Malnovaj partoj de Moskvo:
Kremlo
(centra), Kitaj-urbo (flava),
Blanka urbo
(blanka) kaj
Tera urbo
(bruna)
Kitaj-urbo
(
ruse
Кита?й-го?род
, [Kitaj-gorod]) estas historia lo?ata urboparto en centro de
Moskvo
najbara al
Moskva Kremlo
. En
1538
?i estis ?irka?igita per
defendanta muro
; post detruo de la muro en 20-a jarcento restis nur eta parto.
Teritorio de Kitaj-urbo administre apartenas al
distrikto Tverskoj
kaj eki?as de
Ru?a placo
. ?i limas norde kun
strato O?otnij Rjad
kaj
Teatra placo
kaj
Teatra traveturejo
, oriente kun
Lubjanka placo
kaj
Malnova placo
; sude ?i estas limigata de
rivero Moskva
.
Nun Kitaj-urbo estas administra, kurtura, turisma kvartalo kaj unu el ?efaj vidinda?oj de Moskvo. De Kitaj-urbo estis nomitaj kelkaj vojoj kaj
metrostacio
.
?uste deveno de la nomo estas nekonata. Ja? ?efa versio nomo "Kitaj-urbo" devenas de malnova
rusa
vorto "kita" signifanta lignobastonaron uzitan por konstruado de fortika?oj. Estas simila versio pri deveno el du vortoj: "kij" (bastono) kaj "taj" (alta punkto). La? "vortaro de rusa lingvo de 11 ? 17 jarcentoj" "kita" estas io faskigita
[1]
.
Ekzistas anka? opinioj pri deveno de
itala
vorto
citta
/
cittadelle
(fortika?o) a?
angla
city
(urbocentro) a?
tjurka
kataj
(urbo, fortika?o).
Rusia
verkisto
Vladimir Gilarovskij
en sia libro "Moskvo kaj moskvanoj" kaj kelkaj historiistoj opinias pri deveno de la nomo de Kitaj-urbo en Pronsk.
Estas interese ke en
rusa lingvo
vorto "Kitaj" prononci?as kaj skribi?as same kiel nomo de lando
?inio
, tiam "Kitaj-Gorod" similas al "?inia kvartalo"; tamen en mezepoka Moskvo ?inianoj ne lo?is. Ekzistas anka? kroma versio (la? historiistoj ne tre kredinda) ke rusa nomo "kitaj-gorod" ("kitaj" (?inio) + "gorod" (fortika?o) montras ke muro de Kitaj-urbo kaj kelkaj aliaj tiamaj rusiaj urboj estis teknike konstruitaj la? ecoj de
Granda ?ina Muro
)
[1]
.
Ekzistas kroma versio (la? historiistoj ne tre kredinda)
Same kiel
Kremlo
Kitaj-urbo estas plej malnova parto de Moskvo. ?ia parto anta?e situas en Kremlo; post plivastigo de Kremlo dum regado de
Ivano la Unua Kalita
kaj
Dmitrij Donskoj
parto de lo?ata areo estis forpelita de tie orienten kaj okupis preska? tutan teritorion de nuna Kitaj-urbo.
Ru?a placo
kaj ?iaj ?irka?a?oj estis loko de aktiva vendado-a?etado de diversaj varoj.
|
|
| "Strato en Kitaj-urbo. 17-a jarcento" pentrita de Vasnecov
|
Nova placo
en 18-a jarcento
|
|
|
| Kitaj-urbo en 1840-aj jaroj
|
Estinta kirko
|
En
16-a jarcento
pro translo?i?ado de nobelaro el Kremlo Kitaj-urbo fari?is loko de nobeloj: komercistoj translo?i?adis al
Transmoskvariverejo
, metiistoj lo?is en ofte inundata
Postvicejo (Zarjadje)
. Caro
Ivano la Terura
forpelis el Kitaj-urbo nobelaron kaj postulis al komercistoj tien translo?i?i; tamen poste la loko estis denove okupita de nobeloj kaj politika estraro. Krome Kitaj-urbo estis centro de moskva libropresado (tie estis ?efa libropresejo. En
1687
tie estis fondita unua en Moskvo altlernejo (
Slava-greka-latina akademio
).
Kitaj-urbo restis centro de komerco en Moskvo; en
19-a jarcento
tie lo?is agantoj de ega komerco kaj situis komercaj organiza?oj: borso, banko kaj aliaj.
Komuna vido de Kitaj-urbo en
1887
Dum epoko de
Sovetunio
en Kitaj-urbo estis ?efaj ejoj de ?tata registaro.
En
1960-aj jaroj
proksime al bordo de
Moskva-rivero
estis konstruita
hotelo "Rossija"
. Tiam ?i estis plej ega en mondo kaj ?efa en Sovetunio. En
1977
tie okazis
ega incendio
. En
2000-aj jaroj
oni malkonstruis la hotelon.
Parto de muro en
1934
Kitaj-urbo pentrita de Vorobjov
En
1394
atendante invadon de
Timur
oni ekis rapide defendan akvofosa?on. Dum pli ol jarcento ?i estis sola defendilo de orienta urboparto. Dum regado de
Jelena Glinskaja
estis decidite konstrui ?tonajn fortika?ojn. Printempe de
1534
estis fosita nova akvofosa?o defendanta jam plian areon; ?ian konstruadon partoprenis ?iuj moskvanoj krom plej nobelaj.
16-an de majo
1535
eki?is konstruado de ?tona muro. Nova fortika?o estis pli kongrua al la epoko ol muro de
Kremlo
: ?i estis malpli alta sed pli dika (por ebleco starigi sur ?in kanonojn). En
1538
nova muro estis finita; ?i havis 4 elirejojn (poste ilia kvanto plii?is).
Dum plua ekspansio de Rusia ?tato kaj evoluo de armilaro la muro perdis sian defendadan valorecon. Dum 18 ? 19 jarcentoj kelkaj ?iaj partoj estis trarompitaj kaj aperis novaj elirejoj. Muro de Kitaj-Gorod estis neniigita en
1934
la?
nova plano pri alikonstruado de Moskvo
?is nun restis nur eta parto apud
placo de Revolucio
kaj fundamento videbla en subtera transirejo de metrostacio
"Kitaj-Gorod"
. En
1990-aj jaroj
kelkaj partoj de la muro estis rekonstruitaj; tamen ili ne estas similaj al estintaj.
?efaj stratoj en KItaj-urbo estas:
Plejparte la urboparto konsistas el etaj stratetoj kaj traveturejoj; kelkaj el ili estis neniigitaj dum konstruado de
hotelo "Rossija"
kaj anta?e.
En Kitaj-urbo situas
metrostacio
"Plo??adj Revolucii"
(linio
030
), elirejoj de metrostacioj
"Lubjanka"
(linio
010
) kaj
"Kitaj-Gorod"
(linioj
060
,
070
).