Sanskrito
Sanskrite:
?????????
|
antikva lingvo ?
makrolingvo
? lingvo
|
Old Indo-Aryan
|
Parolata en
|
Barato
|
Parolantoj
|
2 212
|
Denaskaj parolantoj
|
14 135 (en 2001)
|
Fremdlingvo / dua lingvo por
|
190 000 (en 1961)
|
Skribo
|
Nagario
|
Oficiala statuso
|
Oficiala lingvo en
|
Barato
|
Lingvaj kodoj
|
Lingvaj kodoj
|
|
ISO 639
-1
|
sa
|
ISO 639
-2
|
san
|
ISO 639-3
|
san
|
Glottolog
|
sans1269
|
Angla
nomo
|
Sanskrit
|
Franca
nomo
|
sanskrit
|
|
Sanskrito
(sanskrite
?????????
IAST
:
sa?sk?tam
[s??skr?t??m], origine
sa?sk?t? v?k
, "rafinita parolmaniero") estas eble la plej antikva
hinde?ropa
lingvo ankora? aktive uzata; ?i apartenas al la
hindarjaj lingvoj
en la
hindirana lingvogrupo
de la
hinde?ropa lingvofamilio
. Iam oni kredis Sanskriton la plej praa el ?iuj
hinde?ropaj lingvoj
, sed poste oni trovis ke la
hitita
, anka? hinde?ropa, estas e? pli a?a. Sanskrito (
Samskrta
), kiu signifas "pura" a? "gramatike ?usta" lingvo, estas sankta lingvo de pli ol 1 miliardo da homoj (precipe
hinduoj
kaj mahajanaj
budhistoj
; aliflanke la kanonaj tekstoj de la
teravada
budhismo
, de la
?ajnismo
kaj de la
sikismo
estas verkitaj en pli junaj lingvoj). Oni taksis, ke hodia? ?is du milionoj da homoj ?in parolas kiel duan lingvon, kaj nuntempe oni skribas novan sanskritan literaturon.
?i estas la precipa
liturgia lingvo
de
Hinduismo
, filozofa lingvo por
Budhismo
,
Hinduismo
kaj
?ajnismo
, kaj
literatura lingvo
kiu estis en uzo kiel
Lingvafrankao
en la
Hindia kulturzono
. ?i estas standardigita dialekto de la
malnova hindarja lingvo
, origininta kiel
Veda Sanskrito
kaj markante sian lingvan praularon malanta?en ?is la
pra-hindirana
kaj la
pra-hinde?ropa
.
[1]
Nuntempe ?i estis listita kiel unu el la 22
oficiale agnoskitaj naciaj lingvoj de Barato
[2]
, fakte la malplej parolata inter tiuj totale en la lando, kaj estas dua oficiala lingvo de la sub?tato
Utarakando
.
[3]
Sanskrito tenas elstaran lokon en
Hinde?ropaj studoj
.
[4]
La korpuso de la
Sanskrita literaturo
enhavas ri?an tradicion de
poezio
kaj de
teatro
same kiel de
scienca
, teknika,
filozofia
kaj
religiaj
tekstoj. Sanskrito plue estas amplekse uzata kiel
ceremonia lingvo
en
hinduismaj
religiaj ritaroj kaj
Budhismaj
praktikoj en la formo de
himnoj
kaj
kantoj
. Parolata Sanskrito estis revivigita en kelkaj vila?oj kun tradiciaj institucioj, kaj estas klopodoj plibonigi ties popularigon.
Multaj
lingvistoj
nuntempe preferas distingi inter la
veda lingvo
kaj Sanskrito, kiel du apartaj varia?oj de la prahinda.
Proksimume en la
15a jarcento a.K.
, la hinde?ropa popolo, kiu parolis la vedan, eniris la
hindian subkontinenton
. Poste la vedlingvaj kleruloj skribis la
Vedojn
(
Rig-Veda
,
Sama-Veda
,
Ja?ur-Veda
,
Atharva-Veda
). (La
Avesto
, sankta libro de la
zoroastranoj
, estas skribita en la prapersa lingvo, parenca al la prahinda.)
La sanskrito propradirite komenci?is per la brahmana-literaturo, inkluzive la
Upani?adojn
.
Post la
5a jarcento a.K.
, a? jam anta?e, Sanskriton anstata?is la mezhindaj lingvoj, la
prakritoj
(naturaj a? popolaj lingvoj). La
Budho
, ekzemple, parolis prakrite (pri la budhisma tekstprakrito, vidu
Palio
). Sed anka? en la dua kaj klasika sanskrita periodo, skribi?is multaj sekularaj verkoj en Sanskrito, kaj la religiaj verkoj de la
vedanto
, la
san?jo
, la
jogo
, la
budhismo
(precipe
mahajano
).
Ekde la
18-a jarcento
, oni kutime skribas Sanskriton per la silabaro
Devanagari
. Anta?e, oni uzis la lokan skribmanieron.
Sanskrito kaj prakritoj evoluis al la novhindaj, a? novaj hindarjaj, lingvoj
hindia
,
urduo
,
bengala
,
gu?arata
,
pan?aba
,
marata
,
nepala
; sudan grupon formas la
sinhala lingvo
de
Srilanko
kaj la
maldiva
. La sola hindarja lingvo, kiun oni uzas preska? nur ekster Hindio, estas la
cigana lingvo
.
Veda Sanskrito
estas
hindarja pralingvo
. ?i estas la parolata praulo de liturgia Sanskrito, kaj frua descendanto de
pra-hindarja
. ?i estas proksime rilata al
Avesta
, nome la plej a?a konservita
Irana lingvo
. Veda Sanskrito estas la plej a?a atestita lingvo de la
Hindirana
bran?o de la
Hinde?ropa familio
.
Veda Sanskrito
estas la
lingvo
de
Vedoj
, nome tekstoj kompilitaj ?irka? la periodo de komenca la meza 2a al meza 1a jarmilo a.K. Ili estis
parole
konservitaj kiel parto de la tradicio
?rauta
de Veda recitado, anta?a al la alveno de alfabeta skribado en Hindio dum kelkaj jarcentoj. Pro manko de kaj epigrafia pruvaro kaj de nerompita manuskripta tradicio, la Veda Sanskrito estas unu el lingvoj kiuj ne povas esti tradukitaj akurate en tiu epoko. Speciale la plej a?a epoko de la lingvo, nome la
Rigveda Sanskrito
, nome la lingvo de la himnoj de
Rigvedo
, estas konservita nur en formo redaktita kelkajn jarcentojn post la kompono de la tekstoj. Rekuperado de ties origina formo estas celo de lingva rekonstruado.
[5]
El ?irka? 4a jarcento a.K., en la klasika periodo de
Ferepoka
Antikva Hindio
, Veda Sanskrito lasis la vojon al la
Klasika Sanskrito
kiel difinita de la gramatiko de
Panini
.
Arkaikeco de Sanskrito, precize en la konsonanta sistemo, konstateblas kiam oni komparas ?in kun aliaj antikvaj lingvoj, kiel
latino
, greka, kaj e? kun modernaj lingvoj kiuj retenas grandan nombron de arkaismoj, kiel la
litova
. Kvankam ?iuj tiuj lingvoj suferis konsiderindajn
fonetikajn
kaj gramatikajn ?an?ojn kiuj apartigis ?ian strukturon disde tiu de la klasika
prahinde?ropa
, ili retenas kelkajn rimarkindajn simila?ojn. J. P. Mallory uzas litovlingvan
proverbon
(skribita en sanskrito, en litova kaj en latino) por montri la grandan similecon:
- Sanskrito:
≪Devas adad?t datas, Devas dat dh?n?s≫
.
- Litova:
≪Dievas dav? dantis, Dievas duos duonos≫
.
- Latina:
≪Deus dedit dentes, Deus dabit panem≫
.
[6]
- Latinida lingvo: hispana: ≪Dios dio dientes, Dios dara pan≫.
- Esperanto:≪Dio donis dentojn, Dio donos panon≫.
Jam
William Jones
argumentis pri la komuna deventrunko de la tri lingvoj sanskrito,
greka lingvo
kaj
latino
jene:
|
| ?
La sanskrita lingvo, kiom ajn antikva ?i estas, havas mirindan strukturon; ?i estas pli perfekta ol la greka lingvo, pli abunde ri?a ol la latina lingvo, kaj pli delikata ol ili amba?. Tamen, ?i havas tiom grandan proksimecon kun tiuj du aliaj lingvoj, proksimecon videblan pro la verbaj radikoj kaj pro la gramatikaj formoj, ke tiu parenceco tute ne povas esti konsiderata kiel hazarda fenomeno; tiom forta, verdire, ke neniu filologo povus pristudi tiujn tri lingvojn, sen opinii ke ili elmer?i?is el iu komuna fonto, kiu, eble, ne plu ekzistas. Estas anka? similaj kialoj, kvankam ne tiom fortaj, por supozi ke same la gotika, kaj la kelta lingvo, malgra? miksado kun malsama idiomo, havas la saman devenon kiel la sanskrita, kaj anka? la pra-
persa
(avesta lingvo) povas aldoni?i al tiu sama familio.
[7]
”
|
|
Sanskrito, same kiel la aliaj
hindarjaj lingvoj
, estas tre proksime parenca de la
iranaj lingvoj
, pro kio oni parolas pri la bran?o de lingvoj jen
hindiranaj
jen
hindarjaj
. La veda sanskrito estas speciale parenca de la
Avesta lingvo
de la religio
zoroastrismo
, tiel ke, kun helpo de malmultaj fonetikaj reguloj, oni povas fidele konverti tekston de unu lingvo al alia,
[8]
kio estas pruvebla per jena ekzemplo ("Tiu povega dia?o; forta, inter la vivantuloj la plej forta; Mitra, mi honoras per ofer-ver?a?oj"):
[9]
[10]
Avesta
|
t?m amanvant?m yazat?m
|
s?r?m d?m?hu s?vi?t?m
|
miθr?m yaz?i zaoθr?by?
|
Veda
|
tam amanvantam yajatam
|
???ram dh??masu ?avi??ham
|
mitram yaj?i hotr?bhya?
|
Prahindirana
|
*tam amanvantam ya?atam
|
*???ram dh??masu ?avi?tham
|
*mitram y???i jhautr?bhyas
|
La sanskrito estas anka? proksime parenca de la
baltslavaj lingvoj
, kaj e? de lingvoj
satem
, kiel
rusa
kaj
litova
en aspektoj de la substantiva fleksio, pronomoj, adverboj ktp. Estas granda kvanto de vortotrezoro nekunhavata kun aliaj hinde?ropaj subfamilioj.
[11]
Sanskrito estas konsiderata en kelkaj aspektoj kiel konservema lingvo kiu respegulas precize kelkajn trajtojn de la plej ?usa prahinde?ropa linvaro, kaj anta?a?o de la modernaj
hindarjaj lingvoj
de
Barato
. Aliaj hindarjaj lingvoj kronologie postaj al sanskrito estas la
prakritak lingvoj
, en unu de kies formoj oni redaktis la budhisman kanonon (Tipitaka, Tripitaka a? Kanono Pali), sekvite de la
apabhra??a
, 'korupta?oj', kaj en la lasta generacio la nuntempaj lingvoj.
[12]
Dum multe da tempo oni konsideris, ke sanskrito estas la origino de tiuj lingvoj. Sed la aktuala pruvaro sugestas, ke sanskrito ne estas la rekta anta?ulo a? ≪patra lingvo≫ de la modernaj hindarjaj lingvoj, sed male ?i estas paralela bran?o (speco de ≪onkla lingvo≫ de la pli modernaj lingvo, se tiel diri). La plimulto de la modernaj lingvoj derivi?us iel de iu formo de loka
prakrito
. Simile okazas kun la
latinidaj lingvoj
, kiuj fakte ne origini?is precize el la
klasika latino
de Cicero kaj Julio Cezaro.
[13]
La historia gravo de sanskrito videblas tre amplekse en multaj regionoj de Azio, escepte eble en Siberio kaj plej okcidenta Azio. Surskriba?oj kaj literatura pruvaro sugestas, ke en la unua jarmilo la sanskrito jam estis adoptita en sudorienta kaj centra Azio.
[14]
[15]
Oni trovis gravajn kolektojn de sanskritaj manuskriptoj kaj surskriba?oj en ?inio kaj Tibeto
[17]
[18]
Birmo,
Indonezio,
Kambo?o,
Laoso,
Vjetnamo,
Tajlando,
kaj Malajzio.
Krome oni malkovris sanskritajn manuskriptojn kaj surskriba?ojn, e? de tre antikvaj tekstoj, en dezertoj kaj montaraj regionoj de Nepalo,
[25]
[26]
(la plej antikva survivanta sanskrita surskriba?o en la valo de Katmanduo estis datita de la jaro 464
[26]
) Tibeto,
[18]
Afganio,
[28]
Mongolio,
[30]
Uzbekio,
Turkmenio, Ta?ikio
kaj Kaza?io,
[32]
same kiel en Koreio kaj Japanio.
[33]
[34]
Sanskritaj
nomoj
(ne nur
substantivoj
sed anka?
adjektivoj
) havas tri
nombrojn
?
singularo
,
dualo
,
pluralo
. Ili havas ok kazojn ?
nominativo
,
akuzativo
,
instrumentalo
,
dativo
,
ablativo
,
genitivo
,
lokativo
,
vokativo
. Estas tri
genroj
? vira, ina, ne?tra.
En la
verba
sistemo trovi?as tri
vo?oj
?
aktiva vo?o
,
meza vo?o
,
pasiva vo?o
.
Vortordo
estas sufi?e libera.
Kunmetitaj vortoj
ofte trovi?as en sanskritaj tekstoj, precipe en pli malfruaj tekstoj.
Sanskrito kaj ?iaj anta?aj formoj ne disvolvi?is per
skribsistemo
. Anta? la alveno de
arjoj
, ekzistis la skribmaniero en la urba civilizacio de la valo de
Induso
, sed la enrompo fare de arjoj okazigis ?ian malaperon. Ne estis formo de skribsistemo dum la disvolvigo de la veda literaturo en la veda periodo. E? post la enkonduko de la skribado, dum jarcentoj la verkoj plue estis transmititaj parole.
[36]
La manuskriptoj de
Rigvedo
, komponita anta? la jaro 1000 a.n.e., ne aperis ?is la jaro 1000 n.e. Kvanjam tiel startis la disvastigo de skribitaj verkoj, la parola transmisiado plue hegemoniis ?is anta? nelonge.
[37]
Oni ne scias kiam disvolvi?is la skribmaniero en Barato a? kiam oni reenkondukis, sed la unuaj kronikoj estas de la 3-a jarcento a.n.e. Ekde tiu periodo oni trovis surskriba?ojn de la imperiestro
A?oko
en la skribmaniero Br?hm?, ?enerale ne en Sanskrito, sed en la prakritoj de ?iu regiono. Oni pruvis, ke Brahmi estis bazita en la semida skribmaniero, sed adaptita al la hindia fonologio.
[36]
Brahmi estas
abugida
skribmaniero en kiu ?iu konsonanta karaktro havas anka? vokalan elementon, tio estas, la karaktro estas la?vorte
kun sonanto
. La granda plimulto de la skribsistemoj de Barato, sudorienta Azio kaj apudaj aliaj lokoj derivi?as de la Brahmi, kaj en ?iu regiono tiuj skribmanieroj oni uzas ilin por skribi en Sanskrito, kaj en Bengalo kaj en Tajlando.
De la fino de la
18-a jarcento
, Sanskrito estas transskribita uzante la latinan alfabeton. La plej uzita sistemo nuntempe estas IAST (
Internacia Alfabeto de Sanskrita Transliterigo
), kiu estas la akademia normo ekde 1888, kaj el kiu la vortoj estas esperantigitaj.
[36]
[38]
La plej fruaj verkoj de
Hindia literaturo
estis
parole
transmitita.
Sanskrita literaturo
ekis per la
parola literaturo
de
Rigvedo
nome kolekto de sanktaj himnoj datitaj el la periodo de 1500–1200 a.K. La sanskritaj eposoj
Ramajano
kaj
Mahabharata
aperis ?irka? la fino de la unua jarmilo a.K. Klasika sanskrita literaturo disvolvi?is rapide dum la unuaj kelkaj jarcentoj de la unua jarmilo a.K.
[39]
Pro ties etenda uzado en religia literaturo, ?efe en
Hinduismo
, kaj la fakto ke plej modernaj
barataj lingvoj
estis rekte derivitaj el a? forte influitaj de Sanskrito, ties lingvo kaj literaturo estas de granda gravo por la kulturo de Barato simile al tiu de
Latino
por la kulturo de
E?ropo
. Iome el la Sanskrita literaturo kiel la Joga-Sutroj de
Patan?ali
kaj la
Upani?adoj
estis tradukitaj en araban kaj en persan,
[40]
?efe pro la agado de la imperiestro
Akbar
. Anka? la
Pan?atantra
estis tradukita en persan.
[41]
Esperantigo de vortoj el sanskrita fonto
[
redakti
|
redakti fonton
]
La? tiu menciita sistemo nome IAST (
Internacia Alfabeto de Sanskrita Transliterigo
) la sanskritaj vortoj estas esperantigitaj.
Aspiraciaj plozivoj
(
mah?pr??a spar?a
), en la originala skribsistemo de Sanskrito,
nagario
, havas siajn proprajn simbolojn:
k → ?, kh → ?; d → ?, dh → ?; t → ?, th → ?.
?ar per IAST la aspiraciaj plozivoj estas transliterigitaj per aldono de -h kiel surogato, same kiel en Esperanto la ?apelitaj literoj estas kelkfoje transliterigitaj per aldono de
-x
a?
-h
, ofte okazas, ke vortoj el Sanskrito i?as erare transliterigitaj en Esperanton. Ekzemploj de tiuj okazoj estas
bodhisattvo, dharmo, sangho, Bhagavadgitao, Theravado, Bharato
; kiuj respektive estas
bodhisattva
→
bodisatvo
,
dharma
→
darmo
,
sa?gha
→
sangao
(a? samgo),
Bhagavad-g?t?
→
Bagavadgito
,
Therav?da
→
Teravado
kaj
Bh?rat
→
Barato
.
Okazas la sama kun kelkaj digrafoj de Latino, por vortoj de greka fonto:
Thermometrum
→ termometro, sed ne ?thermometro“, ?ar la digrafo th reprezentas apartan sonon [t?], ne kombinon de konsonantoj [t] kaj [h].
?ar la sonoj [?] kaj [?] estas homofonoj en Esperanto, vortoj en Sanskrito skribitaj per ? kaj ? estas transliterigitaj per ?:
?iva
→
?ivo
(a? ?ivao),
Vi?nu
→
Vi?nuo
,
K???a
→
Kri?no
.
?ar konsonantaj paroj d [d?], ? [?] kaj t [t?], ? [?] estas homofonoj en Esperanto, ili i?as d kaj t respektive:
Tripi?aka
→
Tripitako
.
?ar sonoj [n], [?] kaj [ŋ] kaj n estas homofonoj en Esperanto, n, ? kaj ? i?as
n
:
Nirv??a
→
Nirvano
.
Simbolo ? reprezentas nazsonon [ ?], do ?i ofte i?as transliterigita per n kaj kelkfoje per m:
Sa?gha
→ sangao a? samgo,
Sa?sk?tam
→ Sanskrito.
Simbolo n [?] i?as kombino
nj
:
prajn?
→
pra?njo
, same kiel ?e la
esperantigo de vortoj el hispana fonto
. La kombino nj, tamen, i?as transliterita
n?
, ne
nj?: Manju?r?
→
Man?u?rio
.
Simbolo v [?] estas transliterita
v: Sarasvat?
→
Sarasvatio
.
Simbolo j [d??] estas transliterita
?
kaj simbolo y [j] estas
j
:
J?taka
→
?atakoj
,
yoga
→
jogo
.
Duoblaj konsonantoj estas transliteritaj per nur unu, kiam eblas:
?uddhodana
→
?udodano
,
Siddh?rtha
→
Sidarto
.
Longaj vokaloj transliteri?as kiel simplaj vokaloj (? → a), escepte ? (au) →
a?,
kaj ? (ai) →
aj
.
La vokalo ? estas transliterita
ri: K???a
→
Kri?no
,
?gveda
→
Rigvedo
.
Vortoj kun fino ?e o, a a? ?, esperantigitaj fini?as per o:
Ga?e?a
→
Gane?o
;
Bhagavad-g?t?
→
Bagavadgito
.
Kiam jam ekzistas homofono, tamen, la vorto povas konservi la finan vokalon por diferenci?i:
Brahm?
→
Brahmo
→
Brahmao
;
St?pa
→
Stupo
→
Stupao
.
Vortoj kun fino ?e ceteraj vokaloj konservas tiun finan vokalon:
Lak?m?
→
Lak?mio
;
Vi?nu
→
Vi?nuo
.
Kiam okazas, ke jam ekzistas vorto kun la sama formo en Esperanto, la kutimo estas lasi la finan vokalon, se eblas.
Ekzemplo:
St?pa
→
Stupo
→
Stupao
;
Sa?gha
→
Sango
→
Sangao
*.
Kiam ne ekzistas homofono por la esperantigita vorto, la unua formo estas preferata.
Ekzemplo:
Ga?e?a
→
Gane?o
→
Gane?ao
;
Karma
→
Karmo
→
Karmao
;
Dharma
→
Darmo
→
Darmao
.
Ekzistas ?enerala malkonsento pri la esperantigo de la vorto
Buddha
, por kiu ekzistas tri proponoj:
- Buddo
: Proponita de Zamenhof por distingi ?in el la jam ekzistanta
budo
, same kiel ?e la duopo
fino -
finno
.
- Budao
: Nature aperinta, konservanta la finan vokalon -a el
Buddha
. La esperantigo funkcias la? la interkonsento: Buddha →
Budo
→ Budao.
- Budho
: Nature aperinta, el la miskompreno de la latiniga sistemo
IAST
, en kiu -h estas aldonita kiel surogato post konsonantoj por indiki, ke ili estas aspiraciaj. Se la sistemo IAST uzintus -x, anstata?, la vorto do estintus transskribita
Budxo
. En la originala vorto
Buddha
ne estas kombino el [d] kaj [h], sed digrafo por unuopa sono [d??], tre malsama ol la prononco de la skribo ?budho“, kiu fakte estas nur latinalfabeta surogato, kiel ?masxino“ kompare kun ?ma?ino“. Tiu ?i formo, tamen, disvasti?is, radiki?is dum jardekoj, aperas en
PIV
kaj uzas
budhanaj asocioj
. Nuntempe, ?i estas la plej uzita el la tri proponoj, kaj la nura escepto pri la uzo de -h en esperantigo de vortoj el Sanskrita fonto.
La vorto
sa?gha
estus esperantigita
sango
→ sangao, sed ?ar la fonta latinigo enhavas simbolon ?, kelkaj preferas la formon ?samgo“, kiu aperas en PIV. En aliaj okazoj, oni ?iam transliterigu simbolon ? kiel n, kiel en la okazo Sa?sk?tam → Sanskrito.
Sanskritdevenaj Esperantlingvaj vortoj
[
redakti
|
redakti fonton
]
?efe rilate al hindiaj religioj :
avataro
,
Barato
,
bodisatvo
,
Budho
,
darmo
,
jogo
,
jonio
,
lingamo
,
nirvano
,
palio
,
prakrito
,
?aktio
En la romano
Cien anos de soledad
(1967), de
Gabriel Garcia Marquez
(1927-2014), Aureliano Babilonia lernas sanskriton por de?ifri la enhavon de la manuskriptoj per kiuj Melquiades profetis unu jarcenton de la historio de la tuta protagonista familio kaj de la vila?o Makondo.
En 1998 la kantistino
Madonna
registris diskon titolitan
Ray of light
, forte influita de
hinduismo
,
kabalo
kaj aliaj similaj doktrinoj. Unu de la pecoj de la disko titoli?as
Shanti/Ashtangi
, kaj enhavas versojn de la
Joga-taravali
, same kiel originalaj versoj, kantitaj integre en Sanskrito.
La pecon ≪Duel of the fates≫, de la sonbendo de la unua trilogio de la sagao
Star Wars
(
Star Wars Episode I: The Phantom Menace
,
Star Wars Episode II: Attack of the Clones
kaj
Star Wars Episode III: Revenge of the Sith
), oni kantas en Sanskrito kaj ?i estas bazita sur antikva
kelta
poemo nomita ≪Cad Goddeu≫ (‘La batalo de la arboj’).
- ↑
Burrow, T. (2001). The Sanskrit Language. Faber: Chicago p. v & ch. 1
- ↑
Indian Constitution Art.344(1) & Art.345
. Web.archive.org (4a de Oktobro 2007). Arkivita el
la originalo
je 2007-10-04. Alirita 2012-04-05.
- ↑
Sanskrit is second official language in Uttarakhand
. The Hindustan Times (
19-a de januaro
2010
). Arkivita el
la originalo
je 2015-02-21. Alirita 2012-04-05.
Arkivita kopio
. Arkivita el
la originalo
je 2015-02-21. Alirita 2015-07-10.
- ↑
Benware, Wilbur. (1974)
The study of Indo-European vocalism in the 19th century : from the beginnings to Whitney and Scherer : a critical-historical account
.
Amsterdamo
: Benjamins,
p. 25?27
.
ISBN 978-90-272-0894-1
.
- ↑
Restoring historical language of the vedas from attested vedic
. Arkivita el
la originalo
je 2008-12-29. Alirita 2015-07-11.
- ↑
J. P. Mallory:
In search of the indo-europeans: language, archaeology and myth
, 1989.
- ↑
William Jones,
Tria Parolado al la Azia Societo de Kolkato
, 1786.
- ↑
Burrow, p. 4.
- ↑
Jackson, A V Williams. (1892)
An Avestan Grammar
,
p. xxxii
.
- ↑
Beckwith, Christopher. (2009)
Empires of the Silk Road
. Princeton,
p. 368
. ISBN 978- 0- 691- 13589- 2.
- ↑
Burrow, §1.4.
- ↑
Burrow, p. 2.
- ↑
Fortson, §13.42.
- ↑
Sheldon Pollock. (1996) Jan E. M. Houben:
Ideology and Status of Sanskrit
. BRILL Academic,
p. 197?223 with footnotes
.
ISBN 978-90-04-10613-0
.
- ↑
(2015)
The Oxford Handbook of Chinese Linguistics
. Oxford University Press,
p. 6?19, 203?212, 236?245
.
ISBN 978-0-19-985633-6
.
- ↑
Jinah Kim. (2013)
Receptacle of the Sacred: Illustrated Manuscripts and the Buddhist Book Cult in South Asia
. University of California Press,
p. 8, 13?15, 49
.
ISBN 978-0-520-27386-3
.
- ↑
18,0
18,1
Pieter C. Verhagen. (1994)
A History of Sanskrit Grammatical Literature in Tibet
. BRILL,
p. 159?160
.
ISBN 978-90-04-09839-8
.
- ↑
William M. Johnston. (2013)
Encyclopedia of Monasticism
. Routledge.
ISBN 978-1-136-78716-4
.
- ↑
26,0
26,1
(2009)
Sugata Saurabha An Epic Poem from Nepal on the Life of the Buddha by Chittadhar Hridaya
. Oxford University Press,
p. 343?344
.
ISBN 978-0-19-988775-0
.
- ↑
Patrick Olivelle. (2006)
Between the Empires: Society in India 300 BCE to 400 CE
. Oxford University Press.
ISBN 978-0-19-977507-1
.
- ↑
Rewi Alley. (1957)
Journey to Outer Mongolia: a diary with poems
. Caxton Press,
p. 27?28
.
- ↑
(2009)
Kazakhstan: Religions and Society in the History of Central Eurasia
. U. Allemandi,
p. 65, 140
.
ISBN 978-88-42217-558
.
- ↑
Bjarke Frellesvig. (2010)
A History of the Japanese Language
. Cambridge University Press,
p. 164?165, 183
.
ISBN 978-1-139-48880-8
.
- ↑
Donald S. Lopez Jr.. (2017)
Hyecho's Journey: The World of Buddhism
. University of Chicago Press,
p. 16?22, 33?42
.
ISBN 978-0-226-51806-0
.
- ↑
36,0
36,1
36,2
Burrow, pp. 64-66.
- ↑
Jamison & Brereton, p. 18.
- ↑
Whitney, §1.
- ↑
Narayanrao, H.L. . “A Brief on Indian Literature and Languages”,
Journal of Education and Practice
2
(3),
p. 46
.
- ↑
P. 228 The
Sufis of Britain: an exploration of Muslim identity
- ↑
P. 7
Panchatantra ? Five Strategies: Collection of animal fables complied before ...
- Burrow, T. '
The Sanskrit Language'
,
2001?a eldono
, Motilal Banarsidass.
ISBN 81-208-1767-2
.
- Thomas Egenes:
Introduction to Sanskrit
. 2 Bde. Motilal Banarsidass, Delhi 2000.
- Fortson, Benjamin W. '
Indo-European Language and Culture'
,
2010?a eldono
, Wiley-Blackwell.
ISBN 978-1-4051-8895-1
.
- Jamison, Stephanie W., Brereton, Joel P.,
The Rigveda
,
Oxford University Press
, 2014
ISBN 978-0-19-937018-4
- Maurer, Walter (2001).
The Sanskrit language : an introductory grammar and reader
. Surrey, England: Curzon.
ISBN 0-7007-1382-4
.
- Walter H. Maurer:
The Sanskrit Language
. Routledge, London & New York 2009,
ISBN 978-0-415-49143-3
.
- Salomon, Richard (1998).
Indian Epigraphy: A Guide to the Study of Inscriptions in Sanskrit, Prakrit, and the other Indo-Aryan Languages
.
Oxford University Press.
ISBN 978-0-19-535666-3
.
- Whitney, William Dwight. '
Sanskrit Grammar'
,
2000?a eldono
, Motilal Banarsidass.
ISBN 81-208-0620-4
.
- Franz Bopp:
Ausfuhrliches Lehrgebaude der Sanskrita-Sprache
. Berlin 1827 (
Digitalisat
).
- Georg Buhler:
Leitfaden fur den Elementarkursus des Sanskrit
. 2. Auflage. Wien 1927 (Nachdruck: Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Darmstadt 1988,
ISBN 3-534-04102-X
).
Digitalisat
- Jan Gonda:
Kurze Elementar-Grammatik der Sanskrit-Sprache
. Brill, Leiden 1941, 4. Aufl. 1963.
- Berthold Delbruck
:
Altindische Syntax
. Halle 1888 (Nachdruck: Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Darmstadt 1988,
ISBN 3-534-04105-4
).
- Franz Kielhorn:
Grammatik der Sanskrit-Sprache
. Dummler, Berlin 1888 (
Sanskritweb PDF-Datei
).
- Manfred Mayrhofer:
Sanskrit-Grammatik mit sprachvergleichenden Erlauterungen
. Walter de Gruyter, Berlin 1978,
ISBN 978-3-11-007177-1
.
- Wolfgang Morgenroth:
Lehrbuch des Sanskrit. Grammatik, Lektionen, Glossar
. Verlag Enzyklopadie, Leipzig 1973.
- P??ini:
Grammatik. Hg., ubers. und mit Indices versehen von Otto von Bohtlingk
. Haessel, Leipzig 1887.
- Adolf Friedrich Stenzler:
Elementarbuch der Sanskrit-Sprache
. 7. Auflage 1902, 9. Auflage 1915
Grammatik
(PDF; 5,3 MB),
Lekturetexte und Worterbuch
(PDF; 4,4 MB).
- Ulrich Stiehl:
Sanskrit-Kompendium. Ein Lehr-, Ubungs- und Nachschlagewerk. Devanagari-Ausgabe
. Huthig Jehle Rehm, Heidelberg 4. Auflage 2007,
ISBN 978-3-87081-539-4
.
- Gonda, Jan.
Gramatica elemental de la lengua sanscrita
. Mexico: El Colegio de Mexico, 1982.
- Maria Rivero, Francisco.
Gramatica elemental del Sanscrito Clasico
. Madrid: Imprenta de Enrique Teodoro, 1881.
- Pujol Riembau, Oscar.
Diccionario Sanscrito-Espanol. Mitologia, filosofia y yoga
. Barcelona: Herder Editorial, 2019.
ISBN 9788425428579
.
- Rodriguez Adrados, Francisco.
Vedico y Sanscrito Clasico (Gramatica, textos anotados y vocabulario etimologico)
. Madrid: Consejo Superior de Investigaciones Cientificas, 1953.