Ekzistas neniu establita formuli?o de
principoj de kredo
kiuj estas rekonitaj fare de ?iuj bran?oj de
judismo
. Centra
a?toritato
en judismo ne apartenas al ?iu persono a? grupo - kvankam la
Sinedrio
, nome la supera juda religieca tribunalo, plenumus tiun rolon kiam ?i estas novfondita - sed prefere en la
sanktaj skriba?oj
,
le?oj de judismo
, kaj
tradicioj.
La diversaj principoj de kredo kiuj estis listigitaj dum la jarcentoj portas neniun pezon krom tio kio estis aldonita al ili de la famo kaj presti?o de siaj respektivaj verkistoj.
Judismo asertas la ekziston kaj unikecon de
dio
kaj substrekas elfaron de faroj a? ordonoj kune kun sekvado al strikta kredsistemo. Kontraste al tradicioj kiel ekzemple tiuj de
kristanismo
kiuj postulas pli eksplicitan identigon de dio, fido al judismo postulas al oni honori dion tra konstanta lukto kun la instrukcia?o de dio (
Torao
) kaj la praktiko de ilia
Micvo
.
Ortodoksa judismo
emfazas kelkajn kernajn principojn en siaj instru-programoj, plej grave kredon ke ekzistas unu unuopa,
?ioscia
, transcendenta, ne-kunmetita
dio
, kiuj kreis la
universon
, kaj da?re temas pri ?ia administrado. Tradicia judismo asertas ke dio establis pakton kun la
juda popolo
?e
Monto Sinajo
, kaj rivelis siajn le?ojn kaj 613 proponojn al ili en la formo de la Skriba kaj Bu?a Torao. En Rabena Judismo, la Torao (la hebrea "Toroth") konsistas el kaj la skriba Torao (
Pentate?ko
) kaj el tradicio de parola juro, multe de ?i poste kodigita en sanktaj skriba?oj (vidu:
Mi?nao
,
Talmudo
).
Tradicie, la praktiko de judismo estis dedi?ita al la studo de Torao kaj observo de siaj le?oj kaj ordonoj. En normiga judismo, la Torao kaj tial juda le?o mem estas sen?an?aj, sed interpreto de la le?o estas pli senka?a. ?i estas konsiderita
Micvon
(ordono) legi kaj kompreni la le?on.
La bonorda ekvivalento por la ?enerala esprimo "kredo" kiel okazas en la esprimo "principoj de kredo" - estus la koncepto de Emunah
[1]
en Judismo. Dum ?i estas ?enerale tradukita kiel kredo a?
fido
je dio, la
koncepto
de Emunah povas pli precize esti priskribita kiel "denaska konvinki?o, percepto de
vero
kiu transcendas racion."
[1]
Emunah povas esti plifortigita tra
sa?o
,
scio
,
kompreno
kaj lernado de sanktaj judaj skriba?oj. Sed Emunah ne estas simple bazita sur
racio
, nek ?i povas esti komprenita kiel la
kontra?o
de a? evidenta kontraste al racio.
Ekzistas kelkaj fundamentaj principoj kiuj estis formulitaj fare de mezepokaj rabenaj a?toritatoj. Tiuj estas prezentitaj kiel fundamentaj subkonstrua?oj enecaj en la "akcepto kaj praktiko de judismo."
La Ortodoksa Judismo bazi?as sur la kredo en 13 principoj de
Majmonido
:
- La ekzisto de Dio
- La singulareco kaj unueco de Dio
- La spirita kaj abstrakta naturo de Dio
- La eterneco de Dio
- Nur pre?endas al Dio
- La revelacio pere de Liaj profetoj
- Moseo estas la pleja kaj ?efa profeto
- Dio liveris la Le?on en la Monto Sinai
- La Le?o ne ?an?eblas
- Dio konas la estontajn homajn agojn
- Dio premias la bonecon kaj punas la malbonecon
- Dio sendos
Mesion
- Dio revivigos la mortintojn