El Vikipedio, la libera enciklopedio
Altmontara
rivereto en la
kantono
Grizono
,
Svislando
Kutime naturan akvofluon oni nomas
rivereto
a?
rojo
, se ?i ne estas pli lar?a ol 5 metroj. Pli lar?ajn akvofluojn oni nomas
rivero
.
Karakteriza?oj de rivereto estas la variado de la flurapido de la
akvo
, ?iaj
temperaturaj
kondi?oj, la
organismoj
troveblaj en ?i kaj la grado de la influeblo per
kemia?oj
.
Riveretoj malpli ol riveroj kapablas adapti la terenon por sia fluo, male: ili devas multe pli adapti sian fluon al la tereno.
Apud la la?-
Fundamenta
esprimo "rivereto" kelkaj Esperantistoj, precipe literaturistoj, uzas anka? la ne-oficialan
novradikon
"rojo" kun la sama signifo.
Tamen la?
ReVo
,
rojo
estas natura akvofluo pli malgranda ol rivereto , do ne
sinonimo
de rivereto
[1]
.
La?regione eblas dividi la riveretojn je tri ?eftipoj:
Ebena?a rivereto: Zenn ?e Atzenhof (Furth),
Germanio
Drentsche Aa
,
Nederlando
En
altmontaraj riveretoj
pro la granda niveldiferenco la
akvo
havas pli grandajn rapidecon kaj forton. Tio sekvigas pli bonan provizon per
oksigeno
, sed anka? pli da
erozio
. La akvofundo estas tre ?tonri?a. La
bestoj
, kiuj vivas en tia rivereto estas tre sentemaj pri manko de oksigeno. Apena? troveblas akvoplantoj.
En
mezmontaraj
riveretoj la
dekliveco
estas malpli granda kaj sekve anka? la flurapido. Apud erozio anka? okazas
sedimenti?o
.
insuletoj
kaj
sablo
dunoj
?iam ree formi?as en diversaj lokoj.
En
ebena?aj riveretoj
la dekliveco estas plej malgranda. La akvo fluas malrapide la? lar?aj
meandroj
. Sedimenti?o kaj nutra?abundo estas sufi?e grandaj, tiel ke la akvofundo estas sabloza kaj enhavas multe da organika
materialo
. Ju malpli rapide fluas la rivereto, des pli da akvoplantoj vivas en ?i.
La priskribita situo povas esti tre diversa pro intervenoj de
homo
.
Rektigoj
kaj enkonduko de
poluiloj
en riveretojn kondukas al grandaj perturboj de la natura fluo kaj limigo de
mempurigebleco
de kurantaj akvoj en proksimeco de
industrio
kaj
agrikulturo
.
Fosfatoj
kaj
nitratoj
ka?zas vastan kreskon de
algoj
, la
kloakakvo
ka?zas amasan
reprodukti?on
de
bakterioj
.
Monta roj
fluejo
en
A?stralio
