
(CIS, 4).
Hauek izan dira Sesmako azken alkateak:
La Estellesa
autobus konpainiaren Sartaguda eta
Irunea
bitarteko lineak geltokia dauka herrian. Autobus lineak honako ibilbidea egiten du:
2003an
elektrizitatearen
Espainiako
kudeatzaile publikoa den
Red Electricak
Castejon
eta
Gasteiz
artean 400.000
volteko
goi-tentsio linea bat eraikitzeko proiektua proposatu zuen. Proiektu horren arabera, 46 metroko goi-tentsio dorreak eraikiko ziren
Lizarraldeko
hainbat udalerri zeharkatuz
[8]
.
2008an
proiektuaren aurkako talde bat sortu zen, eta
2010eko
urtarrilaren 31n
proiektuaren inguruko bozketa antolatu zen
Arabako
bost herritan eta
Nafarroako
hogei herritan. Ezezko botoak %98,9 izan ziren
[9]
.
- Jasokundeko Andre Mariaren eliza:
XIII. mendean
eraikitzen hasi zen, baina egitura ondorengo mendeetan burutu zen.
- Kalbarioko baseliza:
XVII. mendeko
eraikina, baselizaren barruan jesus gurutzatuaren
XVII. mendeko
irudi bat dago.
Sesma, "Elizagorria, Lodosa, Mendabia, Sartaguda eta Sesmako zerbitzu sozialen Mankomunitateko" kidea da.
- Matias Escalzo
(
1690
-
1749
), Astorgako apezpikua.
- Juan Jose Martinez Escalzo
(
1704
-
1773
), Segoviako apezpikua.
- Jose Perula y de la Parra
(
1830
-
1881
), militarra.
- Julia Bea Soto
(
1912
-
1989
), ekintzaile eta politikaria.
- Jesus Prados Casadamon,
Txomin del Regato
(
1918
-
2001
), irrati-esatari, pailazo, umorista, aktore eta idazlea.
- Antonio Perez Prados
(
1953
-), irakaslea.
- Javier Etayo Larrainzar,
Tasio
(
1954
-), marrazkilaria.
- Aurelia Lumbreras
(
1958
-), politikaria.
- Miguel Morras
(
1976
-), txirrindulari ohia.
|
---|
Ebroko erdialdea
| | |
---|
Ebroko goialdea
| |
---|
Lerin-Sesma
| |
---|