| Unui?intaj Provincoj de Centra Ameriko
|
|
|
1-a de julio 1823 ? 2-a de februaro 1841
|
|
|
|
|
|
| historia lando ?
suverena ?tato
?
lando
|
| Geografio
|
| ?efurbo
:
|
|
| Lo?antaro
|
|
|
|
| ?tat-strukturo
|
|
|
|
| Anta?aj ?tatoj:
|
Postsekvaj ?tatoj:
|
| Elstaraj historiaj eventoj
|
| Diplomatiaj Rilatoj
|
|
|
?tatoj de la Federacio
La
Unui?intaj ?tatoj de Centra Ameriko
(UPCA),
Federacia Respubliko de Centra Ameriko
a?
Centramerika Konfederacio
estis lando, kiu ekzistis en
Centra Ameriko
de
julio
1823
al ?irka?
1840
. ?i esti?is kiel
federacia respubliko
modelita la?
Usono
. Sur la
blazono
en nacia
flago
de
1823
?is
1824
oni legis
Provincias Unidas del Centro de America
("Unui?itaj Provincoj de Centra Ameriko"), sed la
konstitucio
de
1824
nomis la landon
Republica Federal de Centroamerica
("Federacia Respubliko de Centra Ameriko")
La UPCA-n konsistigis la ?tatoj
Gvatemalo
,
Salvadoro
,
Honduraso
,
Nikaragvo
kaj
Kostariko
. ?irka?
1830
estis aligita anka? ?tato
Los Altos
, kies ?efurbo estis
Quetzaltenango
, kiu enspacis partojn de nunaj nordo de
Gvatemalo
kaj la
meksika
sub?tato
Chiapas
. De
1838
?is
1840
la federacio solvi?is per interna milito.
Centramerika liberuloj havis grandajn
esperojn
pri la federacia respubliko, kiu povus evolui al moderna kaj demokratia nacio, ri?a per komerco inter la
Atlantiko
kaj la
Pacifiko
. Tiu deziro estis reflektita en la
emblemoj
de l' federacia respubliko: la flago montris blanka bendon inter du bluaj strioj, reprezentante la lando inter la
oceanoj
. La blazono montris kvar montojn (unu po sub?tato) inter du oceanoj, surmontitaj de
friga ?apo
, emblemo de
respubliko
.
Fakte, tamen, la federacio montris nesupereblajn problemojn. La liberalisma
demokratia
projekto estis forte kontra?igita de konservemaj partioj apogitaj de
katolika
pastraro kaj terposedantoj. La transportoj kaj ligiloj inter la ?tatoj estis tre malfacilaj. Plejparto de l' popolo malhavis senton de unui?o al aliaj ?tatoj de federacio. La federacia
burokratio
en
Gvatemalurbo
estis nekompetenta. La planoj pri konstruo de kanalo en la regiono anka? kreis internan konkurado pro la eblaj estontaj ekonomiaj profitoj. Tiu problemoj fine ka?zis internan militon inter partioj kaj ?tatoj.
La federacio solvi?is en interna milito de
1838
?is
1840
. La solvi?o komenci?is de
Nikaragvo
en la
5-a de novembro
1838
, sekve de
Honduraso
kaj
Kostariko
. La unui?o fakte finis en
1840
kiam kvar el la kvin ?tatoj deklaris sendependon, sed jure da?ris ?is
1841
kiam
Salvadoro
oficiale sendendi?is.
Multaj homoj proponis reunuigon
Centra Ameriko
en
19-a jarcento
, sed ne sukcesis. La unua provo estis en
1842
de eks-prezidento Morazan, kiu provokis ribelon, sed li estis kaptita kaj mortigita en
1844
. Dua provo okazis de oktobro ?is novembro
1852
, kiam Salvadoro, Honduraso kaj Nikaragvo kreis
Federacion de Centrameriko
kiu ne da?ris. Post, ?irka?
1880
la prezidento Gvatemalo
Justo Rufino Barrios
provis reunuigi la ?tatojn perforte, sed fiaskis kaj estis mortigita. Alia konfederacio de Honduraso, Nikaragvo kaj Salvadoro, nomita
Republica Mayor de Centroamerica
(
Granda Respubliko de Centra Ameriko
) da?ris nur de
1896
?is
1898
. La lasta provo okazis inter junio
1921
kaj januaro
1922
, kiam Salvadoro, Gvatemalo kaj Honduraso kreis novan "Federacion de Centra Ameriko". Tiu nova federacio neniam fakte ekzistis.
La landoj de eksa federacio, en
1856
-
1857
sukcesis establigi militan koalicion por forpu?i
usonan
invadon gvidita de
William Walker
.
Hodia? ?iuj kvin nacioj de eksa federacio portas flagojn kun bluaj kaj blankaj bendoj. Kostariko malheligis la bluon kaj metis ru?an bendon en
1848
oma?e al
Francio
.