Alonsotegi
|
---|
Bizkaia
,
Euskal Herria
|
Alonsotegiren ikuspegia.
|
|
|
Estatua
| Espainia
|
---|
Erkidegoa
| Euskal Autonomia Erkidegoa
|
---|
Lurraldea
| Bizkaia
|
---|
Eskualdea
| Enkarterri
|
---|
Izen ofiziala
| Alonsotegi
|
---|
Alkatea
| Unai Arregi Gardoki (
EH Bildu
)
|
---|
Posta kodea
| 48810
|
---|
INE kodea
| 48912
|
---|
Herritarra
| alonsotegitar
|
---|
|
Koordenatuak
| 43°14′48″N
2°59′16″W
/
43.24667°N 2.98778°W
/
43.24667; -2.98778
|
---|
|
Azalera
| 21,00 km²
|
---|
Garaiera
| 28 metro
|
---|
Distantzia
| 5,1 km
Bilbora
|
---|
|
Biztanleria
| 2.950
(2023)
?10 (2022)
|
---|
|
1.480 (%50,2)
|
| (%48,4) 1.427
| |
|
|
Dentsitatea
| 140,48 bizt/km²
|
---|
Hazkundea
(2003-2013)
[1]
| % 6,36
|
---|
Zahartze tasa
[1]
| % 22,05
|
---|
Ugalkortasun tasa
[1]
| ‰ 51,72
|
---|
|
Jarduera tasa
[1]
| % 71,77
(2011)
|
---|
Genero desoreka
[1]
| % 9,37
(2011)
|
---|
Langabezia erregistratua
[1]
| % 16,1
(2013)
|
---|
|
Euskaldunak
[1]
| % 21,35
(2010)
|
---|
Kaleko erabilera
[2]
| %
(2016)
|
---|
Etxeko erabilera
[3]
| % 9.02
(2016)
|
---|
|
Webgunea
| http://www.alonsotegi.net/
|
---|
Alonsotegi
Bizkaiko
erdialdeko
udalerri
bat da,
Enkarterri
eskualdekoa. 21
kilometro koadro
ditu, eta 2016. urtean 2.855 biztanle zituen. Enkarterrietako sarreran dagoelarik (Bilbora 5,1km), eskualde horretako gainerako herrien antzeko biztanleria kopurua du.
Historian zehar,
Arrigorriaga
eta
Barakaldo
udalerrien zati izan da, harik eta 1991. urtean independentzia lortu zuen arte. Lau zatitan banatu daiteke bere historia:
- XV. edo XVI. mende hasierara arte, Alonsotegi
Arrigorriaga
udalerriaren barnean zegoen.
- XVI. mendean, elizate independentetzat eratu zen, 1888. urtera arte.
- 1888. urteko azaroaren 13tik 1990ko abenduaren 31ra arte,
Barakaldok
izan zuen anexionatuta. 1980ko urtarrilaren 20ean,
Aldana tabernako atentatua
jazo zen, eta
GAE
espainiar talde terroristak lehergailuz 4 lagun hil eta 20 zauritu zituen.
- Azkenik, 1991ko urtarrilaren 1ean lortu zuen berriz desanexioa, ordura arte beti barakaldar izandako Irauregi eta
Zamundi
auzuneekin herri independentea eratuz.
[4]
1991. urtera arte, Alonsotegi Barakaldoko udalerrian sartuta egon zen.
Azken urteetan, Alonsotegin hiru epaiketa prozesu judizial garrantzitsu ireki dira, oposizioko
EH Bildu
alderdiak egindako ikerketari eta ondorengo salaketei esker. Ondorioz, Alonsotegiko azken lau alkateetatik hiru (
Jose Luis Erezuma
,
Gabino Martinez de Arenaza
eta
Aitor Santisteban
) epaiketa prozesuetan sartu dira
fondo publikoak bidegabe erabiltzeagatik
,
zerga-iruzurrengatik
eta
influentzia-trafikoengatik
beste kausa batzuekin batera.
[5]
[6]
[7]
2019ko maiatzaren 26ko hauteskundeetan
, horregatik guztiagatik, alonsotegiarrek aldaketa nabaria egin zuten euren botoetan.
[5]
Alonsotegi herri independente bihurtu zenetik gaur egun arte (1991-2019) lehen indarra izandako
EAJ
bigarren indar izatera igaro zen.
2023ko maiatzaren 28ko hauteskundeetan
, aldaketa gauzatu zen Alonsotegin. Izan ere, Euskal Herria Bilduk bozken gehiengoa lortu zuen. Oraingo honetan 7 zinegotzi lortu zituen, EAJk 4 lortuta
[8]
.
Alderdiak
|
Udal-hauteskundeak
|
·
|
2019ko maiatzaren 26a
|
2015ko maiatzaren 24a
|
·
|
Bozak
|
Zinegotziak
|
Bozak
|
Zinegotziak
|
Euskal Herria Bildu
(EH Bildu)
|
745 (% 44,74)
|
5/11
|
557 (% 36,29)
|
4/11
|
Euzko Alderdi Jeltzalea
(EAJ-PNV)
|
682 (% 40,96)
|
5/11
|
770 (% 50,16)
|
6/11
|
Euskadiko Alderdi Sozialista
(PSE-EE/PSOE)
|
204 (% 12,25)
|
1/11
|
170 (% 11,07)
|
1/11
|
Alderdi Popularra
(PP)
|
34 (% 2,04)
|
0/11
|
38 (% 2,48)
|
0/11
|
Boto zuriak
|
28 (% 1,65)
|
-
|
57 (% 3,42)
|
-
|
Abstentzioa
|
597 (% 25,63)
|
-
|
655 (% 28,21)
|
-
|
Boto-emaileak
|
1.732 (% 74,37)
|
-
|
1.667 (%71,79)
|
-
|
Lodiz:
Hautagaitza irabazlea. / Alderdien ordena: Boz kopuruaren arabera / Datuak: Euskadi.net
[9]
2019ko hauteskundeen emaitzak, aurrekoekin alderatuta
[
aldatu
|
aldatu iturburu kodea
]
Alderdiak
|
Udal-hauteskundeak
|
Batzar Nagusietarako hauteskundeak
|
Kongresu eta senaturako hauteskundeak
|
Europako parlamenturako hauteskundeak
|
·
|
2019ko maiatzaren 26a
|
2015ko maiatzaren 24a
|
2019ko maiatzaren 26a
|
2015ko maiatzaren 24a
|
2019ko apirilaren 28a
|
2016ko ekainaren 26a
|
2019ko maiatzaren 26a
|
2014ko maiatzaren 25a
|
Euskal Herria Bildu
(EH Bildu)
|
745 (%44,74)
|
557 (%36,29)
|
532 (%31,42)
|
456 (%28,88)
|
338 (%18,51)
|
260 (%15,62)
|
472 (%27,75)
|
306 (%24,02)
|
Euzko Alderdi Jeltzalea
(EAJ-PNV)
|
682 (%40,96)
|
770 (% 50,16)
|
772 (% 45,60)
|
769 (% 48,70)
|
756 (% 41,40)
|
581 (% 34,89)
|
744 (%43,74)
|
628 (% 49,29)
|
Euskadiko Alderdi Sozialista
(PSE-EE/PSOE)
|
204 (% 12,25)
|
170 (%11,07)
|
188 (%11,10)
|
149 (%9,44)
|
285 (%15,61)
|
195 (%11,71)
|
222 (%13,05)
|
123 (%9,65)
|
Alderdi Popularra
(PP)
|
34 (%2,04)
|
38 (%2,48)
|
44 (%2,60)
|
43 (%2,72)
|
52 (%2,85)
|
84 (%5,05)
|
34 (%2,00)
|
40 (%3,14)
|
Elkarrekin Podemos
|
-
|
-
|
139 (%8,21)
|
115 (%7,28)
|
303 (%16,59)
|
473 (%28,41)
|
166 (%9,76)
|
99 (%7,77)
|
Herritarrak - Herritarron Alderdia
(C's)
|
-
|
-
|
7 (%0,41)
|
19 (%1,20)
|
34 (%1,86)
|
50 (%3,00)
|
25 (%1,47)
|
8 (%0,63)
|
Beste batzuk
|
-
|
-
|
3 (%0,18)
|
26 (%1,65)
|
22 (%1,20)
|
15 (%0,90)
|
28 (%1,65)
|
67 (%5,26)
|
Vox
|
-
|
-
|
8 (%0,47)
|
2 (%0,13)
|
36 (%1,97)
|
7 (%0,42)
|
10 (%0,59)
|
3 (%0,24)
|
Lodiz:
Hautagaitza irabazlea. / Alderdien ordena: Boz kopuruaren arabera / Datuak: Euskadi.net
[9]
[10]
[11]
[12]
Alonsotegiko hiriguneaz gain, aipatzekoak dira
Arbuio
eta
Irauregi
auzoak.
Alonsotegiko herriaren %93,79a eremu naturala izanik
[13]
asko dira bertan egin daitezkeen mendi ibilbideak.
Kadagua
ibaiaren ondoan kokatuta dago
Pagasarri
eta
Ganekogorta
mendien pean. Goraipatzekoak dira Pagasarri mendira bidean dauden
elurzuloak
(Ganeta eta Pagasondon kokatuak), hauek XVII.mendean erabiltzen ziren elurra biltegiratzeko. Elurra lurrean eraikitako zuloetan trinkotzen zen izotz bihurtzeko eta ondoren salmentan jartzeko, elikagaien kontserbarako erabiltzen zen gehienbat
[14]
.
Udalerri hau deigarria da orografia aldetik, izan ere bere punturik baxuena 50 metroan dago eta altuena Ganekogorta mendia da ia 1.000 metroko garaieran. Orografia horretatik zehar bi ibilbide egin daitezke interesguneak ikusi ahal izateko, PR-BI 100 "Meategi eta korten ibilbidea"
[15]
eta PR-BI 101 "Haitz Zurien ibilbidea"
[16]
biak behar bezala markatuta.
Deigarria da herri txiki honek daukan ermita kopurua. XV.mendeko
San Antolin
baseliza herrian nabarmentzen da, hura baita ondare artistiko eta historiko garrantzitsuena
[17]
.
San Martin baseliza
(Somo auzoan),
Santa Kiteria baseliza
(Zamundi auzoan),
Gidako Ama Birjina eliza
(Arbuio auzoan) eta
San Bartolome eliza
(Lasao kalean) XX.mendean zehar eraiki ziren, gehienak nahiko soilak. Euren artean San Bartolome eliza goraipatu daiteke estilo neogotikoaren ezaugarriak baititu
[18]
.
Alonsotegik ez dauka zerbitzu askorik, baina euren artean
udal frontoia
eta
alonsotegiko eskola
nabarmendu daitezke. Horrez gain, herriko gazteek
Lokomotorra Gaztetxea
sortu zuten orain dela urte batzuk.
Udalerrian
Renfe Feve
eragilearen
Irauregiko geltokia
dago.
Bizkaibus
hiri-arteko autobus zerbitzuaren hurrengo lineak udalerritik pasatzen dira:
Bizkaibus
A0654
BALMASEDA - Gurutzeta - EHU
|
---|
A0654
BALMASEDA → Gurutzeta → EHU
|
---|
BALMASEDA
| Campo de las Monjas ? Avda. Encartaciones ? La Penilla
|
---|
ZALLA
| |
---|
GUENES
| |
---|
ALONSOTEGI
| Lasao
|
---|
BARAKALDO
| La Paz 14
anbulatorioa
|
---|
LEIOA
| EHU
Laboa Plaza
|
---|
|
A0654
EHU → Gurutzeta → BALMASEDA
|
---|
LEIOA
| EHU
Laboa Plaza
|
---|
BARAKALDO
| La Paz 14
anbulatorioa
|
---|
ALONSOTEGI
| Lasao
|
---|
GUENES
| |
---|
ZALLA
| |
---|
BALMASEDA
| La Penilla ? Avda. Encartaciones ? Campo de las Monjas
|
---|
|