Ana Mariscal
, jaiotzaz
Ana Maria Rodriguez-Arroyo Mariscal
(
Madril
,
1923ko
uztailaren 31
-
Ibid
.,
1995eko
martxoaren 28a
) madrildar
aktore
,
zuzendari
eta ekoizlea izan zen. Kritikariek XX. mendeko europar zinemako zuzendaririk onenetakotzat jotzen dute.
[1]
[2]
Kasualitatez egin zuen debuta zineman: Zientzia Zehatzetako ikaslea zela, Luis Arroyo nebari lagundu zion, Luis Marquinaren
El ultimo husar
(1940) hispaniar-italiar koprodukzio bat filmatzeko probetara; zuzendariak erreparatu eta filmeko bigarren rol femeninoa ematea erabaki zuen.
[3]
Urtebete geroago,
Jose Luis Saenz de Herediaren
Raza
filmeko protagonista izan zen, Alfredo Mayorekin batera, eta uneko espainiar zinemako izar handienetako bat bihurtu zen. Hala, arrakasta handiz betetako ibilbidea hasi zuen pantaila handian, eta hamarkada bat baino gehiago iraun zuen.
Ana Mariscal,1952
Denbora horretan filmatu zituen, besteak beste, Luis Marquinaren
Vidas cruzadas
(1942); Mariano Pomboren
Manana como hoy
(1947); Luis Luciaren
La princesa de los Ursinos
(1947); Ignacio F. Iquinoren
El tambor del Bruch
(1948); Antonio Romanen
Pacto de silencio
,
Manuel Murren
Un hombre va por un camino
(1949). Azken filmazio horretan Valentin Javier Garcia-Fernandez ezagutu zuen, eta harekin ezkondu zen 1954an.
[4]
Pantaila handian agertzearekin batera, eszenatokiei buruzko interpretazio bikainak egin zituen, Luis Escobar-en eskutik,
Maria Guerrero antzokian
hamarkadaren hasieran egin baitzuen debuta. 1945ean, Ana Mariscalek
Jose Zorrillaren
Don Juan Tenorio
egin zuen
Valladoliden
. Gauetan Ines andrea interpretatzen zuen, baina arratsaldeetan Don Juanen paperarekin ausartu zen, eta ≪lotsagabe≫kotzat hartu zuten batzuek, eta haren aurkako epaiketa egin zen. Alfredo Marquerieren esku-hartzeari esker 'onik atera' zen bere ≪ausardia≫tik.
[5]
[6]
Berrogeita hamarreko hamarkadaren hasieran, aktore gisa agertzen hasi zen, eta Bosco Films produkzio-etxea sortu zuen. Handik gutxira, bere filmetako gidoiak ekoizten, zuzentzen eta idazten hasi zen;
Segundo Lopez, aventurero urbano
(1953);
Misa en Compostela
(1954);
Con la vida hicieron fuego
(1959). 1963an,
El camino
lanarekin,
Miguel Delibesen
eleberrian oinarritua eta oso baliabide gutxirekin filmatua, kameraren atzean egindako lanari kritika onak jasotzea lortu zuen.
[7]
Film hori berreskuratu egin zuen publiko zabalarentzat 2021ean,
Cannesko
zinemaldiaren historiako film klasikoen atalean aurkeztu baitzen, kopia digitalizatua erakutsiz.
[8]
Bere filmez gain, beste batzuk filmatu zituen hainbat zuzendariren agindupean, nahiz eta oso noizean behin egin zituen; bere garaian eragin komertzial handia izan zuten filmetan parte hartu zuen, hala nola Luis Luciaren
Jeromin
(1953); Jose Maria Forqueren
Un dia perdido
(1954) edo Luis Luciaren
Morena Clara
(1954).
1954an ezkondu ondoren, bikotea
Argentinara
joan zen, eta han bi urte eman zituen. Anak hainbat filmetan lan egin zuen: Kurt Land-en
En carne viva
,
Bacara
; Enrique Cahen Salaberryren
Enigma de muje
r; Edgardo Togniren
Los maridos de mama
. Telebistan ere agertu zen, eta Luis R. Arroyo nebaren laguna zen, eta 13 urte zituela ezagutu zuen
Federico Garcia Lorcaren
lanak interpretatu zituen antzokian.
[9]
Espainiara itzulita, bere produktorearen filmetan lan egin zuen, eta noizean behin beste zuzendari batzuen lanetan paperak onartu zituen: Luis Cesar Amadoriren
La violetera
(1958), edo
La reina del Chantecle
r (1958). Interpretazio-eskolak ere eman zituen IIECen (Ikerketa eta Esperientzia Zinematografikoen Institutua), 1957 eta 1960 artean.
[10]
Azken urteetan, ikuskizunen mundutik at bizi izan zen, eta literaturan jardun zuen buru-belarri. 1995eko urtarrilean Urrezko Domina eman zitzaion Arte Ederretako merezimenduari.
[11]
1995eko martxoaren 28an hil zen, 71 urte zituela, Madrilgo ospitale batean, minbizia zuela eta. Hurrengo egunean lurperatu zuten La
Almudenako hilerrian
.
[12]
Valentin Javier Gariko-Fernandez senarra (produktorea eta argazkilaria) (1921-2012) 2012ko ekainean hil zen 91 urte zituela, eta La Almudenako hilerrian erraustu zuten.
[13]
- Zinemako Idazleen Zirkuluaren dominak
[14]
[15]
[16]
| Urtea
|
Kategoria
|
Filma
|
| 1945
|
Aktore nagusi onena
|
Una sombra en el jardinn
|
| 1949
|
Aktore nagusi onena
|
Un hombre va por el camino
|
| 1950
|
Aktore nagusi onena
|
De mujer a mujer
|
*1995eko urtarrilean Urrezko Domina eman zitzaion Arte Ederretako merezimenduari.
[11]
| Urtea
|
Izenburua
|
Egiaztatua
|
Zuzendaria
|
Oharrak
|
| Egilea
|
Zuzendaria
|
Ekoizlea
|
| 1940
|
El ultimo husar
|
|
|
|
Luis Marquina
|
Hispaniar-italiar koprodukzioa. Izenburu orijinala:
Amore di ussaro
.
|
| 1940
|
La florista de la reina
|
|
|
|
Eusebio Fernandez Ardavin
|
Izen bereko antzerki obrakoa
|
| 1942
|
Raza
|
|
|
|
Jose Luis Saenz de Heredia
|
|
| 1942
|
¡Que contenta estoy!
|
|
|
|
Julio de Fleischner
|
|
| 1942
|
Siempre mujeres
|
|
|
|
Carlos Arevalo
|
|
| 1942
|
Vidas cruzadas
|
|
|
|
Luis Marquina
|
|
| 1943
|
Cuarenta y ocho horas
|
|
|
|
Jose Maria Castellvi
|
|
| 1944
|
Cabeza de hierro
|
|
|
|
Ignacio F. Iquino
|
|
| 1945
|
Una sombra en la ventana
|
|
|
|
Ignacio F. Iquino
|
Emakume aktore onenaren CEC saria
|
| 1945
|
¡Culpable!
|
|
|
|
Ignacio F. Iquino
|
|
| 1945
|
Viento de siglos
|
|
|
|
Enrique Gomez
|
|
| 1945
|
El obstaculo
|
|
|
|
Ignacio F. Iquino
|
|
| 1947
|
Dulcinea
|
|
|
|
Luis Arroyo
|
|
| 1947
|
Noche sin cielo
|
|
|
|
Ignacio F. Iquino
|
|
| 1947
|
La princesa de los Ursinos
|
|
|
|
Luis Lucia
|
|
| 1948
|
El tambor del Bruch
|
|
|
|
Ignacio F. Iquino
|
|
| 1948
|
Manana como hoy
|
|
|
|
Mariano Pombo
|
|
| 1948
|
La proxima vez que vivamos
|
|
|
|
Enrique Gomez
|
|
| 1948
|
La vida encadenada
|
|
|
|
Antonio Roman
|
|
| 1949
|
Aquellas palabras
|
|
|
|
Luis Arroyo
|
|
| 1949
|
Pacto de silencio
|
|
|
|
Antonio Roman
|
|
| 1949
|
Doce horas de vida
|
|
|
|
Francisco Rovira Beleta
|
|
| 1949
|
Un hombre va por el camino
|
|
|
|
Manuel Mur Oti
|
Emakume aktore onenaren CEC saria
|
| 1950
|
De mujer a mujer
|
|
|
|
Luis Lucia
|
Emakume aktore onenaren CEC saria
|
| 1950
|
La fuente enterrada
|
|
|
|
Antonio Roman
|
|
| 1951
|
El gran galeoto
|
|
|
|
Rafael Gil
|
Jose Echegarayren
izen bereko antzerki obran oinarritua
|
| 1953
|
Segundo Lopez, aventurero urbano
|
|
|
|
Ana Mariscal
|
Coguionista
|
| 1953
|
Jeromin
|
|
|
|
Luis Lucia
|
Luis Colomaren
izen bereko antzerki obran oinarritua
|
| 1953
|
Vertigo
|
|
|
|
Eusebio Fernandez Ardavin
|
|
| 1954
|
Misa en Compostela
|
|
|
|
Ana Mariscal
|
Dokumentala. Hitzak: Ana Mariscal
|
| 1954
|
Morena Clara
|
|
|
|
Luis Lucia
|
|
| 1955
|
En carne viva
|
|
|
|
Enrique Cahen Salaberry
|
Argentinar pelikula
|
| 1955
|
Un dia perdido
|
|
|
|
Jose Maria Forque
|
|
| 1955
|
Bacara
|
|
|
|
Kurt Land
|
Argentinar pelikula
|
| 1956
|
De noche tambien se duerme
|
|
|
|
Enrique Carreras
|
Argentinar pelikula
|
| 1956
|
Los maridos de mama
|
|
|
|
Edgardo Togni
|
Argentinar pelikula
|
| 1956
|
Enigma de mujer
|
|
|
|
Enrique Cahen Salaberry
|
Argentinar pelikula
|
| 1958
|
La violetera
|
|
|
|
Luis Cesar Amadori
|
|
| 1958
|
Hay que banar al nene
|
|
|
|
Edgardo Togni
|
Argentinar pelikula
|
| 1958
|
Patio andaluz
|
|
|
|
Jorge Grinan
|
|
| 1958
|
Carlota
|
|
|
|
Enrique Cahen Salaberry
|
Miguel Mihuraren
izen bereko lanean oinarritua
|
| 1959
|
Juego de ninos
|
|
|
|
Enrique Cahen Salaberry
|
Victor Ruiz Iriarteren
izen bereko lanean oinarritua
|
| 1959
|
Con la vida hicieron fuego
|
|
|
|
Ana Mariscal
|
Elkarrizketak.
|
| 1959
|
El magistrado
|
|
|
|
Luigi Zampa
|
Hispaniar-italiar koprodukzioa. Izenburu orijinala:
Il magistrato
|
| 1960
|
La quiniela
|
|
|
|
Ana Mariscal
|
|
| 1961
|
Hola, muchacho
|
|
|
|
Ana Mariscal
|
|
| 1962
|
Feria en Sevilla
|
|
|
|
Ana Mariscal
|
|
| 1962
|
La reina del Chantecler
|
|
|
|
Rafael Gil
|
|
| 1962
|
Occidente y sabotaje
|
|
|
|
Ana Mariscal
|
Gidoilarikide
|
| 1963
|
El camino
|
|
|
|
Ana Mariscal
|
Miguel Delibesen lehen zinema.egokitzapena.
|
| 1964
|
La otra mujer
|
|
|
|
Francois Villiers
|
Hispaniar-frantziarkoprodukzioa. Izenburu orijinala:
L'autre femme
|
| 1966
|
Los duendes de Andalucia
|
|
|
|
Ana Mariscal
|
Gidoilarikide
|
| 1966
|
Vestida de novia
|
|
|
|
Ana Mariscal
|
Gidoilarikide
|
| 1968
|
El paseillo
|
|
|
|
Ana Mariscal
|
Gidoilarikide
|
| 1987
|
El polizon del Ulises
|
|
|
|
Javier Aguirre
|
Ana Maria Matuteren
izen bereko haurrentzako kontaketa batean oinarritua
|
- Platea hogarena
, Juan Carlos Thorryrekin batera,
Amaren senarrak
.
- BORAU, Jose Luis (dir.) (1998). Diccionario del cine espanol. Madrid: Alianza Editorial. p. 544-5.
ISBN 978-84-2065-257-3
.
- GREGORI, Antonio: El cine espanol en sus directores, orr. 238-254. Ediciones Catedra, Madril, 2009.
ISBN ?376-2614-7
- MARISCAL, Ana (1984). Cincuenta anos de teatro en Madrid. Madrid: El Avapies. p. 172.
ISBN 978-84-86280-04-8
.
- ? (1943). Mi vida. Madrid: Ed. Astros.
- MARTINEZ TEJEDOR, Maria Concepcion (2016). Directoras pioneras del cine espanol. Madrid: Fundacion FirstTeam. pp. 59-72; 106-222.
ISBN 978-84-608-3879-1
.