Maurice Papon
(La
3-an de? septembro
1910
- La
17-an de februaro
2007
) estis
franca
oficulo, interalie guberniestro de la
departamento
Geronde
,
kiu
kunlaboris
kun
Nazia Germanio
en siaj agoj por ekstermi la judojn dum la
holoka?sto
. En
1961
li estis la ?efo de la metropola polico de parizo kaj ordonis al la
pariza polico
fari la
Masakron de Parizo
. Li estis kondamnita tre malfrue pro
siaj krimoj kontra? la homaro
dum la
dua mondmilito
kaj poste dum la
kvina Franca Respubliko
, kaj estis liberigita anta? ol plenumi la plenan punon de malliberigo trudita al li, pro tio, ke lia sanstato ne estis normala.
Unuaj jaroj kaj la periodo de la dua mondmilito
[
redakti
|
redakti fonton
]
Papon naski?is en
Parizo
. Filo de
advokato
. Li studis
juron
,
sociologion
kaj
psikologion
.
En la a?o de 20 jaroj li eniris la
publikan servon
kaj progresis tra la jaroj en siaj devoj, ?is en
1942
, en la tempo de
Re?imo de Vichy
, li atingis la rangon de guberniestro de provinco
Gironde
?irka? la urbo
Bordeaux
, en
sudokcidenta Francio
[1]
. En tiu funkcio li respondecis pri judaj aferoj, kaj kunlabore kun la
nazioj
ordonis la amasan deportadon de judoj al ekstermado, malliberigante ilin unu en
koncentrejo Merignac
, poste en
Koncentrejo de Drancy
, kiu servis kiel transitstacio por la
francaj judoj
survoje al
A??vico
kaj aliaj naziaj
ekstremejoj
tra
E?ropo
.
De la mezo de
1944
, kiam jam estis klare, ke la germanoj perdos la militon, Papon komencis transdoni informojn pri la germanoj al la
franca rezista movado
("la rezisto").
Post la milito, Papon ricevis atestilon kiel rezista batalanto, kaj li ali?is al la nova establo. En
1958
li estis nomumita komandanto de la pariza polico
[2]
. Kiel komandanto de la polico, en 1961 li ordonis al siaj fortoj ataki senarman al?erian homamason de manifestaciantoj en tio, kio fari?is konata kiel la
Pariza Masakro (1961)
. La nombro de viktimoj en la masakro estis taksita je 70 ?is 200.
En
1963 li
estis menciita kiel kandidato por servi kiel ambasadoro al Israelo. En
1966,
li faris privatan viziton en Israelo, kaj estis priskribita kiel "lojala amiko de Israelo." En ?i tiu jaro lia nomo estis menciita kiel unu el tiuj implikitaj en la afero Ben Barka.
En
1968
, Papon eniris politikan vivon. Li estis la ministro pri la bu?eto dum la prezidanteco de
Valerie Giscard d'Estaing
. Dum la tuta tempo, Papon sukcesis konservi sian sekreton kaj ka?i la fakton de sia partopreno en la deportado de la judoj al ekstermado, sed en
1981
liaj agoj estis elmontritaj, kiam centoj da dokumentoj estis hazarde trovitaj en la municipaj arkivoj de
Bordeaux
, inkluzive la deportadajn ordonojn subskribitaj de Papon. La dokumentoj estis publikigitaj en
Le Canard enchaine
, populara franca ?urnalo, le?a enketo komenci?is kaj Papon estis devigita eksi?i.
En
1983
akuzo estis prezentita kontra? Papon sed en
1987
la akuzo estis eksigita pro teknikaj juraj kialoj. En
1988
nova akuzo estis prezentita kaj Papon estis akuzita pri farado de
krimoj kontra? la homaro
[3]
. Jaroj pasis kaj la akuzo estis ?an?ita en
1995
al "kunkulpeco pri krimoj kontra? la homaro." Papon prenis procesojn kaj pledojn por eksigi la akuzon kontra? li, sed finfine estis procesigita en
1997
.
Francaj juristoj spekulis, ke la registaro faris pa?ojn celitajn por treni la procesojn, pro sia malemo malka?i la gamon kaj profundon de
franca kunlaborismo
en la periodo de Vichy. La prokrastoj anka? da?ris dum la proceso, de kiu Papon forestis de siaj kunvenoj pro sia malfortika sanstato
[4]
.
Je la proceso, la prokuroro akuzisto asertis, ke Papon ka?zis la deportadon de 1 560 judoj, inkluzive de virinoj, maljunuloj kaj infanoj, al iliaj mortoj. La defendo bazi?is sur malfacila?oj por identigi kaj interpreti pruvojn de anta? kvindek jaroj. Papon e? asertis esti da?rinta en sia ofico por helpi la reziston en ?ia lukto savi judojn. Li anka? asertis, ke li ne sciis, kien la judoj estas transportataj per la ka?transportaj trajnoj
[5]
.
La proceso fini?is per la kondamno de Papon pro kunlaborado kaj farado de krimoj kontra? la homaro. Nur unu franca kunlaboranto anta? li,
Paul Touvier
, milicia komandanto de Vichy, estis kondamnita pro krimoj kontra? la homaro
[6]
.
La proceso de Papon helpis refuti la aserton, ke la franca rezista movado en la periodo de Vichy estis amasa movado. La gazetaro taksis, ke la jura proceso da?ris tiel longe sub la influo de
franca prezidanto
Francois Mitterrand
(kiu mem estis altranga oficisto en la registaro de Vichy) kun la celo malklarigi la memoron de la pasinteco.
[7]
En
1998,
Papon estis kondamnita al 10 jaroj da malliberejo. Papon
apelaciis
, kaj dum la proceso de la apelacio fu?is al
Svislando
. La apelacio estis malakceptita ?ar franca juro postulis ke apelacianto kondamnita al malliberigo estu malliberigita en Francio la nokton anta? la apelacia?do, dum Papon estis tiam en Svislando. La svisaj a?toritatoj
ekstradiciis
Papon al Francio por plenumi lian punon. Dum lia tempo en malliberejo, franca prezidanto
Jacques Chirac
senigis lin de ?iuj honoroj, kiujn li ricevis por siaj servoj al Francio kiel publika servisto
[8]
.
En
2002
, Papon prezentis peton por frua liberigo pro sia sanstato, sed prezidanto Chirac malakceptis ?in. Papon apelaciis la decidon al la
E?ropa Kortumo pri Homaj Rajtoj
. La kortumo akceptis sian apelacion kaj ordonis al li konsiderindan pagon por juraj elspezoj
[9]
. Samtempe advokatoj de Papon prezentis apartan apelacion en Francio, surbaze de nova le?o postulanta liberigon de maljunaj kaj malsanaj kaptitoj por kuracado, kaj Papon estis liberigita el malliberejo la
18-an de septembro
2002, julio 2003 liaj
pensiaj
pagoj estis renovigitaj. Dum multaj en Francio kaj
E?ropo
opiniis ke la malliberigo de Papon rekonus agnoskon de la franca kunlaboro de Vichy, lia liberigo remalfermis la vundojn.
En februaro
1999
, Papon prezentis proceson pro insultado de publika funkciulo kontra? la historiisto
Jean-Luc Einaudi
, kiu esploris la
masakron en Parizo
kaj publikis ke: "En la nokto de la 17-a de oktobro, 1961, masakro estis farita de la polico la? la ordonoj de Maurice Papon." Tiutempe la ?tato agnoskis la
masakron en 1998
kaj akceptis 40 mortojn. Responde al la peto de Papon, la tribunalo donis neklaran verdikton, en kiu, asertante, ke Einaudi "kalumniis" la nomon de Papon, sed agnoskis ke li agis kun "bonaj intencoj" unuflanke, kaj aliflanke, la?dis "la seriozecon kaj kvaliton de la esplorado de Einaudi. "