| Re?lando Dahomeo
|
|
|
1600-aj jaroj ? 15-a de januaro 1894
|
|
|
|
|
|
| historia lando ? vasala ?tato ?
protektorato
|
| Geografio
|
| ?efurbo
:
|
|
| Lo?antaro
|
|
|
Dahomea religio
|
| ?tat-strukturo
|
|
|
|
| Anta?aj ?tatoj:
|
Postsekvaj ?tatoj:
|
| Elstaraj historiaj eventoj
|
| Diplomatiaj Rilatoj
|
|
|
La
Re?lando Dahomeo
[1]
, anka? alilingve
Dahomey
, estis
afrika
re?lando lokita en la sud-okcidento de la nuna
Benino
inter la
17-a jarcento
kaj la fino de la
19-a jarcento
. La Re?lando Dahomeo kreski?is sur la altebema?o de Abomey en la komenco de la
1600-aj jaroj
kaj fari?is regiona potenco je la
18-a jarcento
per la konkerado de strategiaj urboj de la Atlantika marbordo, speciale la
haveno
de
Ouidah
. Dum la plejmulta parto de la 18-a kaj 19-a jarcentoj, le re?lando Dahomeo estis grava regiona ?tato, kiu fari?is grava loko por la
traktado de la atlantikaj sklavoj
, eble liverinta ?is 20% de la sklavoj en E?ropo kaj en Ameriko. En
1894
, la re?lando estis integrita al la
Franca Okcidenta Afriko
kiel la
Franca Dahomeo
. La lando i?is sendependa en
1960
kiel la Respubliko de Dahomeo, anta? ol i?i la Populara Respubliko de Benino en
1975
kaj la
Respubliko de Benino
en
1990
.
Le re?lando Dahomeo en 1894 ?us anta? la konkero fare de Francio (kun la limoj de la nuna Benino).
Le re?lando de Dahomeo estis grava regiona potenco havanta organizatan hejman ekonomion, gravan internacian komercon kun la e?ropaj landoj, centralizitan administradon, impostan sistemon kaj organizitan gean armeon, kies feminina parto, la Amazonoj (a?
agojie
), estis permanenta.
La re?aj palacoj de Abomey estas kultura mondhereda?o de
UNESKO
.
Zoomorfa reprezento de Behanzin kiel ?arko.
La artistoj produktas labora?ojn reprezentante scenojn de la vivo sub la formo de
statuetoj
, tapetoj kaj
pentra?oj
.
La artoj de Dahomeo estis unikaj kaj apartaj de la afrikaj artaj tradicioj. Ili estis subtenitaj de la re?o kaj sia familio, sekvis nereligiajn tradiciojn, estis kunmetitaj de diversaj materialoj kaj forte pruntis al la aliaj popoloj de la regiono. La artaj formoj inkluzivis la gravuradon de
eburo
kaj
ligno
, la ellabora?on de metaloj (kiel la
ar?ento
, la
fero
kaj la
kupro
), la diligentajn vestojn kaj la
reliefojn
de
argilo
.
Le re?o estis centrala en la artoj kaj pluraj el ili donis gravajn sumojn da mono al la artistoj, provokante la unikan kreskigon, por la regiono, de nereligia arta tradicio en la re?lando. La artistoj ne faras apartan klason.
La plejmulto de la labora?oj temas pri monarkio.
La re?oj estis ofte priskribitaj la? grandaj zoomorfaj formoj, ?iu similante al speciala besto.
- Gangnihessou
1600 - 1620
- Dakodonou, 1620-1645
- Aho Houegbadja, 1645-1685
- Houessou Akaba, 1685-1708
- Hangbe, 1708-
1711
(re?ino)
- Agadja,
1711
-
1740
- Tegbessou,
1740
-
1774
- Kpengla,
1774
-
1789
- Agonglo,
1789
-
1797
- Adandozan,
1797
-
1818
- Ghezo,
1818
-
1858
- Glele,
1858
-
1889
- Behanzin,
1889
-
1894
- Agoli-Agbo,
1894
-
1900
En tiu ?i artikolo estas uzita traduko de teksto el la artikolo
Royaume de Dahomey
en la franca Vikipedio.