El Vikipedio, la libera enciklopedio
La
Mandato de la ?ielo
(en ?ina 天命 pinjine
ti?nming
; la?vorte: "?ielo nomita") estas antikva
?ina
kredo kaj
filozofia ideo
la? kiu dio a? la ?ielo (天; Tian) donis al imperiestroj la
rajton regi
surbaze de ilia kapablo regi bone kaj juste. La? tiu kredo, la ?ielo donas sian mandaton al justema reganto, nome la Filo de la ?ielo, kaj reprenas ?in de despota reganto, ka?zante la demisiigon de tiu reganto. La Mandato de ?ielo tiam estus transdonita al tiuj kiuj regus plej bone. La fakto ke reganto estis faligita estis prenita kiel indiko ke la reganto perdis la Mandaton de ?ielo.
[1]
La Mandato de la ?ielo ne postulas ke legitima reganto estu de nobla naski?o, kaj dinastioj ofte estis fonditaj fare de homoj de malalta naski?o (kiel ekzemple la
Dinastio Han
kaj la
Dinastio Ming
). La Mandato de la ?ielo havis nenioman tempan limigon, dependante anstata?e de la justa kaj kapabla agokvalito de la reganto kaj liaj heredantoj. Dum la
historio de ?inio
, tempoj de
malri?eco
kaj
naturkatastrofoj
ofte estis prenitaj kiel signoj ke la ?ielo konsideris la tiaman reganton maljusta kaj tiel en neceso de anstata?igo.
La koncepto de Mandato de la ?ielo unue estis utiligita por apogi la regulojn de la re?oj de la
Dinastio Zhou
, kaj ilian demisiigon de la pli frua
Dinastio Shang
. ?i estis uzita dum la historio de ?inio por apogi la regulon de la Imperiestroj de ?inio, inkluzive de "eksterlandaj" dinastioj (t.e. ne-
Hanoj
la? etneco) kiel ekzemple la
Dinastio Qing
.
La Mandato de la ?ielo estis bon-akceptita kaj populara ideo inter la homoj de ?inio, ?ar ?i argumentas por la forigo de nekompetentaj a? despotaj regantoj, kaj provizita instigo por regantoj por regi bone kaj juste. La koncepto ofte estis citita fare de
filozofoj
kaj akademiuloj en
antikva ?inio
kiel maniero limigi la misuzon de potenco de la reganto, en sistemo kiu alie ofertis malgrandajn aliajn ?ancojn al tiu potenco.
- Mote, F.W.. (1999)
Imperial China: 900?1800
. Harvard University Press.
