1 Formula
(
ingelesez
,
Formula One
),
F1
izenez ere ezagutzen dena, auto-lasterketa lehiaketa bat da. Lasterketa hauetako bakoitzari
Sari Nagusi
deritzo eta horiek biltzen dituena
1 Formulako Munduko Txapelketa
. Lasterketak kale-zirkuituetan edo horretarako bereziki sortutako zirkuituetan ospatzen dira.
Erabiltzen diren kotxeak aurkitun diren azkenengo teknologiak dituzte, eta
automobilen
teknologia horiek limitatu daude arau tekniko baten arabera; 1 formulan aurkitutako aurrerapen batzuk ere lagungarriak izan dira gaur egun kalean aukitzen diren kotxeen nahiz segurtasuna nahiz beste hainbat alderditran obetzeko, adibide bezala disko balaztak aurkitu daiutezke. Txapelketa honen lasterketak ospatzen diren zirkuitoak normalean ere hiriaren errepidearen parte dira edo izan ziren iraganean.
1950eko 1 Formulako denboraldia
izan zen nolabait 1 Formula mordernoaren hasiera, non parte hartu zuten gaur egungo talde ezagun batzuk:
Ferrari
,
Alfa Romeo
eta
Maserati
. Denboraldi horietan parte hartutako beste eskuderiak ordeskatuak izan dira haibat garaipen lortu dituzten beste batzuengatik. Esaterako,
McLaren
,
Lotus
,
Renault
eta
Williams
, hauek
Konstruktoreen Txapelketa Mundiala
irabazi duten noizbait.
1946. urtean,
Bigarren Mundu Gerraren
ostean, lau lasterketa ofizial besterik ez ziren ospatu. Sari nagusi hauen arauak
Bigarren Mundu Gerra
baino lehen ezarri ziren baina hainbat urte behar izan ziren guztiz aurautegia bukatzeko eta azkenik,
1947
. urtean AIACR-a
Automobileko Federazio Nazionala
izena hartu zuen, gaur egun ezaguna den "
FIA
" izenarekin. Federazio honek
1949
. urteko denboraldiaren amaieran adierazi zuen hurrengo denboraldirako besta makina bat sari nagusi nazional bilduko zituela
1 Formula
1 Formulako Gidarien Txapelketa Mundiala
sortzeko helburuarekin. Bestalde, ezin izan zuten lortu eta bai
1952
. urteko bai
1953
. urteko denboraldietan oraindik ere Formula 2ko kotxeak erabili zituzten arazo ekonomikoak zirela eta. Hurrengo denboraldietan puntuazio taula bat ezarri zen eta zazpi lasterketak onartu ziren Txapelketa Mundiala osatzeko. Txapelketako lehenengo lasterketa
Maiatzak 13ean
Silvertoneko Zirkuituan
,
Erresuma Batuan
.
Lasterketen hasiera berria (1950-1958)
aldatu
Lehenengo
Sari Nagusia
Silverstoneko Zirkuituan
1950
. urtean ospatu zen eta
Giuseppe Farina
italiarra
izan zen irabazlea, gainera, bere taldekideari (
Juan Manuel Fangio
argentinarra
) irabazi egin zion
1950eko 1 Formulako denboraldia
. Bestalde, Fangio txapelketa irabazi zuen
1951
,
1954
,
1955
,
1956
eta
1957
. urteetan. Bere bost garaipen
Alberto Ascari
Ferrariko
gidaria moztu zion bi txapelketa bi urte jarraietan irabaziz. Historiako atal honetan ere ikusi egin ziren
Stirling Moss
Britainia Handiako
gidaria bezalakoak, non oso gidari hona zen baina ez zuen lortu Txapelketa Mundiala irabaztea. Gaur egun, Britainian Moss inoiz txapelketa irabazi ez zuen gidaririk honena bezala ezagutzen da.
Alfa Romeo
,
Ferrari
,
Masserati
eta
Mercedes Benz
izan ziren automobilen fabrikatzaile nagusiak non gerra aurretik ere oso garratzitsuak izan ziren. Hasierako denboraldietan erabili zituzten gerra aurreko kotxe modeloak, adibidez,
Alfa Romeo 159
.
1952ko
eta
1953ko
txapelketetan erabili izan zen
Formula 2
-ko aurautegia, kotxe tamaina nahiz pontetzialki txikiagoak. 1 Formulako Txapelketa Mundiala berriro hasi zenean gerra ondoren motoreak 2,5 litrokoak ziren, eta
1954ean
Mercedes-Benz
-ek aurkeztu egin zuen
W196
. Kotxe hau haibat teknologia berri ekarri zituen eta hurrengo bi txapelketak nabarmenki irabazi zituen.
Lasterketa bakoitzeko puntu kopurua, postuaren arabera
aldatu
Posizioa
|
1950-1959(*)
|
1960
|
1961-1990
|
1991-2002
|
2003-2009
|
2010-2018
|
2019-orain (**)
|
1º
|
8 puntu
|
8 puntu
|
9 puntu
|
10 puntu
|
10 puntu
|
25 puntu
|
25 puntu
|
2º
|
6 puntu
|
5 puntu
|
6 puntu
|
6 puntu
|
8 puntu
|
18 puntu
|
18 puntu
|
3º
|
4 puntu
|
4 puntu
|
4 puntu
|
4 puntu
|
6 puntu
|
15 puntu
|
15 puntu
|
4º
|
3 puntu
|
3 puntu
|
3 puntu
|
3 puntu
|
5 puntu
|
12 puntu
|
12 puntu
|
5º
|
2 puntu
|
2 puntu
|
2 puntu
|
2 puntu
|
4 puntu
|
10 puntu
|
10 puntu
|
6º
|
-
|
1 puntu
|
1 puntu
|
1 puntu
|
3 puntu
|
8 puntu
|
8 puntu
|
7º
|
-
|
-
|
-
|
-
|
2 puntu
|
6 puntu
|
6 puntu
|
8º
|
-
|
-
|
-
|
-
|
1 puntu
|
4 puntu
|
4 puntu
|
9º
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
2 puntu
|
2 puntu
|
10º
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
1 puntu
|
1 puntu
|
* Lasterketa bakoitzean buelta bizkorrena lortzen zuen gidariak 1 puntu irabazten zuen, denboraldi haietan.
* * Lasterketa bakoitzean buelta bizkorrena lortzen duen gidariak 1 puntu irabazten du, lehen hamar posizioetan bukatuz gero.
Munduko Txapelketa irabazi duten gidariak
aldatu
1 Formulako Mundu Txapelketa irabazi duten gidariak
Gidariak
|
Txapelketak
|
Urteak
|
Garaipenak
|
Podioak
|
Michael Schumacher
|
7
|
1994-1995, 2000-2004
|
91
|
155
|
Lewis Hamilton
|
7
|
2008, 2014-2015, 2017-2020
|
103
|
182
|
Juan Manuel Fangio
(†)
|
5
|
1951, 1954-1957
|
24
|
35
|
Alain Prost
|
4
|
1985-1986, 1989, 1993
|
51
|
106
|
Sebastian Vettel
|
4
|
2010-2013
|
53
|
122
|
Jack Brabham
(†)
|
3
|
1959-1960, 1966
|
14
|
31
|
Jackie Stewart
|
3
|
1969, 1971, 1973
|
27
|
43
|
Niki Lauda
(†)
|
3
|
1975, 1977, 1984
|
25
|
54
|
Nelson Piquet
|
3
|
1981, 1983, 1987
|
23
|
60
|
Ayrton Senna
(†)
|
3
|
1988, 1990-1991
|
41
|
80
|
Max Verstappen
|
|
2021-2023
|
54
|
98
|
Alberto Ascari
(†)
|
2
|
1952-1953
|
13
|
17
|
Jim Clark
(†)
|
2
|
1963, 1965
|
25
|
32
|
Graham Hill
(†)
|
2
|
1962, 1968
|
14
|
36
|
Emerson Fittipaldi
|
2
|
1972, 1974
|
14
|
35
|
Mika Hakkinen
|
2
|
1998-1999
|
20
|
51
|
Fernando Alonso
|
2
|
2005-2006
|
32
|
98
|
Giuseppe Farina
(†)
|
1
|
1950
|
5
|
20
|
Mike Hawthorn
(†)
|
1
|
1958
|
3
|
18
|
Phil Hill
(†)
|
1
|
1961
|
3
|
16
|
John Surtees
(†)
|
1
|
1964
|
6
|
24
|
Denny Hulme
(†)
|
1
|
1967
|
8
|
33
|
Jochen Rindt
(†)
|
1
|
1970
|
6
|
13
|
James Hunt
(†)
|
1
|
1976
|
10
|
23
|
Mario Andretti
|
1
|
1978
|
12
|
19
|
Jody Scheckter
|
1
|
1979
|
10
|
33
|
Alan Jones
|
1
|
1980
|
12
|
24
|
Keke Rosberg
|
1
|
1982
|
5
|
17
|
Nigel Mansell
|
1
|
1992
|
31
|
59
|
Damon Hill
|
1
|
1996
|
22
|
42
|
Jacques Villeneuve
|
1
|
1997
|
11
|
23
|
Kimi Raikkonen
|
1
|
2007
|
21
|
103
|
Jenson Button
|
1
|
2009
|
15
|
50
|
Nico Rosberg
|
1
|
2016
|
23
|
57
|
* Letra lodiz ageri diren gidariak oraindik ere Munduko Txapelketan parte hartzen ari dira