Auguste Renoir
:
Promenado
Promenejo en la parko de
Worlitz
Promenado
estas la
piedirado
ne pro ia
devo
, sed pro
distri?o
,
edifo
a?
plezuro
. Preferataj lokoj por promenado estas
naturo
(arbaro, marbordo …), kvaza?-naturo (
parkoj
, …) a? speciale faritaj lokoj (
promenejoj
en a? ?irka? urboj).
La kutimo de promenado ekestis ?e la
nobelaro
en la
baroka epoko
(la simpla popolo nur piediris pro neceso).
Parkoj
kaj
promenejoj
estis faritaj por ebligi promenadojn sen stre?o.
Bur?oj
transprenis la modon en la
18-a jarcento
kaj esti?is tradiciaj
"diman?aj familiopromenadoj"
(pro sia lanteco ofte granda turmento por la infanoj).
Kelkaj
turismaj
lokoj,
banlokoj
kaj
marferiejoj
aran?is apartajn
promenejojn
. - En
diktaturoj
promenadoj estas ?atataj por renkonti?i kaj paroladi sen esti
suba?skultata
.
Supozataj efikoj de promenado en la arbaro
[1]
[
redakti
|
redakti fonton
]
Sata verdo, fre?a aero, kvieto: Promeno en arbaro estas multe pli ol nur pura malstre?i?o. Esploristoj trovis ?iam novajn klarigojn kial ekskursoj al arbaroj efikas pozitive al
koro
,
imunsistemo
kaj al la
animstato
.
|
 | | ?
La animo kurbi?as de la tretado sur pavimento. Kun arboj oni povas paroli kiel kun fratoj kaj ?e ili oni ?an?as sian animon. La arbaroj silentas. Sed ili ne estas mutaj. Kaj kiu ajn venas, ili konsolas ?iun. --- (
Erich Kastner
)
”
|
|
Ekzistas apena? io kio tiel bone ta?gas por for?alti ?ar?ojn kaj por repreni forton ol promeno en arbaro. ?i liberigas la kapon, trankviligas la
pulson
, refre?igas kaj plivigligas onin. Tamen multaj homoj e? ne anta?imagas tion: Promeno en arbaro servas al multe pli ol nur por doni malstre?i?on. La? kelkaj aspektoj, tion pruvas studa?oj, ?i ofertas simile grandan porsanan utilon kiel
?vitiga
sporto
.
Multaj homoj subtaksas tiun efikon ?ar la energikonsumo dum promeno ne aperas tiel alta. Sed kiu survojas dum sufi?e longa tempo, tiu same bruligas grandan kvanton da kalorioj. Homo kiu pezas ekzemple 80 kilogramojn bruligas por distanco de kvar kilometroj dum unu horo proksimume 240 kilokaloriojn. Se la sama homo trakuradas la saman distancon dum 30 minutoj, la energikonsumo atingas proksimume 320 kilokaloriojn, tio estas nur iom pli.
Tio eble ?ajnas esti paradoksa. Sed fakulo pri
sportmedicino
en
Kolonjo
havas klarigon por tio: "Dum la irado oni faras la duoblan nombron da pa?oj ol dum kurado, kaj ?e ?iu pa?o maso estas movata." Tio postulas muskolan laboron. "Dum la kurado la laboro ?e ?iu unuopa pa?o ja estas pli granda, sed multaj malgrandaj pa?oj konsumas finfine proksimume la saman kvanton da energio ol malmultaj fortostre?aj pa?oj."
Plua pozitiva utilo de la irado: Nur 3000 pa?oj ?iutage pli evidente sufi?as por signife redukti la riskon por
sklerozo
de arterioj - kaj tiel por
korinfarkto
kaj
apopleksio
. Kaj ke certe anka? ludas rolon, kie oni promenas, tion koreaj esploristoj anta? nelonge povis montri en studa?o. ?ajnas esti ?uste la arbara aero kiu estas aparte bona por la koro-
sangocirkula sistemo
.
La medicinistoj igis 43 supermeza?ajn virinojn promeni dum unu horo en arbaro kaj 19 virinojn promeni tra urbo. Anta? kaj post la irado la kuracistoj kontrolis la sangopremon, la pulman kapaciton kaj la elastecon de la arterioj. ?e la enarbaraj promenoj la sangopremo malalti?is signife, la pulmokapacito pligrandi?is kaj la elasteco de la arterioj pliboni?is. Aliflanke ?e la enurbaj promenoj ne montri?is diferencoj de la mezurvaloroj.
Similajn rezultojn atingis anka? japanaj esploristoj en studa?o kun centoj da testpersonoj. Enarbaraj promenoj la? tio malaltigas la
sangopremon
kaj la korfrekvencon, krome la el?uto de
adrenalino
kaj pro tio la stresnivelo estas malpli alta ol post
ekskurso
al urbo. Krome la sciencistoj eltrovis ke la irado en arbaro evidente aktivigas
kancermortigajn
?elojn kaj ke tiu efiko da?ras almena? dum sep tagoj post la promenoj.
?is nun estas nur supozoj, sed la esploristoj konjektas ke interalie tiel nomataj fitoncitoj ludas rolon ?e tio. Plantoj produktas tiujn substancojn por protekti sin kontra? infektantoj kaj dama?antoj. Promenantoj en arbaro enspiras la fitoncitojn kaj eble profitas de la plifortiga efiko sur la imunsistemon.
Estas multe da spekulado pri la sanakcela forto de la arbaro. Tamen estas fakto ke oksigeno, kvieto kaj eteraj odora?oj bonfartigas al nia korpo kaj menso. En arbaro la aero estas tiom senpolva kiel aliloke nur en
montaro
a?
?e la maro
. La koncentri?o de
polveroj
tie estas nur unu ?is dek procentoj ol tio estas en la urboj.
Same ne estas disputoj pri tio ke enarbaraj promenoj kontribuas al malstre?i?o. Britaj esploristoj eltrovis ke la efiko jam komenci?as post kvin minutoj en la fre?a aero. Krome la? tiu studa?o enarbaraj promenoj plialtigas la
memvalorsenton
, levas la
humoron
kaj reduktas
streson
. La efiko pliforti?as se survoje situas
lago
a? se
rivereto
pla?detas.
Anka? resani?antoj aprezas la agrablan atmosferon de la arbaro. Promenoj en arbaro vekas vivo?ojon kaj tio ver?ajne estas la sekreto pri la lar?a bonefiko de enarbaraj promenoj.
La
promenado
fari?is temo por literaturo kaj pentrado:
- La
"paska promenado"
en
Fa?sto
de Goethe:
|
| ?
Senglacii?is riveroj kaj rojoj
Pro la milda, viviga printempa prosper'.
”
| | —
Goethe
: Fa?sto, Versoj 808?1177. Traduko:
Karl Schulze
|
|
En la germana universitato de
Kassel
okazas regulaj prelegoj kaj seminarioj pri
promenadologio
, subfako de
urbanistiko
(interfaka studado de urboj la? ekonomiaj, sociaj, geografiaj kaj kulturaj vidpunktoj), kiu celas pli porhoman planadon de urboj. Per konscia promenado la sciencistoj esploras la efikon de urbaj strukturoj al homa
bonfarto
.
- Lucius Burckhardt:
Warum ist Landschaft schon? Die Spaziergangswissenschaft.
Kassel 2006.
ISBN 9783927795426
- Gudrun M. Konig:
Eine Kulturgeschichte des Spaziergangs. Spuren einer burgerlichen Praktik 1780 - 1850
. Wien, Koln Weimar 1996
ISBN 320598532X