Euskal Herria aldatu

• 1979 ? ETAk bi polizia nazional hil zituen Donostian .
• 17. Korrika Trebinutik atera zen, hilaren 17an Donostian amaitzeko.

Mundua aldatu

• 1141 ? Matilde enperatriza Ingalaterrako lehenengo emakume agintaria bilakatu zen, Ingalaterrako Ladya titulua hartuta.
• 1541 ? Frantzisko Xabier Lisboatik atera zen Ekialdeko Portugaldar Indiara egindako misioan.
• 1948 ? Munduko Osasun Erakundea sortu zen.
• 1992 ? Europako Parlamentuak Maastrichteko Ituna onartu zuen.
• 2003 ? Amerikako Estatu Batuak eta aliatuak Irak inbaditzen hasi ziren.
• 2006 ? Luxenburgoko Epaitegiak soldata oporren truke ematea debekatu zuen.
• 2010 ? Gutxienez 68 pertsona hil ziren Kirgizistanen gobernuaren aurkako istiluetan.
• 2011 ?
  • Lau pertsona hil ziren Japoniako Miyagi prefekturan izandako 7,4 graduko lurrikaran.
  • Hamabi haur hil ziren Rio de Janeiroko eskola batean egondako tiroketan.

Euskal Herria aldatu

• 2011 ? 17. Korrikari hasiera eman zitzaion Trebinun , apirilaren 17an Donostian amaitu zelarik.

Mundua aldatu

• 1724 ? Johann Sebastian Bachen Pasioa San Joanen arabera (BWV 245) lehen aldiz jo zen Leipzigeko San Nikolas elizan .
• 1837 ? Hans Christian Andersen daniar ipuingileak Enperadorearen jantzi berria ipuina argitaratu zuen.
• 1974 ? The Conversation ("Solasaldia") filma estreinatu zen, Francis Ford Coppolak zuzendu eta Gene Hackman , John Cazale , Allen Garfield , Michael Higgins , Cindy Williams , Frederic Forrest , Harrison Ford eta Robert Duvall aktoreek antzeztu zuten.
• 1989 ? Dead Calm ("Barealdi Hilgarria") filma estreinatu zen, Phillip Noycek zuzendu eta Sam Neill , Nicole Kidman eta Billy Zane aktoreek antzeztu zutelarik.
• 1993 ? Indecent Proposal ("Proposamen Lizuna") filma estreinatu zen, Adrian Lynek zuzendu eta Robert Redford , Demi Moore , Woody Harrelson , Oliver Platt eta Seymour Cassel aktoreek antzeztu zuten.

Euskal Herria aldatu

Mundua aldatu

• 1839 ? Leipzig eta Dresde ( Alemania ) artean inauguratu zuten ibilbide luzeko lehenengo burdinbidea, 115 kilometrorekin.
• 2001 ? Mars Odyssey misioa hasi zen.

Euskal Herria aldatu

• 2012 ? Samuel Sanchezek 2012ko Euskal Herriko Itzulia irabazi zuen.
• 2018 ? 2018ko Euskal Herriko Itzulia : Primo? Rogli? esloveniarra garaile
• 2019 ? Esku Huskako Binakako Pilota Txapelketa Nagusiaren finala jokatu zen Bizkaia frontoian . Elezkano II.a eta Rezustak lortu zuten txapela, Irribarria eta Zabaletari 22-19 irabazi ondoren.

Mundua aldatu

• 1951ko Bost Nazioen Txapelketa : Irlandak lau urtetan hirugarren garaipena eskuratu zuen.

Euskal Herria aldatu

• 1506 ? Frantzisko Xabierkoa , Jesusen Lagundiaren sortzaileetako bat, misiolari eta santu nafarra. Nafarroako zaindaria (h. 1552 ).
• 1774 ? Juan Jose Maria Jandiola , bizkaitar abokatu eta politikaria (h. 1834 ).
• 1883 ? Louis Leplee , lapurtar enpresaburua, Le Gerny's kabaretaren jabea, Edith Piaf aurkitu zuena (h. 1936 ).
• 1888 ? Jules Moulier, Oxobi , euskal idazlea (h. 1958 ).
• 1910 ? Jaime Mancisidor , gipuzkoar futbolaria.
• 1911 ? Lino Akesolo , euskal idazlea eta elizgizona (h. 1991 ).
• 1938 ? Jean Castaings , euskal herritar politikaria, Pirinio Atlantikoetako Kontseilu Orokorreko Presidentea .
• 1939 ?
  • Pedro Maria Iturriaga , bizkaitar futbolaria (h. 2006 ).
  • Alberto Ormaetxea Errealeko futbol jokalari eta entrenatzailea (h. 2005 ).
• 1942 ? Jose Javier Mujika , UPNko nafar zinegotzia (h. 2001 ).
• 1953 ? Pedro Sanchez de Muniain , nafar ingeniari agronomo eta politikaria, UAGN erakundearen presidentea.
• 1959 ?
  • Pedro Arias , bizkaitar unibertsitate-irakasle, katedraduna eta politikaria.
  • Enrique Maya , nafar arkitekto eta politikaria, Iruneko alkatea , Montevideon .
• 1963 ? Jaime de Marichalar , nafar noblea, Elena Borboikoaren ezkontidea.
• 1965 ? Sylvain Luc , lapurtar jazz gitarra-jotzailea, egungo Euskal Herriko jazz musikaririk garrantzitsuentzat joa (h. 2024 ).
• 1967 ? Inigo Segurola , gipuzkoar lorezaina.
• 1971 ? Carlos Mena , arabar kontratenorra .
• 1975 ? Gorka Badiola , bizkaitar futbolari ohia.
• 1978 ?
  • Gorka Fraile , gipuzkoar tenislari ohia.
  • Leire Iglesias , bizkaitar judoka ohia.
• 1979 ?
  • Isabel Fernandez Reviriego , bizkaitar musikagile eta artista grafikoa.
  • Inaki Font , gipuzkoar aktorea.
• 1981 ? Benat Marmissolle , zuberotar atleta, Ultra-trailetan aditua.
• 1984 ? Gorka Larrea , gipuzkoar futbolari ohia.
• 1986 ? Ainara Osoro , gipuzkoar politologo, irakasle eta politikaria.
• 1994 ? Asier Etxaburu , bizkaitar futbolaria.
• 2000 ? Juan Artola Canales , bizkaitar futbolaria.

Mundua aldatu

• 1613 ? Gerrit Dou , herbeheretar margolaria, Herbehereetako Urrezko Arokoa (h. 1675 ).
• 1648 ? John Sheffield , ingeles estatu gizon eta olerkaria (h. 1721 ).
• 1652 ? Klemente XII.a , Aita santua (h. 1740 ).
• 1770 ? William Wordsworth , ingeles poeta (h. 1850 ).
• 1771 ? Fra Diavolo , italiar abenturazalea, Calabria frantsesen kontra errebela zedin saiatu zena (h. 1806 ).
• 1772 ? Charles Fourier , frantziar filosofoa (h. 1837 ).
• 1786 ? William R. King , AEBetako 13. presidenteordea (h. 1853 ).
• 1803 ? Flora Tristan , frantziar idazlea eta pentsalari sozialista eta feminista, feminismo modernoaren sortzailea (h. 1844 ).
• 1806 ? Armand Toussaint , frantziar eskultorea (h. 1862 ).
• 1809 ? James Glaisher , ingeles meteorologialari, aeronauta eta astronomoa (h. 1903 ).
• 1847 ? Jens Peter Jacobsen , daniar idazle eta zientzialaria, Danimarkako lehenengo idazle naturalista (h. 1885 ).
• 1857 ? Dolores Aleu Riera , kataluniar medikua, Medikuntzan lizentziatutako Espainiako lehen emakumea (h. 1913 ).
• 1866 ? Annie Vivanti , britainiar italiar idazlea (h. 1942 ).
• 1867 ? Holger Pedersen , daniar hizkuntzalaria (h. 1953 ).
• 1880 ? Serafima Hopner , ukrainar militante boltxebike judua (h. 1966 ).
• 1882 ? Kurt von Schleicher , Alemaniako kantzilerra (h. 1934 ).
• 1883 ? Gino Severini , italiar margolaria, futurismo mugimenduaren aitzindarietako bat (h. 1966 ).
• 1884 ? Bronislaw Malinowski , poloniar antropologo, etnologo eta soziologoa (h. 1942 ).
• 1889 ? Gabriela Mistral , eusko eta aimara jatorriko txiletar idazlea, 1945eko Literaturako Nobel Saria (h. 1957 ).
• 1890 ? Victoria Ocampo , argentinar idazlea, itzultzailea, saiakeragilea, intelektuala, editorea eta filantropoa (h. 1979 ).
• 1893 ?
  • Allen Dulles , estatubatuar espioi eta politikaria, CIAko burua (h. 1969 ).
  • Claudio Sanchez-Albornoz , espainiar historialari eta politikaria (h. 1984 ).
• 1896 ?
  • Hugo Dyson , Inklings taldeko partaidea eta Ingelesaren ikertzailea (h. 1975 ).
  • Benny Leonard , estatubatuar boxeolaria, historiako hoberenetakoa (h. 1947 ).
  • Margarida Lopes de Almeida , brasildar deklamatzaile, poeta eta eskultorea (h. 1983 ).
• 1907 ? Violette Leduc , frantziar idazlea (h. 1972 ).
• 1915 ? Billie Holiday , Lady Day , estatubatuar jazz-kantaria, jazz modernoko kantaririk ospetsuen eta eragileenatakoa (h. 1959 ).
• 1919 ?
  • Roger Lemelin , frantsesezko kanadar nobelagilea (h. 1992 ).
  • Edoardo Mangiarotti , italiar eskrimalaria (h. 2012 ).
• 1920 ? Ravi Shankar , indiar musikagilea eta zitara -jotzailea (h. 2012 ).
• 1922 ? Margia Dean , greziar jatorriko estatubatuar edertasun-modelo eta aktorea (h. 2023 ).
• 1928 ?
  • Enrique Castellon Vargas , El Principe Gitano , espainiar aktorea, flamenko abeslaria eta dantzaria (h. 2020 ).
  • James Garner , estatubatuar aktorea (h. 2014 ).
  • Alan J. Pakula , estatubatuar zinema zuzendaria, gidoigilea eta ekoizlea (h. 1998 ).
• 1929 ?
  • Gabriel Caruana , zeramikan berezitutako maltar artista ezagunetakoa (h. 2018 ).
  • Bob Denard , frantziar mertzenarioa (h. 2007 ).
• 1930 ?
  • Vilma Espin , Kubako iraultzako buruzagietako bat eta Raul Castroren emaztea (h. 2007 ).
  • Cliff Morgan , galestar errugbilaria (h. 2013 ).
• 1931 ?
  • Donald Barthelme , estatubatuar idazle postmodernista (h. 1989 ).
  • Daniel Ellsberg , estatubatuar ekonomialari, analista militar, ekintzaile eta barneko salatzailea , Pentagonoko paperetan inplikatua (h. 2023 ).
• 1936 ? Xose Manuel Beiras , galiziar politikaria.
• 1938 ?
  • Spencer Dryden , estatubatuar bateria-jotzailea, Jefferson Airplane taldeko kidea (h. 2005 ).
  • Justin Lekhanya , Lesothoko lehen ministroa (h. 2021 ).
• 1939 ?
  • Francis Ford Coppola , estatubatuetar zinema zuzendari, ekoizle eta gidoigilea.
  • Brett Whiteley , australiar pintorea (h. 1992 ).
• 1941 ? ?Akilisi P?hiva , Tongako lehen ministroa (h. 2019 ).
• 1942 ? Lita Stantic , argentinar zinema-zuzendari, ekoizle eta gidoilaria.
• 1943 ? Joaquim Agostinho , portugaldar txirrindularia, portugalgo hoberenetakoa (h. 1984 ).
• 1944 ?
  • Makoto Kobayashi , japoniar fisikaria, 2008ko Fisikako Nobel Saria .
  • Gerhard Schroder , Alemaniako kantziler ohia.
• 1945 ? Joel Robuchon , frantziar sukaldaria, Gault Millau Gidak 1989an "Mendeko sukaldari" izendatua (h. 2018 ).
• 1946 ?
  • Colette Besson , frantziar korrikalaria, 200, 400 eta 800 metroko lasterketetan aditua (h. 2005 ).
  • Robert Metcalfe , estatubatuar ingeniari elektrikoa, Ethernet -en asmatzailetako bat.
• 1947 ?
  • Jane di Castro , brasildar abeslaria eta ikuskizun-artista (h. 2020 ).
  • Florian Schneider , alemaniar musikaria, Kraftwerk taldeko kide sortzailea (h. 2020 ).
  • Henadz Mikhasevitx , sobietar serieko hiltzaile eta bortxatzailea (h. 1987 edo 1988 ).
• 1948 ? Arnie Robinson , estatubatuar atleta, luzera jauzian espezialitatua (h. 2020 ).
• 1950 ?
  • Carmen Calvo (artista) , espainiar artista garaikidea.
  • Jean-Claude Gallotta , frantziar dantzaria eta koreografoa.
• 1951 ? Jean-Louis Borloo , frantziar politikaria.
• 1952 ? Ruben Galvan , argentinar futbolaria (h. 2018 ).
• 1954 ? Jackie Chan , txinatar aktorea, zinema zuzendaria, arte martzialgilea eta eszena arriskutsuetako espezialista.
• 1955 ?
  • Javier Garcia Sanchez , espainiar idazlea eta kazetaria.
  • Akira Nishino , japoniar futbolari ohia.
• 1960 ?
  • Yvan Colonna , Korsika Askatzeko Nazio Frontearen kidea, Claude Erignac prefeta hiltzeagatik betiko kartzelara kondenatua (h. 2022 ).
  • Elaine Miles , amerindiar estatubatuar aktorea.
  • Sandy Powell , britaniar jantzi-diseinatzailea.
• 1962 ? Andrew Hampsten , estatubatuar txirrindulari ohia.
• 1963 ? Axel Voss , alemaniar politikaria.
• 1964 ? Russell Crowe , australiar aktorea.
• 1965 ? Angeles Gonzalez-Sinde , espainiar politikaria, gidoilaria eta zinema zuzendaria eta Espainiako Kulturako ministro ohia, ≪Sinde Legea≫ rengatik ezaguna.
• 1971 ? Guillaume Depardieu , frantziar aktorea (h. 2008 ).
• 1975 ?
  • Karin Dreijer , suediar musikaria, The Knife bikoteko kidea.
  • Sergio Peris-Mencheta , espainiar antzerki eta telebistako aktorea.
• 1977 ? Jenni Haukio , Finlandiako Lehen Dama.
• 1978 ? Vladimir Voltxkov , bielorrusiar tenislaria.
• 1979 ? Maite Zabala , euskal jatorriko estatubatuar futbolari ohia.
• 1981 ? Oscar Perez , venezuelar poliziakide, aktore eta disidente politikoa, Nicolas Maduro presidentearen aurkako polizia-disidentziaren burua (h. 2018 ).
• 1983 ? Andrea Fuentes , kataluniar igeriketa-entrenatzailea.
• 1984 ? Akiko Sudo , japoniar futbolari ohia.
• 1985 ? Humza Yousaf , Eskoziako lehen ministroa .
• 1989 ?
  • Teddy Riner , frantziar judo borrokalaria.
  • Julia Samoilova , errusiar abeslaria.
• 1990 - Vicky Luengo , espainiar aktorea.
• 1991 ? Anne-Marie , ingeles abeslari eta musikagilea.

Euskal Herria aldatu

• 1234 ? Antso VII.a , Nafarroako erregea, Tuteran .
• 1555 ? Jakue Foix-Rabatekoa , nafar apaiza, Oloroe eta Leskarreko apezpikua, Leskarren (j. c. 1475 )
• 1905 ? Apolinar Brull , nafar musikagilea, zarzuelatan aditua, Madrilen (j. 1845 ).
• 1927 ? Domingo Iturrate , Fray Domingo del Santisimo Sacramento , bizkaitar apaiz trinitarioa , Belmonten (j. 1901 ).
• 1951 ? Ricardo Gondra , bizkaitar meatze-ingeniaria, Atletico de Madridren sortzaileetako bat (j. 1885 ).
• 1954 ? Emeterio Arrese , gipuzkoar idazlea (j. 1869 ).
• 1961 ? Jesus Guridi , arabar musikaria, Euskal Herriak eman duen musikagilerik ospetsuenetakoa, Madrilen (j. 1886 ).
• 1973 ? Jean Boubee , lapurtar errugbilaria, Parisen (j. 1900 ).
• 1988 ? Jose Maria Agirre Gonzalo , gipuzkoar enpresaburua, Madrilen (j. 1897 ).
• 1990 ? Felisa Areitioaurtena , bizkaitar antzezlea (j. 1902 ).
• 2015 ? Miren Begona Erenaga , bizkaitar erraketista (j. 1927 ).
• 2018 ? Mario Gabiria , nafar soziologoa, hiri-soziologian eta ekologian espezializatua, Zaragozan (j. 1938 ).

Mundua aldatu

• 1312 ? Fernando IV.a Gaztelakoa , Gaztela eta Leongo erregea (h. 1312 ).
• 1498 ? Karlos VIII.a Frantziakoa , Frantziako erregea (j. 1470 ).
• 1520 ? Gaspar de Quesada , espainiar itsasgizon eta esploratzailea..
• 1611 ? Antonio Perez del Hierro , espainiar politikaria (j. 1540 ).
• 1614 ? Grekoa , Pizkunde amaierako margolaria (j. 1541 ).
• 1651 ? Lennart Torstensson , suediar mariskala (j. 1603 ).
• 1739 ? Dick Turpin , ingeles bidelapurra (j. 1706 ).
• 1761 ? Thomas Bayes , britainiar matematikaria.
• 1789 ? Abdulhamid I.a , Otomandar Inperioaren 27. sultana (j. 1725 ).
• 1803 ? Francois Dominique Toussaint , haitiar esklabo iraultzailea, beltzen askatasunerako mugimenduko buruzagietako bat (j. 1743 ).
• 1811 ? Dositej Obradovi? , serbiar idazle, itzultzaile eta politikaria (j. 1742 ).
• 1823 ? Jacques Charles , frantziar fisikari, matematikari eta asmatzailea (j. 1746 ).
• 1836 ? William Godwin , ingeles idazle eta filosofoa (j. 1756 ).
• 1845 ? Julie Clary , Espainiako erregina ezkontidea (j. 1771 ).
• 1858 ? Anton Diabelli , austriar musikagilea (j. 1781 ).
• 1877 ? Cecilia Bohl de Faber, Fernan Caballero , espainiar idazlea (j. 1796 ).
• 1891 ? P. T. Barnum , estatubatuar enpresaburua eta zirku interpretea (j. 1810 ).
• 1899 ? Joaquim Rubio i Ors , kataluniar olerkaria (j. 1818 ).
• 1902 ? Isidoro Fernandez Florez , Fernanflor , madrildar idazle eta umorista (j. 1840 ).
• 1904 ? Elisabet II.a Espainiakoa , Espainiako erregina (j. 1830 ).
• 1918 ? Jan Derk Huibers , holandar margolaria, artista grafikoa eta arte irakaslea (j. 1829 ).
• 1938 ? Suzanne Valadon , frantziar margolaria (j. 1865 ).
• 1939 ? Joseph Lyons , Australiako 10. lehen ministroa (j. 1879 ).
• 1943 ? Alexandre Millerand , Frantziako presidentea (j. 1859 ).
• 1947 ? Henry Ford , estatubatuar industrialaria, Ford Motor Companyren fundatzailea (j. 1863 ).
• 1950 ? Walter Huston , kanadan jaiotako estatubatuar aktorea (j. 1883 ).
• 1955 ? Theda Bara , estatubatuar aktorea (j. 1885 ).
• 1960 ? Henri Guisan , Suitzako Armadako komandante buruzagia (j. 1874 ).
• 1961 ? Vanessa Bell , ingeles artista postinpresionista (j. 1879 ).
• 1968 ? Jim Clark , 1 Formulako eskoziar gidaria (j. 1936 ).
• 1977 ? Jim Thompson , estatubatuar eleberri, istorio motz eta gidoi idazlea (j. 1906 ).
• 1981 ? Norman Taurog , estatubatuar zinema zuzendari eta gidoigilea (j. 1899 ).
• 1985 ?
  • Rene Portocarrero , kubatar margolari, eskultore eta ilustratzailea, XX. mendeko Kubako artista handienetarikoa (j. 1912 ).
  • Carl Schmitt , alemaniar legelari, filosofo politiko eta nazi alderdiko kidea (j. 1888 ).
• 1986 ? Leonid Kantorovitx , errusiar matematikari eta ekonomialaria, 1975eko Ekonomiako Nobel Saria (j. 1912 ).
• 1990 ? Ronald Evans , estatubatuar astronauta (j. 1933 ).
• 1992 ? Yang Kyoungjong , korear soldadua (j. 1920 ).
• 1994 ? Golo Mann , alemaniar historialari eta saiakeragilea (j. 1909 ).
• 1996 ? Alena Mazanik , sobietar partisanoa (j. 1914 ).
• 1997 ? Jean Clareboudt , frantziar eskultore eta diseinatzailea (j. 1944 ).
• 1998 ? Luis Diez del Corral , espainiar pentsalari, legelari eta idazlea (j. 1911 ).
• 2001 ? Beatrice Straight , estatubatuar aktorea (j. 1914 ).
• 2003 ? Maurice Kouandete , Dahomeyko presidentea (j. 1932 ).
• 2005 ? Max von der Grun , alemaniar idazlea (j. 1926 ).
• 2007 ? Barry Nelson , estatubatuar aktorea (j. 1917 ).
• 2009 ?
  • Mari Trini , espainiar abeslaria (j. 1947 ).
  • Luis Pinto Ferreira , brasildar abokatu eta politikaria (j. 1918 ).
• 2014 ? Josep Maria Subirachs , kataluniar eskultore eta margolaria (j. 1927 ).
• 2015 ? Geoffrey Lewis , estatubatuar aktorea (j. 1935 ).
• 2016 ? Marcel Dube , Quebecdar antzerkigilea, Kanadako antzerkigile onenetako eta oparoenetako bat (j. 1930 ).
• 2018 ? Peter Grunberg , frantziar fisikaria, 2007ko Fisikako Nobel Saria (j. 1939 ).
• 2023 ?
  • Ian Bairnson , eskoziar musikaria, The Alan Parsons Project taldeko kidea (j. 1953 ).
  • Larisa Bergen , sobietar boleibol jokalaria (j. 1949 ).

• Sehaska egutegiko izendegia : Aratz eta Sala.
• Osasunaren Munduko Eguna
• 1994ko Ruandako Genozidioari Buruzko Hausnarketarako Nazioarteko Eguna